Tarihteki En Eski Kolonicileri Barışcılar mı Savaşcılar mı? Kuramsal Bir Değerlendirme

MO 4. binyılın başlangıcında Uruk adı verilen erken bir Mezopotamya Kulturu ortaya cıkar ve kısa surede Kuzey Mezopotamya'ya yayılıp yerleşimler kurmaya başlar. Bu yayılım dunyanın bilinen en erken kolonizasyon hareketidir.

Uruk Kulturu insanlık tarihine cok onemli yenilikler kazandırmıştır. İlk kez Mezopotamya'da ortaya cıkan “erken devlet mekanizması” ve “kentler”, bu gelişmelerin hem nedeni hem sonucu olarak gorulen “yazının icadı”, bolgeler arası etkileşimin onemli kollarından biri olan “kolonizasyon” bunların başında gelir.

Uruk Kulturu ile ilgili araştırmalar ilk zamanlar sadece yapılan arkeolojik kazılarda bu kulturun maddi kalıntılarının tespit edilmesi şeklindedir. Ancak bu ortaya cıkan Uruk materyal kulturunun sayısı arttıkca kuramsal calışmalar cok daha yoğunlaşır. Bu kultur hakkında ilk sistematik calışmayı yapmış olan Guillermo Algaze, sosyolog Immanuel Wallerstein'ın Modern Dunya Sistemi calışmasında ilan ettiği ve bugunku modern dunya sisteminin başlangıcı olarak nitelendirdiği kuramı Uruk Kulturune uyarlamış ve bu kuramın getirisi olarak Uruk'un Mezopotamya'nın merkezinde guclu bir devlet olarak ortaya cıktığını ve ihtiyacı olan hammadde icin cevre bolgeler ve Kuzey Mezopotamya'yı somurgeleştirmeye calıştığını iddia etmiştir. Ancak buna karşı cıkan araştırmacılar yapmış oldukları kazılar ve diğer calışmalarla hem bu kuramın doğru olup olmadığını tartışmış hem de yeni kuramlar ortaya atmışlardır.

Bu kitapta da tum bu kuramsal calışmaları tek bir catı altında okuyacak ve tarihin en eski kolonicilerinin barışcıl mı yoksa savaşcıl mı olduklarını tartışan değerlendirmeler bulacaksınız.

Ege, 2015

ALINTIDIR