Notaların Harflerle Gosterilmesi

Ozellikle akorların ya da genel olarak tum notaların gosterilmesi icin bazı harfler de kullanılır. La notası temel bir sestir. Bir orkestra akordunu La notasına gore yapar. Telefonu actığınızda duyduğunuz duduk sesi (bazı durumlarda cok kucuk bir farkla olsa da) La notasıdır. Bu yuzden, notaları gosteren harfler La notasından "A" harfiyle başlar ve sırayla gider. Yalnızca Almanca'da Si notasını gostermek icin "B" harfi yerine "H" harfi kullanılır.

La Si Do Re Mi Fa Sol
A B C D E F G

Sol ve Fa Anahtarları

Şimdi de, notaların fa anahtarında başlayıp sol anahtarında nasıl devam ettiğini gorelim. İki porte arasında hayali bir cizgi olduğunu duşunun. Bu cizgiye gelen nota Do(C) notasıdır. Cok kalın ve cok ince notaları gostermek icin portenin beş cizgisi yetmez. Bunun icin portenin altında ve ustunde ek cizgiler kullanılır. Oktav dediğimiz olay ise, bir notadan başlayıp, ileri ya da geri, daha doğrusu, aşağı ya da yukarı doğru, notaları sırayla sayarak geldiğimiz sekizinci nota - ki bu ilk notanın tekrarıdır - ile ilk nota arasındaki uzaklıktır. Aşağıdaki ornekte oktavlar Mi(E) notasından - Mi notasına olarak gosterilmiştir

Tam Ses - Yarım Ses

Notalar arasında belirli uzaklıklar vardır. Gitarda birbirinin peşisıra gelen iki perde duşunun (3 ve 4.perdeler gibi). Bu iki perdedeki notalar arasındaki uzaklık yarım sestir (1/2ses). Şimdi de 3 ve 5. perdelerde iki nota duşunun (hangi telde olduğu onemli değil), bunlar arasındaki uzaklık ise bir tam sestir. Şimdi de, notaları Do'dan başlayıp, sayma sayıları gibi, sırayla sayalım: Do - Re - Mi - Fa - Sol - La - Si - Do........................ Mi -Fa ve Si - Do notaları arası 1/2 sestir yani bu notalar birbirini takip eden perdelerdedir. Diğer tum notalar arasında ise tam ses aralıklar vardır. Peki, aralarında tam ses (iki perde) uzaklık bulunan notaların arasındaki fazladan perdelere hangi notalar gelmektedir. Buralara gelen notalar diğer notaların diyez ya da bemolleri yani yarım ses inceltilmişleri ya da yarım ses kalınlaştırılmışlarıdır. Bu işlemi yapmak icin arıza işaretleri kullanılır. Bunların bir listesini veriyoruz:

Diyez: Onune konduğu notayı yarım ses inceltir.

Cift Diyez: Onune konduğu notayı bir tam ses inceltir.

Bemol: Onune konduğu notayı yarım ses kalınlaştırır.

Cift Bemol: Onune konduğu notayı bir tam ses kalınlaştırır.

Bekar (Naturel): Arıza almış notayı doğal haline cevirir.


