H. Hande Duymuş Florioti - Civi Yazılı Metinler ve Arkeolojik Kaynaklar Işığında Asur İmparatorluk Donemi Kraliceleri, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 2015.
Eski Mezopotamya toplumlarına ait yazılı kaynaklar ve arkeolojik veriler buyuk olcude erkek yoneticileri anlatır ve betimlerler. Buna rağmen kadınların da toplumun her duzeyinde anne, eş, kız kardeş ve kız evlat olarak onemli bir yere sahip olduğu tartışılmaz bir gercektir. Elit kesim olarak tanımlayabileceğimiz kraliyet kadınları ise, yine buyuk olcude erkeğin egemen olduğu sanat, ekonomi, din ve yonetimle ilgili kayıtlara yansımayı başarmıştır. Eski Mezopotamya uygarlığının onemli bir bolumunu oluşturan Asur toplumundaki kraliceler hakkındaki bilgilerimiz, hem yazılı kaynaklardan hem de arkeolojik verilerden gelmektedir.
Asur devletinin M.O.I. Binyıl'da imparatorluk seviyesine yukseldiği anlaşılmaktadır. Bu donem, genellikle "Yeni Asur Donemi" (yak. M.O.934-609) olarak adlandırılmakta ve iki doneme ayrılarak incelenmektedir:
I. Donem (M.O.934-745): Bu donemde krallar hakimiyet bolgelerindeki otoritelerini sağlamlaştırmakla meşgul olmuş, Asur başkentleri ile Kuzey Mezopotamya'daki mevcut otoritelerini guclendirmekle yetinmişlerdir.
II. Donem (M.O.744-612): Bu donemde Asur kralları sistematik bir bicimde yayılmacı bir siyaset izleyerek, başarılı askerî seferler yapmışlar ve Eski Yakın Doğu'nun en buyuk imparatorluklarından biri olan Yeni Asur İmparatorluğu'nu kurmuşlardır. Gunumuzde Irak'tan ele gecen yuzlerce civi yazılı tablet sayesinde bu donem hakkında bilgi edinebilmekteyiz. Gercekten, Yeni Asur donemine ait metinler, bugun buyuk olcude Irak devleti sınırları icinde kalmış olan, imparatorluk başkentlerinden ele gecmiştir. Asur (modern Qal'at Šergat) şehri, ilk başkent olarak Asur tarihi boyunca onemini korumuştur. Asur kralı II.Asurnasirpal, başkentini Kalhu (modern Nimrut) şehrine taşımıştır. II.Sargon ise, Dur-Šarrukin (modern Korsabad) şehrini kurarak bu şehri başkenti yapmıştır. Sargon'un halefi ise, başkenti gunumuzde Musul yakınlarında bulunan Ninova'ya nakletmiş ve Ninova, imparatorluk yıkılıncaya kadar başkent olarak kalmıştır. Soz konusu şehirlerden ele gecen ve buyuk olcude yayınlanmış olan civi yazılı metinlerden donemin kraliyet kadınlarına dair bilgiler edinmek mumkun olmaktadır. Ozellikle Nimrut ve Ninova şehirleri bu anlamda zengin bilgiler icermektedir. Bununla birlikte Sargonid Donem ile ilgili bilgilerimiz yeterince olgunlaşmamıştır. Ancak bu donemde, kraliyetteki kadınların siyasette etkili oldukları genel olarak kabul edilen bir goruştur.
Civi yazılı metinlerden anlaşıldığına gore kadınlar, dinî, ekonomik, hukukî ve sosyal hayatta olduğu kadar siyasî hayatta da aktif rol oynamışlardır. Kralicelerin kralla yazışması, dinî rituellerde kralla birlikte başrolde yer almaları, kendilerine ait muhurlerinin olması ve hatta emirleri altında kendilerine has askerî birliklerin varlığı, kralicenin sarayda oturan pasif bir kadın olmadığını, aksine kralla birlikte devlet yonetiminde aktif olarak yer aldığını gosteren ipuclarıdır. Bununla birlikte, elit olmayan halk kadınının ise evde, genellikle kocasının hakimiyeti altında yaşamış olduğunu anlıyoruz.
Asur kraliceleri hakkında bilgi veren en onemli arkeolojik veriler ise, kralicelere ait silindir muhurler ve sağlam halde bulunmuş olan lahitlerdir. Lahitler, Eski Mezopotamya'da kadının onemine işaret eden onemli arkeolojik veriler icermektedir. Kraliyet kadınlarına ait lahitler genellikle saray veya tapınaklarda bulunmuştur Bu anlamda civi yazılı kaynakların verdiği bilgiler, arkeolojik verilerle de desteklenebilmektedir. Tum bu kaynakların verdiği bilgiler harmanlandığı zaman, hepsi icin olmasa da, bazı Asur kralicelerine dair detaylı bilgiler edinmek mumkun olmaktadır.
(Tanıtım Bulteninden)
*Not.. Kunye yok.
**Yukleme bana ait..
Format PDF. Boyut. (8.56 MB) 50 Sf.
ISBN: 9786053963288
