
Kripto Para Nedir?
Kripto paralar kısaca bahsetmek gerekirse yapılan işlemleri güvenli bir şekilde yapmak için kriptografi yani özetle şifreleme sistemi kullanılarak tasarlanan dijital varlıklar/para birimleridir. Yani kripto paralar nakit değişim araçlarına birer alternatif olarak yaratılan sanal/dijital paralar olarak da tanımlanabilir. Dünyayı saran Covid-19 pandemisi dolayısıyla çok fazla ilgi gören ve her geçen gün çok büyük yatırımlar barındıran kripto paralar sanal ve dijital döviz olarak da kullanılmaktadır.

Kriptoloji Nedir?
Öncelikle yeni başlayanlar olarak Kripto Paralar hakkında tam bilgiye ulaşmanız için ilk olarak basamak basamak gideceğiz. Eğer ki bu yola baş koyduysanız Kriptolojinin ne olduğunu bilmeniz oldukça büyük bir önem taşıyor. Aslında çok basit Kriptoloji direkt olarak şifreleme bilimidir. Genel olarak bu bilim dalı kullanılarak istenilen bu verilerin rakam, mesaj, yazı ve benzeri birçok veri belirli sistemler kullanılarak güçlü bir şekilde şifrelenmektedir ve bununla birlikte bu işlemler sonrasında da güvenli ortamlar kullanılarak ilgili bu veriler alıcıya gönderilmektedir.

Yeni başlayan bireyler özellikle bu konuda çok büyük yanılgıya düşmekte ve Kripto Para ile Para arasındaki farkı ayırt edememektedir. Buradan itibaren size Kripto Paralar hakkında bilmeniz gereken çok kilit noktalardan basit bir dille bahsetmeye ve elimden geldiğince sizleri maddeler halinde bilgilendirmeye çalışacağım.
- Öncelikle Kripto Paralar birçok yönden bankacılık sistemi ve ödeme yöntemlerinden tamamen ayrılmaktadır.
- Genel olarak düşünecek olursak ödeme sistemleri ve bankalar bir merkeze bağlı olarak çalışmaktadırlar. Ancak bu Kripto Paralar için tamamen farklıdır. Kripto Paralar bir merkeze veyahutta bir hükümete bağlı olarak çalışmazlar.
- Banka işlemlerini kısaca düşündüğümüzde paraların havale ve transfer işlemlerinin aracı bir sistem ile yapıldığını belirtmek doğru olur. Ancak bu sistem kripto paralar için farklı şekilde ilerlemektedir. Kripto Paraların transferlerinde herhangi bir aracı kuruma ihtiyaç duyulmamaktadır. Çünkü Kripto Paraların havale işlemleri direkt olarak cüzdandan cüzdana şeklinde işlemektedir.
Dünya üzerinde birçok sanal para türü mevcuttur. Bunlardan en bilinenlerini sizlerle aşağıda paylaşacağım.
- Bitcoin (BTC)
- Litecoin (LTC)
- Ethereum (EVM)
- Dash (DASH)
- Zcash (ZEC)
- IOTA (MIOTA)
- Ripple (XRP)

Bitcoin ilk kez 2009 yılında piyasa yer alan bildiğimiz en popüler kripto para birimidir. 2008 yılı ortalarında Satoshi Nakamoto nickini kullanan bir kişi tarafından başlatılan ve herhangi bir banka, hükümet veya bir kuruluş ile ilişiği olmayan bir kripto para birimidir. Ayrıca günümüzde bu işlerle hiçbir şekilde uğraşmayan kişiiler tarafından bile mutlaka duyulmuş bir yapımdır.
Bitcoin'in kısaltması BTC'dir. Para birimlerine alternatif olarak üretilmiştir ve geçtiğimiz dönemlerde oluşan dalgalanmalar sebebiyle günümüzde birçok Bitcoin (BTC) zengini ortaya çıkmıştır. Elinde en çok Bitcoin bulunan ve dünya bitcoin zengini olan kişi ise Bitcoin'in yaratıcısı olarak bilinen ancak gerçek kimliği bilinmeyen Satoshi Nakomoto'dur. Elinde tam 1.000.000 yani bir milyon adet Bitcoin bulunmaktadır. Şuan ki değerine göre 1.000.000 Bitcoin tam olarak 53.791.800.000,00 ABD Doları yapmaktadır.

Ethereum (EVM)
Ethereum ilk olarak 2015 yılında Vitalik Buterin tarafından yazılmış ve piyasaya sunulmuştur. Ethereum (EVM) açık kaynaklı bir şekilde yazılmıştır. Aslında bu para birimi Bitcoin (BTC)'ye rakip olarak üretilmiş bir para birimidir ve aynı Bitcoin gibi harhangi bir hükümete veya kuruluşa bağlı değildir. Genel ismi ise Ethereum Virtual Machine'dir.
Yukarıda sizlere şu an dünya üzerinde en çok bilinen 2 adet kripto para biriminden bahsettim. Şimdi dilerseniz kripto paranın nasıl alındığına yavaşça değinmeye başlayalım.