Şimdi de, Do notasından başlayıp, sırayla tum notaları - ki bunlar 12 adet kromatik (birbirlerini yarım ses aralıkları ile takip eden) notadan ibarettir - yazalım. Not: İncelme yonunde giderken notalar diyez, kalınlaşma yonunde giderken ise bemol alır. Yani, sozunu ettiğimiz aradaki perdeye gelen nota ya bir onceki notanın diyezi ya da bir sonraki notanın bemolu olarak adlandırılır. Ya da gittiğimiz yone bağlı olarak, bunun tam tersi olur: Do - Do diyez (ya da Re bemol) - Re - Re diyez (ya da Mi bemol) - Mi - Fa - Fa diyez (ya da Sol bemol) - Sol - Sol diyez (ya da La bemol) - La - La diyez (ya da Si bemol) - Si - Do... Soldan sağa diyez yonu, sağdan sola ise bemol yonudur. Orneğin, Do ile Re arasındaki notayı, incelirken Do diyez, kalınlaşırken ise Re bemol olarak duşunebilirsiniz. Neticede ikisi de aynı sestir. Daha once soyledik ama yine hatırlatalım: Mi - Fa ve Si - Do notaları arası yarım sestir yani bu notaların arasında diyez ya da bemol başka bir nota bulunmaz (Turk muziği ve bazı dunya muziklerinde daha kucuk aralıklar vardır. Bunları ilgili derslerde inceleyeceğiz).
Bir olcu icinde bir nota ilk kez arıza aldığı yerden, aksi belirtilmediği takdirde, olcu sonuna kadar arıza almaya devam eder. Belirli bir yerde nota doğal haline cevrilecekse bekar (naturel) işareti kullanılması gerekir. Sonra tekrar arıza işaretiyle arızalı duruma getirilebilir.

Tablatur

Beş cizgili porte uzerinde yazılan notaları okumak, ozellikle yeni başlayanlar icin, biraz zor olduğundan tablatur dediğimiz olay geliştirilmilştir. Tablaturde altı cizgi bulunur. Bunlar gitarın tellerine karşı gelir. En alttaki cizgi kalın Mi (E) telidir. Uste doğru teller sırasıyla La (A), Re (D), Sol (G), Si (B) ve (ince) Mi (E)'dir.

Teller uzerinde gosterilen sayılar hangi tellerde hengi perdelere basılacağını belirtir. Bu perdelere hangi parmaklarla basılacağı ise TAB'ın alt tarafındaki sayılarla gosterilir. Pena vuruşları ise ust tarafta verilir.

Herkes biliyordur belki ama yine de hatırlatalım, bare tek bir parmakla iki ya da daha fazla notaya basılacağı anlamına gelir. Basılan nota sayısına gore kucuk bare ya da buyuk bare olarak adlandırılır.

Gitarın Akordu

Herşeyden once telefondan, diyapazondan ya da bir akord duduğunden La sesini alıp gitarın 5 no'lu yani La telini doğru notaya akordlamamız gerekiyor.

5.Perdeden Akord

1) La telinde 5.perdeye basın, buradaki ses size alttaki boş telin olması gereken sesi Re notasını verecektir,
2) Re telinde 5.perdeye basın ve buna gore alttaki boş Sol telini akordlayın,
3) Sol telinde 4.perdeye basın (3'lu aralığa geldik) ve buna gore alttaki boş Si telini akordlayın,
4) Si telinde 5.perdeye basın (tekrar 4'lu aralık) ve buna gore alttaki boş Mi telini akordlayın,
5) (Kalın) Mİ telini akordlamak icin iki yolunuz var: 1) (İnce) Mi teline gore (tabi oktav farkını gozeterek) ya da 2) (kalın) Mİ telinde 5.perdeye basıp buradaki sesi alttaki boş La teline gore akordlamak,
6) Son olarak, tum boş tellerin seslerini teker teker diğer tellerde dağişik yerlerde basarak tum sesleri karşılaştırmalı olarak kontrol edin

7.Perdeden Akord

1) Re telinde 7.perdeye basarak burada olması gereken La notasını ustteki boş La teline gore (tabi oktav farkına dikkat ederek) akordlayın,
2) Sol telinde 7.perdeye basarak bu notayı ustteki boş Re teline gore akordlayın,
3) Si telinde 8.perdeye basarak (3'lu aralığa geldik) ustteki boş Sol teline gore akordlayın,
4) Mi telinde 7.perdeye basarak (tekrar 4'lu aralık) ustteki boş Si teline gore akordlayın,
5) (Kalın) Mİ telini akord etmek icin iki yolunuz var: 1) (İnce) Mi teline gore iki oktav aşağıdan ya da 2) La telinde 7.perdeye basarak buna gore ustteki (kalın) Mİ telini akordlamak,
6) Ve tabi son olarak, tum boş tellerin seslerini teker teker diğer tellerde değişik yerlerde basarak tum sesleri karşılaştırmanız gerekiyor

