Ellen Meiksins Wood - Kapitalizmin Kokeni Geniş Bir Bakış, Epos Yayınları, Ankara 2003.
Kapitalizmin coğu Marksizmle bağlantılı olmak uzere sayısız eleştirisi yapıldı. 'Marksizm adına ya da "yeni" Marksizmler adına, post-Marksizm adına ya da daha "uzakta" ceşitli muhalif kesimler adına yurutulen bircok kapitalizm eleştirisi, bugunun kapitalizmi karşısında trajik bicimde etkisiz kalmıştır.' Kapitalizm, demokrasisi, modern kentleri, kureselleşmesi ya da emperyalizmiyle dunyanın efendisi durumundadır. Hem iktisadi, hem de politik efendi. Nasıl değerlendirilirse değerlendirilsin 'sosyalizmlere' galip gelen bir sistem. Fakat kapitalizm eleştirileri, kapitalizmin butun gorunur malzemesine rağmen hicbir zaman olmadığı kadar etkisiz kalmaktadır. Cunku "Kapitalizmin dunyasında" gelişen her yeni olay, kapitalizm eleştirileri ve eleştirinin muhatapları nezdinde dikkat dağıtıcı yeni etkiler yaratıyor. O halde kaygı duymalı mıyız? Kuşatması ve baskısı altında yaşadığımız, hareket ve duşunme tarzlarımızı her an etkileme ya da belirleme kudretine sahip olan kapitalizmin kokenini tartışmanın bir onemi var mıdır? Kapitalizmin, yuzyıllar oncesinde kalan ve coktan tarihe karışan "Kokeni"nin bugunku ve bugunden sonraki hayatımız uzerinde belirleyiciliği var mıdır?
Wood, kaygı duyarak vardır diyor. Ona gore, "Kapitalizme karşılık gelecek alternatiflerin duşunulmesi, kacınılmaz olarak kapitalizmin gecmişi uzerine geliştirilen alternatif kavramlar hakkında duşunmemizi de gerektirir' ve "Kapitalizmin tarihini anlayış tarzımızın kapitalizmin kendisini anlayış tarzımız uzerinde buyuk bir etkisi vardır." Orneğin "Kapitalizmin kokeni tartışmalarındaki pek cok Marksist, Marksist olmayan tarihcilerden etkilenmiş" ve "kapitalizmi insanı gelişimin doğal bir sonucu olarak kabul etmiştir". Dahası bu kabul, yani "kapitalizmin doğallaştırılası, gecmişe ilişkin anlayışımızı sınırlayarak kapitalizmin aşılamayacak/gecilmeyecek bir olgu olarak kabul edilmesine, geleceğe ilişkin umut ve beklentilerimizin - gercek bir alternatif olarak sosyalizm duşuncesinin imkanlarının - de kısıtlanmasına yol acmıştır."
Cağdaş Marksist duşuncenin en onemli temsilcilerinden biri olan ve postmarksizm, postmodernizm gibi eğilimlere karşı sınıf perspektifinin altını cizen Ellen Meiksins Wood’u 2016 yılında kaybettik. Bu uretken yazarın kaleme aldığı yapıtları mumkun olduğunca kapsamlı bir bicimde Turkiyeli okurların dikkatine sunmaya ise devam ediyoruz.
Wood’un bu ozgun ve kışkırtıcı kitabı, kapitalizmin insan tabiatının doğal ve kacınılmaz bir sonucu olmadığını hatırlatıyor bize. Aynı zamanda asırlardır suren ticari ilişkilerin basit bir uzantısı olmadığını da gosteriyor.
Onun yerine, kapitalizmin, son derece ozgun tarihsel koşulların gec kalmış ve belli bir yere sıkışmış bir urunu olduğunu anlatıyor; toplumsal ilişkilerde ve insanın doğayla etkileşiminde buyuk donuşumler gerektirdiğini ortaya koyuyor.
“Kapitalizm olarak bildiğimiz bu dinamik iktisadi sistem, nasıl oldu da feodal Avrupa’nın koyluleri ve derebeyleri arasından cıkıp gelişebildi?” sorusunun peşine duşen Wood, kitabının sonlarına doğru emperyalizme, kureselleşme ve ulus-devlet tartışmalarına, ekolojik yıkım ve mevcut tarım krizine kadar uzanıyor.
“Kapitalizmin Kokeni ‘Hah, işte bu!’ denen uğraklardan biri. Wood son derece titiz ve hayal gucu kuvvetli bir duşunur; Marksist siyaset kuramına yeni bir soluk getiren ve onun bircok duzeyde birden – tarihsel, kuramsal, siyasal– sozunu soylemesini sağlayan biri.”
Corey Robin, Jacobin
“Olağanustu bir akademik yapıt.”
Michael Perelman, Choice
**Yukleme bana ait.
Format PDF. Boyut (2.70 MB). 213 Sf.
ISBN: 9789756790120
