Zeynep Korkmaz, Turkiye Turkcesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: Turk Dil Kurumu Yayınları, 3. baskı, 2009, cxvi + 1224 s.
Onsoz'den
"Turkiye Turkcesi (Şekil Bilgisi) başlığını taşıyan bu eser, tasvirci gramer yontemi ile hazırlanmış bir araştırma ve inceleme urunudur. Şekil bilgisi, dilin yapı ve işleyişini, bu işleyişle ilgili kuralları ortaya koyduğu icin, niteliği bakımından gramerin ana bolumu durumundadır. Dilin soz varlığına, ses bilgisine, soz dizimine ve anlam bilimine uzanan bağlantıları, dayanaklarını hep bu ana bolumden alırlar. Dolayısıyla, şekil bilgisi gramerin bel kemiği demektir. Bu bolum uzerinde yapılacak araştırma ve incelemeler ne denli kapsamlı olursa, gramerin oteki bolumleri icin de o denli geniş bir hareket ufku sağlanmış olur.
Eldeki eserin 'Giriş' bolumunde acıklandığı uzere yuzyıllar boyunca geri plana itilmiş, okul ve medrese eğitiminde Turkce gramer değil, sarf ve nahiv diye adlandırılan Arap grameri temelindeki Osmanlı gramerinin (kavaid-i Osmaniyye) okutulmuş olması, Turkce gramerinin yazılmasına buyuk olcude kostek olmuştur.
Gramercilikte once Arap, Tanzimat'tan sonra da Fransız gramerindeki kalıpların ornek alınması, yontem bakımından, bambaşka bir dil ailesinden gelen Turkce icin yeterli ve sağlıklı olamamıştır. Bu tarihi surecin ortaya koyduğu durum dolayısıyla, Cumhuriyet doneminde yazılmış olan gramerlerde de ya kısa bilgiler veren okul gramerlerine ağırlık verilmiş yahut da uygulanan bilimsel yontemler yetersiz kaldığı, elde grameri besleyici ozel araştırmalar bulunmadığı, bulunsa da pek sınırlı olduğu icin bir iki istisnası dışında, genellikle alışılagelmiş, belirli rutin olculere bağlı kalınmıştır.
Gerci, yabancılar tarafından yazılmış birkac Turk dili grameri arasında kapsamlı ve ayrıntılı bir yontem uygulanmış olanlar vardır. Nitekim J. Deny'nin grameri bunlardan biridir. Ancak, J. Deny, 1920-1921 yıllarında yayımlanmış olan eserini Fransız oğrencileri hedef alarak yazdığı, acıklamalarında daha cok Fransız gramerinin olculerine dayandığı, eserdeki değerlendirme ve ornekler Eski Anadolu Turkcesine kadar uzanan 'Osmanlı Lehcesi' temelinde yer aldığı icin bugun artık bircok yonuyle eskimiş ve işlevini tamamlamış bulunmaktadır. Bu konuda A. N. Kononov'un cağdaş Turk edebi dili icin Rusca olarak yazdığı grameri bir istisna oluşturur. Ancak, onun da dilimize başarılı bir cevirisi yapılamamıştır."
Zeynep Korkmaz
Tarayan taramış zamanında. Sitede olmaması eksiklikti. Tamam oldu.