Parmak Acma Calışmaları

Vereceğimiz ornek neredeyse tum metod kitaplarında ve bir cok gitar hocası tarafından oğrencilerine verilen cok bilinen bir calışma. Yeni başlayanlar icin bir uyarıda bulunalım: Telden tele gecerken ve donuş noktalarında cok dikkatli olun cunku buralarda biraz yavaşlamak zorunda kalabilirsiniz ve tempoyu kacırırsınız. Buralardaki kucuk beklemeleri tempo icinde eritmek icin yapılacak en iyi şey ağırdan almak. Tum notalar eşit surelerde calınmalı ve notalar arasında beklemeler olmamalı. Bir de, her bir nota eşit ağırlıkta calınmalı yani biri kuvvetli diğeri zayıf olmamalı

Gamlar

Gam belirli aralıklarla dizilmiş, bazı ozel durumlar dışında, sekiz notadan oluşur. Sekizinci nota, birinci notanın bir oktav ustudur (bir oktav tizde tekrarı). Bu sekiz nota iki dortlu grup halinde duşunulur. Bunlardan birincisine alt dortlu, ikincisine ust dortlu denir. Birinci nota ("Kok ses" ya da "Tonik") gama ismini veren sestir.





Major Gam (Ionian ya da İyon modu)

Major gam, isminden de anlaşılacağı gibi, temel gamdır. Diğer tum gamlar/modlar major gam uzerinde yapılan değişiklikler sonucunda elde edilirler. İyon ya da daha sonra duyacağınız lidya, frigya (lydian, phrygian), vs gibi isimler, anlayacağınız gibi, tarihteki bazı gecmiş medeniyetlerle ilgilidir.

Major gamdaki notalar arasındaki uzaklıklar şu şekildedir:

1.(kok ses) ve 2.sesler arası : Tam ses (iki perde)
2. ve 3.sesler arası : Tam ses
3. ve 4.sesler arası : Yarım ses (bir perde)
Burada alt dortlu bitiyor. Şimdi, bir tam ses atlayarak ust dortluye gececeğiz. Yani:
4. ve 5.sesler arası : TAM ses
Ve, ust dortlu başlıyor:
5. ve 6.sesler arası : Tam ses
6. ve 7.sesler arası : Tam ses
7. ve 8.ses (kok sesin oktavı) arası : Yarım ses


Gorduğunuz gibi, her iki dortlu de, icindeki notalar arasındaki uzaklıklar acısından, tamamen eş yapıdalar. Ve, bu iki dortlu birbirine bir tam ses ile bağlandığında şu ses aralıkları ortaya cıkıyor:
Tam - Tam - Yarım - TAM - Tam - Tam - Yarım (yani, bazılarının ezberlediği gibi: 2 Tam, 1 Yarım, 3 Tam, 1 Yarım. Ama, bu şekilde ezberlemek iki dortlu yapısını tam olarak acıklayamıyor.) Şimdi, bu aralıkları notalar ile porte ustunde gorelim (Gamın dereceleri ustte sayılarla belirtilmiştir).
Do major gamı:

Minor Gam

İki ceşit minor gam vardır:
1) Melodik minor gam (Major gamın 3. derecesi bemol alır),
2) Armonik (doğal) minor gam (Major gamın 3 ve 6.dereceleri bemol alır).

