California Universitesi?nde etnomuzikoloji profesoru olan A. J. Racy, Arap Dunyasında Muzik; Tarab Kulturu ve Sanatı adlı kitabında Yakındoğu Arap muziğini muzik-duygu ilişkisi temelinde ele alıyor ve verilerini bir icracı, bir besteci ve kulturlerarası muzik-duygu ilişkisine ilgi duyan bir etnomuzikolog olarak yorumluyor. Edward Said?in ?Şark? kavramının kendisinin bile Batılıların ?egzotik? ya da kendi kulturlerinin tam karşıtı addettikleri şeyi kapsayan bir Avrupa icadı olduğu şeklindeki sozlerini aktaran yazar, hem Yakındoğu Arap kent muziğine, hem bu muzik etrafında kurulu kulture, hem de bu muziğin insanlara hissettirdiği duyguya verilen isim olan ?tarab?ı tum bu yonleriyle, ayrıntılı bir şekilde ele alıyor. Arap dunyasının muzik anlayışını ve yoğun duygular uyandırabilen Doğu muziğini, Batılı okura hissettirebilmeyi hedefliyor. ?Doğu-Batı kıyaslaması?na yonelik olarak kullanılan ?ustun? ve kulturel acıdan ileri? gibi nitelemeleri bir yana bırakarak, Arap dunyasının tarab muziğini bir esrik duygular yaratma sanatı olarak inceliyor.
Kitabın sayfalarını cevirdikce, incelenen muziğe, kulture ve muzik-duygu ilişkisine aslında ne kadar aşina olduğumuzu ve Osmanlı İmparatorluğu?ndan kalan koklu kultur mirasının bizi ne cok noktada birbirimize bağladığını hatırlıyoruz. Tarab muziğinin Turk sanat muziği ve tasavvuf muziğiyle yakın bağlantısı gozler onune seriliyor. Yazarın rehberliğinde saray icralarına, tasavvuf torenlerine ve evlerdeki tarab celselerine buyur ediliyoruz. Muziği icimizde yaşamayı yeniden oğreniyoruz.
Racy?nin arşivlerden cıkardığı belgeler, sunduğu anekdotlar, muzisyenlerle yaptığı soyleşiler sayesinde bizi XIX. ve XX. yuzyıl tarab muziğiyle buluşturan kitap, tarab muziği eğitiminden, kadınların tarab kulturu icindeki yerine; makamlardan, şarkı sozlerine; turlu icra bağlamlarından, haşiş ve alkolun tarab kulturundeki yerine kadar pek cok konuyu tarihsel gelişimi icinde inceliyor. Bunu yaparken de duygu bileşeninin tum bu alanlardaki yerini, daha doğrusu merkeziyetini gozler onune seriyor.
Yazarın Turkce basım icin kaleme aldığı bir onsozun de bulunduğu kitap, hem muzik ya da Arap kulturune ilgi duyanlar, hem de ?Doğu?nun kulturel kokleri?ne doğru muzikal bir yolculuğa cıkmak isteyenler icin ozgun bir kaynak olma niteliği taşıyor.
Alternatif Mediafire
