Yirminci yuzyılın ilk ceyreği bu ulke icin bir geciş donemidir İmparatorluğun meşrutiyetle yonetilen son yılları bu zaman diliminde onemlidir. Kanun-ı Esasi'nin yeniden ilanı ( 1 908), cok sesli, diri bir tartışma ortamının doğması, basının canlanması, secimlerin yapılması, parlamentonun acılması, artan siyasallaşmayla ulke yeni bir doğrultuya girmiştir. Her ne kadar uzun surmese (1908-1920), arada kesintilere uğrasa da 1. Meşrutiyet'ten sonra (1877-1878) bu donem nispeten yine de uzundur.
Parlamento kurumu burada dikkat cekmektedir. Meşrutiyet parlamentosunun damarlarına, ulkenin her yonden nabzının tutlacağı ortak bir mekan olması anlamında kan yurumuş, ulkedeki frklı siyasal eğilimler bir catı altında bedenlenmiştir. Parlamento iki kanattan oluşmuştur. Heyet-i Mebusan ve Heyet-i Ayan. Birincisi secimle, ikincisi atamayla oluşan bu meclisler hakkında kapsamlı araştırmalar yapılmamış, yazılanlar ancak makale duzeyinde kalmıştır. Bunların da tamamına yakını Mebusan Meclisi'nde ele almıştır. Tunaya'nın bu konuda yazdıkları bugun de gecerliliğini korumaktadır.