Major ve minor gamlar arasındaki temel fark ucuncu sestedir. Major gam - isminden de anlaşılacağı gibi - baskın bir karaktere, minor gam ise tam tersine cekinik ve daha yumuşak bir ozelliğe sahiptir. Gitarınızda major ve minor akorları peşpeşe calarak bunu kolaylıkla algılayabilirsiniz

Dominant) Yedili Gam (Mixolydian)

Bu gama kısaca "yedili" gam denir. Major gamın 7.sesi bemol yapılarak

Minor Yedili Gam

Yedili gamlarda 7.sesin bemol yapıldığını biliyoruz. Oyleyse minor yedili gamlarda da 7.ses bemol yapılacak. Bu durumda, iki ceşit minor gam oluyor:

1) Melodik minorun yedilisi (dorian = Xm7)
2) Armonik minor yedili (aeolian = Xm7 b6)

Akorlar

Basitce, birden fazla ses birarada calınıyorsa buna AKOR diyoruz. Yani, iki ses te bir akordur ama temel akor uc sesli (triad) olarak duşunulur.

Major Akor

Akorları cıkartırken de, gamlarda olduğu gibi, major gam temel alınır. Temel major triad maj gamın 1, 3 ve 5.seslerinden oluşur

Şimdi bu akoru gitar klavyesi uzerinde basmamız gerekiyor. Yapacağımız şey bu uc sesin birbirine, beraber basılabilecek kadar, yakın olduğu bolgeleri bulmak. Akor icinde hangi sesin kac tane gectiğinin fazla bir onemi yok. Onemli olan, kacar tane olursa olsun, ucunun birarada bulunması. Genel olarak, akorun en bas notasının, şart olmasa da, kok ses olması tercih edilir. Cunku tellere genellikle once yukarıdan-aşağı vurulur ve aşağı vuruşlar genellikle daha kuvvetlidir. Boyle belirgin ve kuvvetli cıkacak sesin kok ses olmasının istenmesi doğaldır. Ama bazen ozellikle tınlatılmak istenen sesler olabilir. Bunlar 3 ya da 5.derece gibi akorun sesleri olabileceği gibi, bazı ozel durumlarda, akor dışı ve hatta gam dışı sesler de olabilir. C (maj) akorunun bir kac değişik basış şeklini verelim. 1.pozisyonda verilen ilk şekile basta bir G notası (5.derece) koyarsak ikinci şekli elde ederiz. Benzer şekilde, 3.pozisyondaki ucuncu şekile yine basta bir G notası koyularak dorduncu şekil oluşturulur. Dorduncu şekil ise 8.pozisyonda. (Not: Şekillerde "fr" kısaltmasıyla gosterilen şey perde (fret) no'su yani bulunulan pozisyondur.

Minor Akor

Gamlar bolumunde minor tanımını yapmıştık. Bir major gamda (ya da akorda) 3.derecenin bemol alması durumuna "minor" diyoruz

Ritm

"Ritm, bize zamanlamayı oğretir. Beynimiz, caldığımız ritmde belli bir zamanı algılamayı ve geliştirmeyi oğrenir."
Okay Temiz

"Bu dunya solo gitaristlerin dunyası ama oğrenilmesi gereken en temel şey zaman ve ritmdir."
Jimi Hendrix

Temel Pena Vuruşları

Calınan nota grupları kaclı olursa olsun (sağ el) pena vuruşları daima "aşağı-yukarı-aşağı-yukarı..." şeklinde gider. Bu kesin kural değildir, daha doğrusu, muzikte kesin kural diye bir şey olamaz zaten. Yine de, calışmalarda, parmakları belirli bir sisteme oturtmak icin "aşağı-yukarı" kuralına uymanız gerekiyor (Bunun dışında, orneğin sweep picking/supurerek vurma tekniği vardır ki boyle farklı pena tekniklerini biraz ileride inceleyeceğiz). Aşağıdaki ornekte, sekizlik vuruşlar yapılmaktadır. Bazı notaları bağladığımızda, calınan notaların sureleri uzar. Fakat, temeldeki-en kucuk (bu ornekte sekizlik)-vuruşlara gore olan aşağı-yukarı vuruş şekli değişmez. Uzayan notalara duşen takip eden vuruşları yapılmış gibi duşunup, kalan yerden devam etmek gerekir.





