Tarihcilerin elinde mutlaka olması gereken bir eser Tarih-i Beyhakîdir. Dili biraz ağırcadır. Muesseseler tarihi acısından onemli kaynaktır. Bildiğim kadarıyla cevirisi yapılmamıştır.Eseri tercume icin Farsca ve Arapca bilgisi şarttır.
Gazneliler sarayının faziletli ve meşhur katibi, HÂce Ebû?l-Fazl Muhammed b. Huseyn-i Beyhakî, Sebuktekîn ailesinin tarihi konusunda bu hanedanın devletinin başından Sultan İbrahim b. Mes?ûd saltanatının başlarına kadar bir donemi iceren bir kitap yazmış, şu anda bunun bir bolumu elimizde mevcut olup TÂrîh-i Beyhakî ismiyle meşhurdur. Ebû?l-Fazl-i Beyhakî, 385/995 yılında Beyhak?ın HÂris-ÂbÂd koyunde dunyaya geldi ve NişÃ‚bûr?da ustunlukler elde ettikten sonra Mahmûd sarayının katipliğine secilerek HÂce Ebû Nasr-ı MuşkÂn?ın hizmetinde bulundu. Aynı şekilde Gazneli sultanların hizmetinde yaşadı ve 440/1048 yılında saltanata oturan İzzu?d-devle Abdurreşîd zamanında bir sure yazı işlerinin divan sahipliğini yaptı. Ancak kıskancların ithamları sonucunda bu gorevden azledilip hapsedildi. Nimeti inkar eden Tuğrul?un, Abdurreşîd uzerine saldırıp onu oldurduğu 444/1052 yılında sarayın hizmetcilerinden bir coğunu kalelerde hapsetti. Bu cumleden olarak Beyhakî?yi sultanın hapsinden bir rivayete gore de Gazne kadısının hapsinden cıkardı ve kale zindanına gonderdi. Beyhakî, zindandan kurtulduktan sonra galiba omrunun kalan kısmını inzivada gecirdi ve 470/1077 yılında hayata gozlerini yumdu.
