Yeni Dunya diye tabir edilen toprakların Hispanik tarafıyla, uc kıtaya yayılmış Osmanlı dunyasının tanışma oykusunu bir gunluk sayesinde okuyacağız. Bu gunluk o ilk ziyareti gercekleştiren Venezuelalı General Fransisco de Miranda'nın Turkiye gunlerini kapsayan sayfalardan oluşuyor. Miranda'nın 1786 yılında İstanbul'a gelişinin amacı Misissipi Nehri'nden Umit Burnu'na kadar uzanan toprakları İspanyol hegemonyasından kurtarmak ve boylece tek ve ozgur bir Amerika oluşturmak gibi buyuk bir fikire dayanıyordu. Bunun icin donemin en guclu devletlerinden olan Osmanlı Devleti'nin işleyişini tanımak ve bunu Latin Amerika'da uygulayabilmek hayaliyle bir geziye cıkar. Latin Amerika bağımsızlık mucadelesinin tarihinde adı Simon Bolivar'la birlikte anılan Miranda, bu ozlemini sonuclandırabilmek icin deneyimine guvendiği Osmanlı'dan asker ve techizat talebinde bulunmayı planlamaktaydı. Miranda bu askerî gorevi esnasında, daha genc bir subayken tutmaya başladığı seyahat gunluğunu surdurmuş ve tarihe 6 haftalık bu seyahatin bir anlatısını bırakmıştır. Yer yer insan hikÂyeleriyle edebî nitelikler kazanan bu gunlukte, başta İzmir ve İstanbul olmak uzere ziyaret ettiği Osmanlı topraklarındaki sosyal ve kulturel hayatı aktarmış, ayrıca ulkenin ekonomisi hakkında, elde ettiği veriler ve yorumlarla, analizler yapmıştır. Onun, donemin Osmanlı ordusu, silahları ve savunma gucune ilişkin kaleme aldıkları da onemli bir kaynak olarak değerlendirilmeli. Mehmet Necati Kutlu'nun, Miranda'nın Colembeia adını taşıyan geniş arşivinden yaptığı bu calışmanın Osmanlı-Latin Amerika ilişkileri tarihine ışık tutucu bir yonu olduğu kadar tarihimizin bir donemini aydınlatıcı niteliği olduğu da acıktır.

Cumle, 1. Baskı, 2015, (cev.) Mustafa Necati Kutlu

ALINTIDIR