Vuruşları Vurgularla Belirtmek

Sağ elle ritm vuruşları yaparken gitarın altı telini 2 ya da 3 bolge olarak duşunebilirsiniz:

1)Birinci bolge: (Kalın) Mi, La ve Re telleri. Aşağıda, portenin alttaki uc cizgisinde gosterilmiştir.
İkinci bolge: Sol, Si ve (ince) Mi telleri. Aşağıda, portenin ustteki uc cizgisinde gosterilmiştir.("A" ile gosterilen ilk olcu)

2)Birinci bolge: (Kalın) Mi ve La telleri. Portenin alttaki uc cizgisinde gosterilmiştir.
İkinci bolge: Re ve Sol telleri. Portenin ortadaki uc cizgisinde gosterilmiştir.
Ucuncu bolge: Si ve (ince) Mi telleri. Portenin ustteki uc cizgisinde gosterilmiştir. ("B, C D" ile gosterilen 2, 3 ve 4.olculer)

Herhangi bir akoru calarken bu bolgelerin farklı seslerinden faydalanabilirsiniz. Bir de, olcu işaretiyle belirtilen vuruşları vurgulama yaparak yani bu vuruşları diğerlerinden biraz daha şiddetli calarak belirgin hale sokabilirsiniz. İlk ornekte olcu 2/2'liktir ve bu, her bir ikiliğin ilk vuruşlarına (burada ilk sekizlikler) vurgu koyarak, belirgin hale getirilmiştir. Tabi, her bir ikiliğin ayrı bolgelerde calınması da ayrı bir vurgulamadır. 3/2'lik ikinci olcude de aynı yontem kullanılmiş fakat bu kez ritm kalıbı uc bolgede calınmıştır. Bu tur vurgulamaları olcu işaretiyle belirtilen değere uygun olarak yapmalısınız. Ucuncu olcu ¾'luktur ve her bir dortluk hem ayrı bolgelerde calınarak hem de vurgular koyularak belirgin hale getirilmiştir. Fakat, bu yontemlerin tumunu birden aynı anda uygulamanız gerekmiyor. Buna, amacınıza ve kulak zevkinize gore ve deneyerek karar vereceksiniz.





Vurgularla Gruplama Yapmak

4/4'luk bir ritm kalıbındaki tum sekizlik vuruşları duşunelim. Bir olcude 8 adet sekizlik vuruş vardır. Değişik vurgulamalarla bu sekiz vuruşu istediğimiz gibi bolup parcalayabiliriz (İki adet dortlu grup (A) ya da bir adet ikili, bir adet dortlu ve yine bir adet ikili grup (B), vs gibi. Ayrıca, yalnızca grupların başlangıc pena vuruşları verilmiştir. Aradaki vuruşları "aşağı-yukarı" kuralıyla siz cıkartabilirsiniz.).

Teknik Donanım

Gitar

Teknik donanımımızı (takımları) kurarken işe, tabii ki, once gitardan başlıyoruz. Cunku sinyal kaynağı gitardır (manyetikler). Elektrik sinyali manyetiklerden cıkar ve bir takım pedallar, vs'den gecerek ampliye girer ve ampliden ses olarak cıkar. Yani, gitar uzerindeki kablo bağlantı yeri gitarın cıkışıdır. Aşağıda klasik bir Strat (Stratocaster) modeli gitar goruyorsunuz. Bu model yıllar once Leo Fender tarafından, kendisi bir gitarist olmamasına karşın, bu işi cok sevdiğinden ve zamanın onemli muzisyenleri ile yakın ilişkiler sonucu, geliştirilmiş ve artık klasikleşmiş ve de tum firmalar tarafından, ufak tefek değişikliklerle, uretilir olmuştur. Bu tur bir gitarda uc adet manyetik bulunur, yani ses, manyetikler aracılığıyla, uc ayrı bolgeden alınır ve, 5 konumlu bir anahtar yardımıyla, bu sinyallerin belirli karışımları dışarı (artık her nereye gidiyorsa: pedala, prosesore, ampliye ya da mix masasına) gonderilir.

