"Tarih boyunca hic kimse, ister bir monark olsun ister politikacı yada general, dunya milletleri uzerinde boylesine guclu ve yoğun bir etkide bulunmamıştı. 1849’da Kucuk Asya’da dunyaya gelen ve kokeni hakkında kesin bir bilgi bulunmayan Basil Zaharoff, adını bircok kez değiştirdi. Bilhassa ruşvetcilik dilini etkili bir bicimde kullanan Zaharoff, onemli bir dilbilimci idi. Sıradışı bir insandı. Buyuk bir servet edinen Zaharoff, iki eşli ve capkın bir erkekti; musrif ve aşırı davranışlarıyla goze carpan biriydi. Dunya capında bir silahlanma ağı oluşturmuştu, bankacılık ve petrol ilgi alanlarına girmekteydi. Cokca merak uyandırmasına rağmen goz onunde olmaktan nefret ederdi. 1936 yılında olumu uzerine, “yaşayabileceği hayatları milyon kez olen” sıfatı ile anıldı. Bu gizemli, toplumdan elini eteğini cekmiş adam, “Avrupa’nın gizemli adamı” ve “olum taciri” lakaplarını edindi. Zaharoff’un Birinci Dunya Savaşı’nı planladığına, surecini uzattığına ve savaşı sonlandırdığına inanıldı. Ornek bir savaş cığırtkanı ve populer hayal gucunun kapitalist bir vurguncusuydu. Hayatıyla ilgili olarak soylenen ve bilinenlerin ne kadarının gercek ne kadarının efsane olduğu, hep karanlıkta kaldı. Bu da Zaharoff efsanesini buyuttu. Şurası kesin ki Basil Zaharoff, bir silah taciri olarak insanlığın kanının akmasına pervasızca katkıda bulundu. Hayatının her doneminde, Osmanlı coğrafyasının ciddi ve onemli bir yeri vardı. Bu yuzden, Zaharoff’la ilgili bu kitap, Osmanlı’nın son donemindeki bazı gelişmelere de ışık tutmaktadır."

Cumle Yayınları, 2016, (cev.) Bahriye Ilgın Helvacıoğlu

ALINTIDIR