Nietzsche, kendisi olmaya giden yolda hayatını edebiyata donuşturmeye
calışan aykırı bir kişilik. Kimilerine gore bir felsefeci, kimilerine gore ise
bir şair. Ne var ki, Neitzsche’nin yapıtlarının ardında butunluklu bir felse-
fe arama cabaları da, felsefeyi suslu sozlerle sıvayarak kendini anlaşıl-
mazlık halesine buruduğune dair saldırılar da Nietzsche’nin aykırılığını
pekiştirmekten oteye gecmiyor. Ama tum bunlara rağmen değişmeyen
bir şey var: Nietzsche’yi okumaya kalktığımızda karşımıza muhteşem bir
felsefi ve edebi yapıt cıkar. Nietzsche’ye gore, yapıt ister sanatcıya ister
felsefeciye ait olsun, sonucta kendisini yaratmış olan kişiyi icat eder. Me-
tinler de okuyucularının insafına kalmıştır. Tıpkı Nietzsche’nin metinleri-
nin ve bu anlamda kendisinin de okuyucularının insafına kalmış olması
gibi. Bereket versin ki, der Nietzsche, coğunluk icin kitaplar sadece ede-
biyattır. Onun icinse hayatın kendisidir. Hayattaki en buyuk amac ise kişi-
nin kendisini yaratmasıdır. Nietzsche’nin yapmaya calıştığı şey, tam da
budur ve onun sunduğu en buyuk yeniliktir.
Alexander Nehamas, Nietzsche’ye dair İngilizce yayımlanan calışmalar
arasında en onemlilerinden biri sayılan bu kitabında Nietzsche’nin dun-
yaya sanki bir sanat yapıtıymış; edebi bir yapıtmış gibi baktığı goruşunu
savunuyor. Yazar, Nietzsche'nin gerek yapıtlarının iceriğinde yer alan
gerekse bu yapıtların doğrudan yol actığı paradokslar ve bunlar arasın-
daki gerilimin; onun, her yorum bircok olası yorumdan sadece biridir,
şeklinde ozetlenebilecek olan unlu perspektivizm goruşuyle anlaşılır kı-
lındığını ileri suruyor.
Nehamas bu calışmasında, Nietzsche’nin cok-usluplu bir edebi yazma
tarzıyla felsefi fikirlerden benzersiz bicimde kendisine ait bir hayat bicimi
yaratan ozel bir karakter inşa ettiğini gostermeye calışıyor. Nehamas’a
gore Nietzsche’nin goruşlerinin urunu olan bu edebi karakter, soz konu-
su goruşlerden bir yaşam bicimi ortaya cıkaran ve başkalarının da kendi-
lerine ait goruşlerden bir yaşam bicimi ortaya cıkarmalarını talep eden bir
felsefeci yine de. Hayatını edebiyata donuşturmeye calışan ve bu yolla
kendisini yaratan, kendisi olan ve bunu denerken de, kendisini okuyucu-
larının insafına terk eden ama onlardan aynı tavrı kendileri icin deneme-
lerini talep eden aykırı bir felsefeci.
Nehamas felsefeci Nietzsche’yi yeni bir ışık altında okurken, onun edebi-
yatla olan hayati ilişkisini acığa vurmayı ustleniyor ve bizlere felsefe
kadar edebiyata da dair olan ozgun bir calışma sunuyor.
Alexander Nehamas - Edebiyat Olarak Hayat, Nietzsche Acısından
Ayrıntı, 1999, 328, Cem Soydemir, Edebiyat