1 no'lu manyetik: sap tarafında (en bas sesin alındığı yer)
2 no'lu manyetik: ortada
3 no'lu manyetik: alt eşik tarafında (en tiz sesin alındığı yer)

5 konumlu anahtarın konumlarını inceleyelim:

1.konum (anahtar sap tarafına doğru tam yatık): 1 no'lu (sap tarafındaki) manyetik
2.konum: 1 ve 2 no'lu manyetikler beraber (paralel)
3.konum: 2 no'lu (orta) manyetik tek başına
4.konum: 2 ve 3 no'lu manyetikler beraber (paralel)
5.konum (anahtar alt eşik tarafına doğru tam yatık): 3 no'lu (alt eşik tarafındaki) manyetik.

Bir de, bu tur gitarlarda, bir volum ve iki adet ton duğmesi bulunur. Volum tum manyetikleri kontrol eder. Ton duğmelerinden biri ise yalnızca alt eşik tarafındaki manyetiğe bağlıdır cunku bu manyetik daha keskin cığlıklar atar ve bu yuzden sololarda daha cok kullanılır ve bu yuzden de ayrı bir ton kontrolunun olması duşunulmuştur, ya da, bir diğer standart bağlantı şekline gore, alt eşik tarafındaki manyetiğe bağlı bir ton kontrolu bulunmaz cunku burası zaten olabildiğince tizdir, daha cok sololarda kullanılır ve genellikle baslaştırılması istenmez, bu durumda, ton kontrollarından biri sap tarafındaki, diğeri ise ortadaki manyetiği kontrol eder (Bu bağlantıları kendi ihtiyaclarınıza gore değiştirebilir/değiştirtebilirsiniz de).



(Not: İki manyetikli gitarlarda ise uc konumlu anahtar bulunur. Bunun nasıl calıştığını tahmin edebilirsiniz. Kontrol icin, her konumda, tornavida gibi bir metal parcasıyla manyetiklere dokunun, calışan manyetiklerden ses gelecektir). Hangi bolgedeki manyetik/manyetiklerin calıştığına bağlı olarak farklı tınılar alacağız: Sap tarafında daha bas (cunku burada telin salınımı daha geniştir), alt eşik tarafında daha tiz (cunku burada telin gerilimi daha fazladır).

Manyetikler

Gelelim manyetiklere. Bunlar, temelde, iki ceşittir:

1- Single Coil (tek bobinli-bunlar biraz gurultulu calışır)
2- Humbucker (Bunlarda ters yonde calışan iki adet bobin vardır ve tek bobinli manyetiklerde var olan, belirli bir frekanstaki (60 cycle), "hum (uğultu)" sesini suzerler

Fakat, bu manyetiklerin sesleri de birbirinden farklıdır. Single coil olanların sesleri daha tiz ve dolayısıla daha ısırıcı, humbuckerların ise daha boğuk ve karanlıktır. Humbucker'ların cıkışları daha gucludur ve bunlardan daha fazla distorsiyon elde edilebilir. Tek bobinlilerin sesi ise, belki, temiz ve parlak blues sound'larına daha uygundur. Bazı Strat tipi gitarlarda alt eşik tarafında, single coil yerine, bir humbucker manyetik takılıdır. Bu bolgenin tiz sesiyle humbucker'ın boğuk sesi arasında bir tur dengeleme yapılmıştır

Parmakla Calmak

Arpej

Arpej, basitce, birkac notayı belirli bir duzen icinde ve peşpeşe calmak demektir. Şimdi, sağ elinizin parmaklarını teller uzerine şu şekilde yerleştirin:

- 1, 2, ve 3.parmaklar 3 (Sol), 2 (Si) ve 1 (ince Mi) no'lu telleri alttan cekerek calacak şekilde, tellerin uzerine,

- Başparmak ta 4, 5 ve 6 no'lu tellerden herhangi birini - yukarıdan aşağıya doğru vuruşla - calmaya hazır vaziyette.



