"Zeydilik ve Yemen'de Yayılışı isimli tezimiz Giriş ve uc bolumden oluşmaktadır. Zeydilik, 122/740 yılında Zeyd b. Ali tarafından iktidarı ele gecirmek amacıyla Emevilere karşı yurutulen isyan hareketiyle tarih sahnesine cıkmıştır.Başlangıcta siyasi bir nitelik taşıyan bu muhalif hareket zamanla itikadi bir mezhebe donuşmuştur.

Emevlerin Ali oğullarına karşı uyguladığı politikalar ve doneminsosyo-kulturel yapısı Zeydiyye'nin doğuşunda etkili olan faktorlerin başında gelmektedir.Zeyd b. Ali siyasi ve fikri acıdan Zeydiliğin oncusu olmuştur. Onun taraftarları arasında yer alan Ali oğullarının liderliğinde once Emeviler ardından da Abbasilere karşı yurutulen mucadeleler neticesinde Zeydiler mustakil bir topluluk olma kimliği kazanmışlardır.

Zeydilik hicri ikinci yuzyılın sonlarına doğru teşekkulunu tamamlamıştır. Kendine has din anlayışıyla Şii gelenek icerisinde yeralan diğer fırkalardan ayrılan Zeydiyye, buyuk oranda imamet duşuncesi etrafında şekillenmiştir. Zeydiler'e gore, ilk imamlar Ali, Hasan, Huseyindir. Onlardan sonra ise Ali-Fatıma soyundan gelen, belli şartları taşıyan ve imametini ilan ederek mucadele meydanına cıkan kimseler imam olarak kabul edilmektedir.Emevi ve Abbasilere karşı giriştikleri iktidar mucadelesinde başarılı olamayan Zeydiler faaliyetlerini daha rahat yurutebilmek amacıyla Taberistan ve Yemen gibi merkezden uzak bolgelere gitmeyi tercih etmişlerdir.

280/893 yılında Yahya b.Huseyin tarafından Yemen'de tesis edilen ilk Zeydi devleti 404/1013 yılına kadar varlığını devam ettirmiştir. Zeydiyyenin temel goruşler Yahya b. Huseyin zamanında;Tevhid, Adalet, el-Va'd ve'l-Vaid, mamet ve el-Emr bi'l-Ma'ruf ve'n-Nehy ani'-Munker olmak uzere beş esas şeklinde tezahur etmiştir.Zeydiyyenin tarihi aynı zamanda bir imamlar tarihidir ve Zeydilik imamların tutum ve davranışlarına gore şekillenmiştir. Guclu imamlar zamanında nufuz alanını genişleten Zeydilik aksi durumlarda da gerileme surecine girmiştir. 404/1013 yılından itibaren siyasi hakimiyetini kaybeden Zeydilik fikri acıdan canlılığını devam ettirmiştir. Nitekim bu donemde Huseyniye, Mutarrifiyye ve Muhteria gibi yeni Zeydi oluşumlar ortaya cıkmıştır. Zeydilik ozellikle Kuzey Yemen'de her zaman hakim unsur olarak varlığını devam ettirmiştir."

Link kontrol edildi, onaylandı.