Ali A. Allawi - Irak Kralı I. Faysal , İş Bankası Kultur Yayınları, İstanbul 2016.
Irak’ın ilk kralı I. Faysal (1883?-1933), İngilizlerle anlaşıp bundan tam yuz yıl once, 1916 yılında Osmanlılara karşı ayaklanan Mekke Şerifi Huseyin’in oğlu ve Arap aşiret kuvvetlerinin komutanıydı. İngilizlerin para ve silah desteğiyle I. Dunya Savaşı’nda Arabistan ve Suriye’de cephe gerisi faaliyetlerde bulunarak İtilaf kuvvetlerinin Osmanlı Ordusu’nu bozguna uğratmasına katkı sundu.
Savaştan sonra Osmanlı Devleti’nin Arap topraklarını Fransa ile paylaşan İngiltere, payına duşen Irak’ta kurduğu işgal idaresine isyan eden halkı yatıştırmak icin bir manda sistemi kurup başına Arap asıllı bir kral getirmeyi duşundu. “Manda ve himaye kabul edilemez. Ya istiklal ya olum” diyerek Turkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla sonuclanacak bağımsızlık mucadelesini başlatan iradenin tersine Faysal, İngiliz mandası altında kral olmaya istekliydi ve Arabistanlı Lawrence’ın desteğiyle rakip kral adaylarına tercih edilerek 1921 yılında tahta oturtuldu. Saltanatı boyunca, işgalciler tarafından başlarına getirilen bu yabancı Sunni kralı kabul etmeyen Şii coğunlukla dayatmacı İngilizler arasında krallığını ayakta tutmaya calıştı. Yine de, en azından kağıt uzerinde bağımsız bir devlet olarak, ulkesinin 1932 yılında Milletler Cemiyeti’ne kabul edilmesini sağlamıştır.
Yuz yıllık perspektiften bakıldığında Faysal’ın, bağımsızlık ve ozgurluk talebinin dunyanın her yanını sardığı bir donemde, bolgeye ilişkin emperyal vizyonun kurumsallaşmasına katkıda bulunarak Irak ve Suriye’nin bugunku halini hazırlayan yerli isimler arasında yer aldığı soylenebilir. Ayrıca Filistin’i milli yurt yapma surecinde Yahudiler, onun imzaladığı bir belgeyi kendilerine dayanak yapmışlardır.
Krallık rejiminin yıkıldığı 1958’de Irak’ı terk eden Şii bir aileye mensup olan yazar Ali A. Allawi, Londra’da eğitim gordu, Oxford Universitesi’nde ders verdi. 2003 yılında ABD onderliğindeki koalisyon gucleri tarafından işgal edilen Irak’ta kurulan gecici hukumette uc yıl bakanlık yaptıktan sonra tekrar universiteye dondu. Elinizdeki kapsamlı analizinde, ulkeyi modernleştirme gayreti, somurgecilik gercekleriyle kavmiyetcilik ve mezhepcilik duvarlarına carparak parcalanan vesayet altındaki bir kralın hazin hikÂyesini, son derece etkileyici bir şekilde anlatıyor. Sadece dunku sorunları değil, Ortadoğu’nun bugunku durumunu anlamak icin de okunması gereken bir kitap.
Format PDF. Boyut (5.66 MB). 808 Sf.
ISBN: 9786053326915
Irak’ın ilk kralı I. Faysal (1883?-1933), İngilizlerle anlaşıp bundan tam yuz yıl once, 1916 yılında Osmanlılara karşı ayaklanan Mekke Şerifi Huseyin’in oğlu ve Arap aşiret kuvvetlerinin komutanıydı. İngilizlerin para ve silah desteğiyle I. Dunya Savaşı’nda Arabistan ve Suriye’de cephe gerisi faaliyetlerde bulunarak İtilaf kuvvetlerinin Osmanlı Ordusu’nu bozguna uğratmasına katkı sundu.
Savaştan sonra Osmanlı Devleti’nin Arap topraklarını Fransa ile paylaşan İngiltere, payına duşen Irak’ta kurduğu işgal idaresine isyan eden halkı yatıştırmak icin bir manda sistemi kurup başına Arap asıllı bir kral getirmeyi duşundu. “Manda ve himaye kabul edilemez. Ya istiklal ya olum” diyerek Turkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla sonuclanacak bağımsızlık mucadelesini başlatan iradenin tersine Faysal, İngiliz mandası altında kral olmaya istekliydi ve Arabistanlı Lawrence’ın desteğiyle rakip kral adaylarına tercih edilerek 1921 yılında tahta oturtuldu. Saltanatı boyunca, işgalciler tarafından başlarına getirilen bu yabancı Sunni kralı kabul etmeyen Şii coğunlukla dayatmacı İngilizler arasında krallığını ayakta tutmaya calıştı. Yine de, en azından kağıt uzerinde bağımsız bir devlet olarak, ulkesinin 1932 yılında Milletler Cemiyeti’ne kabul edilmesini sağlamıştır.
Yuz yıllık perspektiften bakıldığında Faysal’ın, bağımsızlık ve ozgurluk talebinin dunyanın her yanını sardığı bir donemde, bolgeye ilişkin emperyal vizyonun kurumsallaşmasına katkıda bulunarak Irak ve Suriye’nin bugunku halini hazırlayan yerli isimler arasında yer aldığı soylenebilir. Ayrıca Filistin’i milli yurt yapma surecinde Yahudiler, onun imzaladığı bir belgeyi kendilerine dayanak yapmışlardır.
Krallık rejiminin yıkıldığı 1958’de Irak’ı terk eden Şii bir aileye mensup olan yazar Ali A. Allawi, Londra’da eğitim gordu, Oxford Universitesi’nde ders verdi. 2003 yılında ABD onderliğindeki koalisyon gucleri tarafından işgal edilen Irak’ta kurulan gecici hukumette uc yıl bakanlık yaptıktan sonra tekrar universiteye dondu. Elinizdeki kapsamlı analizinde, ulkeyi modernleştirme gayreti, somurgecilik gercekleriyle kavmiyetcilik ve mezhepcilik duvarlarına carparak parcalanan vesayet altındaki bir kralın hazin hikÂyesini, son derece etkileyici bir şekilde anlatıyor. Sadece dunku sorunları değil, Ortadoğu’nun bugunku durumunu anlamak icin de okunması gereken bir kitap.
Format PDF. Boyut (5.66 MB). 808 Sf.
ISBN: 9786053326915
