Ud, telli bir muzik aletidir. Sozcuğun aslı Arapca sarısabır veya odağacı anlamındaki el-oud dan gelir. Baştaki el- sozcuğunun, bazı dillerde olup bazılarında olmayan harf-i tarif (belirgin tanım edatı) olduğunu bilen Turkler bu edatı atmış, geriye kalan oud ('eyn, waw, dal) kelimesini de - gırtlak yapıları eyne uygun olmadığı icin - "ud" şekline sokmuşlardır. Dillerinde tanım edatı olan batılılar, 11-13. yuzyıllar arasındaki Haclı seferleri sırasında tanıyıp Avrupa'ya goturdukleri bu saza, fr:luth, en:lute, de:Laute, it:liuto, Alaud (İsp.), Luit (Dat.) gibi hep L ile başlayan isimler vermişlerdir. Hatta saz yapıcılığı anlamında kullanılan lutye kelimesi de yine luthden yapılmadır (aslı Fransızca luthier).

Yapısı : Tekne (govde), goğus (kapak), sap, burguluk ve teller olmak uzere beş esas elemandan meydana gelen udun yapımına, eleman sıralamasında da gorulduğu gibi, tekneden başlanır. Udun teknesi; gemi karinasını andıran, eni ve boyuna yapıştırılmış 4-5 cm kalınlığındaki parcalardan oluşan bir kalıp uzerine, 70 cm boy, 2 ila 4 cm en ve 3 mm kalınlıktaki dilim yaprak veya cemberlerin, coğunlukla aralarına - hem estetik, hem sağlamlık amaclı - kontrast renkli tek veya cift filetolar konularak işlenmesiyle meydana getirilir. Gunumuzde bazı yapımcıların, parcaları tekne kavsine uygun boşluksuz olarak yapıştırılmış veya yine aynı formda yekpare aluminyum olarak kullandıkları kalıplar uzerine, ortada geniş, uclarda sivri ve işlem orta eksenden başladığı icin hep tek sayıda cevirdikleri dilimler, genellikle maun, ceviz, paduk, vengi, kelebek, nadiren de erik veya zeytin ağacındandır. Onceden ısıtılarak kalıbın eğimli profili kabaca verilen dilimler utu ve ince kÂğıt yardımıyla kalıba cekildikten sonra, belirli yerlerdeki kucuk monte civileri cıkarılarak kalıptan alınır ve bu defa dilimlerin icbukey yuzeyi, cenber ve filetoların uzun birleşme hattı boyunca kalın kÂğıt veya extrafor yapıştırılarak kuvvetlendirilir. + Tekne (govde), goğus (kapak), sap, burguluk ve teller olmak uzere beş esas elemandan meydana gelir.

ut yapımı hakkında kucuk bilgiler :
Yaylı sazlarda olduğu gibi udun da bir şekli (formu) var. Yapımdan once malzemeyi şecmek gerekir. Ut teknesi; ceviz, maun, erik, kayısı, akca ağac, kiraz, ithal ağaclardan magase, vengi, pelesenk gibi bircok ağactan yapılmaktadır. En onemlisi kemanda da olduğu gibi ust tabladır. Seste başarı elde edebilmek icin tablanın yani goğsun kaliteli ve cok kuru ladin ağacından yapılması gerekir. Ancak guzel ve yumuşak bir ses elde etmek icin tabla kalın olmamalıdır. Cunku ses molekulleri udun teknesine aksederek tablaya yansıyarak titreşim sağlar. Utta ses tablasının yuzde yetmiş beş onemi vardır, buna uyulduğu takdirde guzel ses almak mumkun olacaktır.

Ut sanacıları :
Udi Nevres Şerif Muhittin Targan Fahri kopuz Sedat Oztoprak Mısırlı İbrahim Efendi Cevdet Kozanoğlu Şerif İcli Kadri Şencalar Udi Hırant Yorgo Bacanos Cinucen Tanrıkorur Mutlu Torun Necati Celik Samim Karaca Osman Nuri Ozpekel Coşkun Sabah Ergin Kızılay Bayram Coşkuner Sedat Oytun Vedat Gencturk Mehmet Emin Bitmez Yurdal Tokcan Hakan Emre Ziyagil Ersin Ersavaş İbrahim Kararoğlu
__________________