Norman Geras - Marx ve İnsan Doğası
Birikim, 2002, 132, İsmet Akca-M. Gorkem Doğan, Politika
"Feuerbach, dinsel ozu, insan ozune indirger. Ama insan ozu, tek
tek her bireyde doğuştan bulunan bir soyutlama değildir. Bu oz ger-
cekte toplumsal ilişkiler butunudur.
Gercek ozun eleştirisine girmeyen Feuerbach, dolayısıyla:
1. Tarihsel akıştan koparak, dinsel duyguyu kendi icinde sabitleştir-
mek ve soyut -yalıtılmış- bir insan bireyini onculleştirmek;
2. Dolayısıyla da bu ozu ancak "tur" olarak, bircok bireyi doğal bir
bicimde birbirine bağlayan icsel, dilsiz bir genel ozellik olarak
kavramak zorunda kalır."
Karl Marx, Feuerbach Uzerine Tezler
M
cııx ve İnsan Doğası, Marx’ın Feuerbach uzerine tezlerinin
akıncısı ile başlayan ve Komunist Manifestodan Kutsal
Aile’ye, oradan Kapital’e uzanan bir tartışma ekseninde Marx’ın
insan doğası uzerine yazdıklarını, Marx’ın insan doğası fikrini
reddettiği argumanını ve bu arguman etrafında oluşturulan efsa-
neyi tartışan bir kitap. Uzun bir felsefe ici tartışmayla başlayan
kitap cetrefil soruların olası cevaplarını araştırıyor. Sosyalizmin
kendinde devrim icin oncelikle yapılması elzem bir tartışma bu.
Yapısalcılık ici tartışmalara da oldukca anlamlı cevaplar veren
Geras, “teorik-anti humanizm” hakkındaki eleştirisini cok
onemli bir tartışmayla geliştiriyor ve sosyalizm imkÂnını bizlere
bir de felsefe vasıtasıyla hatırlatmış oluyor.
"Altıncı tez Marx'ın insan doğası fikrini reddettiğini gostermez. Marx
insan doğası fikrini reddetmez. Ve Marx boyle yapmakta haklıdır."
Norman Geras