Şimdi bir Am akoru basalım ve telleri, aşağıdaki tablaturde de gosterildiği gibi, şu şekilde calmaya başlayalım:

- Once La teline başparmakla yukarıdan aşağıya doğru vuruyoruz,
- Sonra, 1.parmakla Sol telinde basılan La notasını, parmağın etli kısmıyla (tabii bunu tırnak ta takip ediyor), alttan yukarıya doğru cekerek calıyoruz,
- Hemen ardından, 2.parmakla, aynı şekilde, Si telinde basılan Do notasını calıyoruz,
- Son olarak ta, ucuncu parmak boş ince Mi telini yine alttan cekerek calıyor.

[Not: Akorun bas notasının nasıl değiştirildiğine, duz ve ters calışlara ve, 3 ve 6.olculerdeki hammer-on'lara (sol elin bir parmağı herhangi bir notaya basarken sağ el vuruşu yapılır, sonra vuruş yapılmaz, ikinci nota sol elin diğer bir parmağının tele baskısıyla tınlatılır) dikkat ediniz.]

Aşağıdaki ¾'luk olcude, bastaki notayı uc kez değiştirebilme şansına sahibiz. Bu kez Em akoruyla calışıyoruz. Yine hammer'larla yapılan suslemeler var (2.olcu). Yine duz-ters calışlar var. Ayrıca, calma gruplarının yerlerini değiştirerek te farklı etkiler elde edebilirsiniz (3 ve 4.olculer).

Değişik Akordlar

Blues'un koklerini oluşturan insanlar beyaz adamın pamuk tarlalarında calışan siyah koleler ve gocebe işcilerdi. Bunlar formal bir muzik eğitimi olmayan insanlardı. Zaten bununla ilgilenmiyorlardı da. Enstrumanlarını istedikleri gibi akord ediyorlardı. Amerika'daki Rock'n'Roll muziği bu insanların muzikal kulturlerinden doğmuştur. Ve tabi, onların değişik akordları da rock muzik icinde kendine bir yer bulmuştur. Eski değişik akordları gunumuze taşıyan muzisyenler olduğu gibi, yeni değişik akordlar keşfedenler de var. Pearl Jam, Soundgarden gibi rock grupları bu olayı sıkca kullananlardan. Boylece, gitarı daha isyankar bir duzen icinde calıp onu okul sınıflarından kurtararak, daha ozgur nefes alan ve aynı zamanda, karanlık ve tehlikeli sınırlara taşımaya calışıyorlar. Boyle bir ortamda, daha once ezberlenmiş gamlar ve arpejler, vs artık daha fazla gecerli olmuyor tabî. Değişik akordları kullananlar yalnızca grunge grupları değil. Orneğin, "slide" calmak icin de hemen her zaman başvurulan bir yontem bu. Her değişik akord şekli belirli bir amaca hizmet ediyor aslında.

Slide Akordu

Slide calarken, notalara basan parmaklardan birine slide (Biliyorsunuz bunlar metal ya da cam ve uzun ya da kısa olabilirler) takılı olacağından, az parmakla cok iş bitirmek gerekiyor. Acık/boş tellerin akordlarının belirli bir akorun seslerini verecek şekilde yapıldığını duşunun, boylece, tek bir parmakla bare basarak major ya da minor akor calmak mumkun olur. Ornekteki akordları inceleyin:

İsterseniz; sus2, sus4, 6'lı, 7'li, maj7'li, vs gibi diğer akorlara gore de slide akordları yapabilirsiniz.

Yukarıdaki orneğe tekrar bir goz atın. Buradaki "acık Em" akordunda, 3.telde (Sol teli) 1.perdeye , standard basış şeklindeki gibi, basıp g# notasını alarak akoru major de yapabilirsiniz. Gorduğunuz gibi, bir bare parmağı ve bir de ikinci bir parmakla tum bir major ya da minor akoru altı telde basmak mumkun oluyor. Bu tur slide akordlarının ortaya cıkışı doğal olarak akustik enstrumanlarda olmuştur ama bugun akustik ya da elektrik ceşitli gitaristlerce kullanılıyor.

