İletişim Yayınları, 2. Basım, 1995
Emine Kıray, elinizdeki kitabında, 19. yuzyılda dunya ekonomisi ile Osmanlı ekonomik ve siyasî yapısının etkileşmesi cercevesinde imparatorluk ekonomisinde nelerin değiştiğini araştırıyor. Kıray?ın bir odak-konusu da, dış borclar. Osmanlı sarayı, aldığı borclardan yatırım, uretim artışı icin yararlanmak yerine bunları Âyan, eşraf, tuccar gibi gruplar arasında dengeler oluşturmak ve kendi denetimini artırmak amacıyla kullandı. Osmanlı devletine borc veren devletler de, bu ilişkiden, Osmanlı ekonomi ve siyasetinde isteklerine uygun değişiklikler gercekleştirmek icin yararlandılar. Yazar, 19. yuzyılda Osmanlı'yı temelden etkileyen değişimlerin 16. yuzyıl sonuyla 17. yuzyıl başlarında filizlendiğini ortaya koyuyor. Dış borclanmanın artmasında onemli etken, merkezî otoritenin zayıflaması yuzunden vergi gelirlerinin azalışıydı. Ve dış borclanma, dunya ekonomisiyle butunleşmeyi hızlandırdı. Dış borclanma aynı zamanda, tuketim mallarına talebin artmasını, ithalatta yukselmeyi, bircok sektorun cokuşunu getirdi. Kıray, borcların odenemeyişinin nedenlerini ve sonuclarını analiz ediyor. Yazarın goruşu, dış borclanmayla sağlanan fonların burokrasi tarafından ?Batılılaşma yolundaki reformlar icin kullanılması sonucu, tipik bir somurge yapısının oluşmadığı. Kıray, borclanmayla bicirnlenen ekonomik yapı ve sınıf ilişkilerinin, buyumeyi ve borc odemeyi surduremeyen bir sistem yarattığını tesbit ediyor. (Arka Kapak)
Teksayfa duzenlemesi icin "mucellit" dostumuza teşekkurle:
