MÂveraunnehir ve Doğu Turkistan'da hukum suren Turk Hakanlığı ile Horasan, Afganistan ve Kuzey Hindistan'da hukum suren Gazneliler Devleti istihbarat teşkilatını kullanarak hukum surduğu yerler ve diğer devletler hakkında bilgi sahibi olmaya calışmışlardır. Turk Hakanlığı'nda istihbarat teşkilatı sistemli bir şekilde oluşturulmasa da askeri acıdan istihbaratı kullanmışlardır. Hukumdarlar istihbarat sistemini kullanarak, tehlikelere karşı onlem almaya calışmışlardır. Turk Hakanlığı eski Turklerin casusluk ve haberleşme sistemini kullanarak devam ettirmiştir. Gazneliler Devleti'nde ise istihbarat teşkilatı daha sistemli bir halde kullanılmaya başlanmıştır. Ozellikle Gazneliler idarî teşkilatında berîd sistemine yer vererek bir nevi istihbaratı kurumsallaştırmaya calışmışlardır. Gazneliler Devleti'nin istihbarat sistemine baktığımız zaman, İslam etkisinde kaldığını gormekteyiz. SÂmÂniler'den almış oldukları idare teşkilatını biraz daha geliştirmişlerdir. Sultan Mahmûd zamanında ulkenin neredeyse her yeri istihbarat ağıyla orulmuştur. Hatta oğlu Mes'ûd'u saraydaki casuslar vasıtasıyla takip ettirmiştir. Aynı şekilde Mes'ûd'da babası hakkında bilgi edinmek icin casuslar kullanmıştır. Gazneliler askeri istihbarat faaliyetlerine de onem vererek hem ordu icerisinde hem de diğer devletlerin orduları hakkında bilgi sahibi olmuşlardır. Her iki devlet de istihbarat sistemini kullanarak hukum surdukleri yerlerde hakimiyetlerini guclendirmeye calışmışlardır.




Aranabilir PDF + 1.6 MB

Mediafire