Bu konuda, dinlemenizde yarar olabilecek bazı gitarist isimleri verelim: Folk rock gitaristleri Joni Mitchell, David Wilcox, Steve Stills ve David Crosby; parmakla calan John Fahey ve Leo Koltke, genc besteci/icracı akustik gitaristler Michael Hedges, Pierre Bensusan, Will Ackerman ve Alex Grassi; acık A, G, D, E ve diğer akordlarda calan sayısız blues gitaristi ve Bert Jansch, Martin Simpson, Martin Carthy ve John Renbourn gibi İngiliz gitaristleri.

Duşuk Akord

Standard akord edilmiş bir gitarın toplam akordunu yarım ses, bir tam ses ya da daha buyuk bir aralıkta duşurerek bir takım neticeler elde edebilirsiniz. Bu yontem kimi zaman, şarkı soyleyen kişinin, uzun olabilecek sahne performansları sırasında, sesini yıpratmaması ve konserin sonunu daha rahat getirebilmesi icin uygulanır, ancak, buna karşı cıkanlar da olabiliyor tabî. Bunlar, her şarkının istenen duyguyu en iyi verebileceği belirli bir ton olduğunu soyluyorlar. Aslında, bu tur şeyler şarkıcılara bağlı olarak değişebilir. Ya da, studyoda, kalıcı olacak kayıtlar yapılırken ideal ton, konserde ise, fazla zorlamayacak, biraz duşuk akord, bu da olabilir.

Daha cok rock grupları acısından ise, duşuk akordun bir başka anlamı daha var: Akordu biraz duşurerek daha karanlık tonlar ve ritmlerde biraz daha esneklik elde edebiliyorsunuz (Black Sabbath, Metallica, Nirvana ve grunge gruplarının coğunun yaptığı gibi).

evet arkadaşlar devamı

Beşliler Cemberi

Do maj gamının ust dortlusunu alıp (G - A - B - C) bir başka gamın alt dortlusu olarak duşunerek bu gamı kurarsak tek diyezli (F#) Sol major gamını elde ederiz (İlk, yani kok, sesin G olduğu belli zaten):

Şimdi, saat yonunde donmeye devam edip bu kez Sol maj gamının ust dortlusunu (D - E - F# - G) alarak bir başka gamın alt dortlusu olarak duşunerek bu yeni gamı kurarsak bu kez de iki diyezli (F#, C#) - bu işlem her seferinde bir diyez eklenerek devam eder - Re major gamını elde ederiz:

Saat yonunde donmeye devam ediyoruz. Bu kez, Re maj gamının ust dortlusunu alıp (A -B - C# - D) diğer bir gamın alt dortlusu yapacağız. Bu da, uc diyezli (C#, F#, G#) La major gamı olacak.

Diyezli gamları bulmaya devam ediyoruz:

Şimdi tekrar Do maj gamıyla başlayıp bu kez ters yonde (saat yonunun tersine) gideceğiz. Bu kez, Do maj'ın alt dortlusunu (C - D - E - F) alıp bir başka gamın ust dortlusu olarak duşuneceğiz. Son, yani sekizinci, ses (oktav) Fa notası olduğu icin bunun Fa maj gamı olduğunu anlıyoruz. Yine tahmin edeceğiniz gibi bu gam tek bemolludur (Bb). Saat yonunun tersine dondukce her seferinde bir bemol artar.

Bemol yonunde donmeye devam ederek diğer bemollu gamları siz cıkartın. Bu olaya beşliler cemberi denmesinin nedenini anlamışsınızdır sanırım. Gamları cıkartırken her seferinde beş ses ileri ya da, yonune gore, geri gidiyoruz: C - D - E - F - G, G - A - B - C- D ya da C - B - A - G - F, vs.

Alıntıdır..

__________________