Toby Clark, Sanat ve Propaganda: Kitle Kulturu Cağında Politik İmge, cev. Esin Hoşsucu, Ayrıntı Yayınları, Sanat ve Kuram Dizisi: 8, 2004, 238 s.
[Arka kapaktan]
"Sanat" ve "propaganda" sozcuklerinin yan yana gelmesi ilk bakışta celişkili bir etki yaratıyor: "Sanat", ozgurluğu, ozgunluğu, estetik kaygıyı cağrıştırırken, "propaganda" etkileme, sindirme ve yanıltma yontemlerini akla getiriyor.
Yuzyılın başında, "sanat ve sanatcının toplumsal ve politik sorunlarla ilişkisi"ne dair yapılan tartışmalar gunumuzde yerini başka sorulara bıraktı: Sanat ve propagandanın işbirliği, mesajın estetik kaygıyı geri plana itmesine mi neden olur? Estetiği değerlendirirken başvurulan olcutler ideolojik değerlerden ne kadar ayrılabilir? Sanat ne zaman propagandaya donuşur? Politik icerik, sanatı lekeler mi, sonukleştirir mi, yoksa yuceltir mi?
Bu kitabında Toby Clark, sanat ve propagandanın politik imgeleri yorumlama bicimlerini inceliyor. Sanatsal calışmaların da politik bir amacının olabileceğinin altını cizerken, politik amacların sanal akımlarını nasıl kendi duşunce sistemlerini yayma aracına donuşturduklerini gosteriyor. Modern propaganda tarihi ile kitle kulturu arasındaki bağlantıyı mercek altına alırken, kitle kulturunu sadece otoritenin kontrol etmediğini, bu kulturun aynı zamanda radikal alt kulturleri de ifade edebildiğini belirtiyor.
Kitap işe, yuzyılın başında ortaya cıkan sanat akımlarından başlıyor. Sanat ve toplumsal değişim temasını temel alan Marksist duşunceden yola cıkarak, kadınların politik haklar icin verdiği mucadeleyi aktarıyor. Feminist sanatın ilk orneklerini ve avangard hareketlerle bağlarını gozden geciriyor. Ardından Nazi Almanya’sı, Faşist İtalya ve Stalin donemi Sovyetler Birliği'nde devlet propagandasının kitlelere ulaşmak icin sanata ve sanatcıya nasıl baktığını, doneme ait sanat urunleriyle ornekliyor. Yazar ilerleyen bolumlerdeki cozumlemelerinde, asker toplamak icin kullanılan afişlerdeki gorsel teknikleri yorumlayarak Batı demokrasilerinde savaş propagandalarının militarist karakterine ve duşmanların temsil edilişindeki ırkcılığa da dikkat cekiyor. Vietnam Savaşı ve AIDS bağlamında başkaldırı sanatı meselelerine de eğiliyor. Clark aralarında Delacroix, Goya, Kollwitz, Brecht, Picasso, Godard gibi bircok onemli sanatcının resim, afiş, fotoğraf, film, heykel, happening ve/veya enstelasyonlarının da yer aldığı geniş bir orneklem sunuyor.
*
Kitabın ozgun adı: Art and Propaganda in the Twentieth Century: The Political Image in the Age of Mass Culture
[Kunyeye gore kitabın adı: "20. Yuzyılda Sanat ve Propaganda: Kitle Kulturu Cağında Politik İmge", yani orijinal başlıkta olduğu gibi “20. Yuzyılda” diye bir sınırlama var, ancak anlaşılan sonradan kitabın adını kısaltmışlar (kapakta, ic kapakta vs) ancak kunyeyi duzeltmeyi unutmuşlar.]
Not: PDF’in başlarında birkac resim eksik.
Alıntıdır • PDF-cs • 1.61 MB