Kripto para ile uğraşmaya başlayan insanların akıllarındaki en büyük sorulardan biri de bu para biriminin nasıl alındığıdır herhalde. Özellikle günümüzde bu konuda insanların açıklarından yararlanıp insanları dolandırmaya çalışan birçok uygulama ve kuruluş bulunmaktadır. Buna çok dikkat etmeniz gerekiyor. Şahsen ben kripto alışverişlerimi Binance uygulaması üzerinden yürütüyorum. Ancak bilmeniz gereken en önemli nokta bunun Türkiye yani Binance TR versiyonunun da bulunması. Günümüz Türkiye'sinde ABD Doları her geçen gün daha da değer kazanıyor o nedenle Binance Global ile çalışmanız kesinlikle tavsiyemdir. Dolar kurunun değer kaybettiği bir vakit bu işe girerseniz hem Dolar kuru üzerinden paranız çalışmış olur hem de Kripto piyasasında paranız çalışır. Binance uygulamasını kullanmanız ve para yatırabilmeniz için elinizde Papara hesabı bulunmalı. Bu sayede Binance'ye paranızı aktarabilir ve oradan da dolar kuruna çevirme işlemini çok kolay bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.
Kripto Para Nasıl Üretilir? (Kripto Madenciliği)
Kripto para üretimi oldukça zor ve meşakatli bir süreçtir. Kripto para üretirken kullanılan yönteme de çok duyduğunuz bir tabirle Kripto Madenciliği denmektedir. Ancak ve ancak buradaki madenciliği bildiğiniz geleneksel madencilik ile kesinlikle karıştırmayın.
Kısaca anlatmak gerekirse kripto para madenciliği, güçlü donanımlar (genellikle ekran kartları) kullanılarak ve ilgili bu yazılımların çalıştırılmasıyla birçok matematik işleminin çözülmesiyle bu işin sonunda ödül olarak kripto para alınması işlemi olarak özetlenebilir.

Ülkemizdeki kripto para şirketleri göz önünde bulundurulduğunda bu şirketler içerisinden en fazla işlem yapılan kripto para şirketleri aşağıdaki sıralamadadır.
- Paribu
- ICRYPEX
- Bitlo
- Koineks
- Bitturk
- BTCTurk
- Binance
- Coinbase
- Kraken
- Bitfinex
- Bittrex
- Cex.io
Yine bildiğimiz denizlerin en büyük hayvanı olan balinalar ile karıştırılmamalıdır. Balinalar ellerinde çok sayıda Bitcoin ya da farklı kripto para birimi bulunan insanlardır. Bu balinalar piyasadaki dalgalanmayı sağlayan, piyasayı yöneten kişi veya kuruluşlara verilen addır. Bunlar da kendi içlerinde ikiye ayrılır, balinalar ve kambur balinalar olarak. Balinalar, Kambur Balinalara nazaran ellerinde daha az Bitcoin bulunduran kişi veya kuruluşlardır. En ufak hareketleri küçük yatırımcıyı ezer ve bütün planlarını alt üst edebilir.

Dump ve Pump Nedir?
Dump ve Pump olarak bilinen terimler, kripto para mecrasında aşırı artış ve aşırı düşüşlere verilen adlandırılmalardır. Bu Dump ve Pump işlemleri nispeten basit bir şekilde çalışmaktadır. Örnek verecek olursak bir aldatmacadan ibaret birtakım sahte haberler yayılması yoluyla daha az bir değere sahip bir para biriminin değeri yapay olarak şişirilebilir.
Bu aldatmacanın içerisinde iki adet ayrı işlem bulunmaktadır. Bunlardan ilk akla gelen shitcoin olarak adlandırılan, daha az popüler olan bir kripto para biriminin pump'landığı işlemdir. Bu işlemi yapan kişiler genelde yukarıda bahsettiğim balinalardır. Bu shitcoinden önemli ölçüde satın alırlar ve bu coinin pump'lanmasına yani değer kazanmasına yol açarlar. Bu akımı başlatan balina paranın değer kazanmasıyla birlikte diğer yatırımcıların da bu kripto para birimine yönelmesini sağlayarak daha da değer kazanmasını sağlar.
Pump işlemi ile birlikte bu bahsi geçen kripto paranın değer kazanmasıyla birlikte pump tarafı rezervlerini yeni ve şüphe duymayan yatırımcılara satarak koordineli bir şekilde hareket ederler. Balinaların gerçekleştirdiği bu devasa satışlarla birlikte kripto para değer kaybetmeye başlar. Bu işlem ile birlikte de dump işlemi gerçekleştirilmiş olur. Böylece pump ve dump işlemini gerçekleştiren balinalar bu işten ciddi oranla kâr ile ayrılırlar.
Basit bir görselle anlatmak gerekirse pump ve dump işlemi aşağıdaki görseldeki gibi gerçekleşmektedir.

Günümüzde yaygın inanışın aksine "altcoin" diye bahsedilen şey aslında bir kripto para birimi değildir bu tamamen yanlış bir bilgidir. Aksine "altcoin" terimi Bitcoin (BTC)'ye alternatif olarak herhangi bir kripto para birimini ifade etmek için kullanılır. Örnek verecek olursak XRP, Litecoin ve Ethereum aslında teknik olarak birer altcoindir. Genel olarak kripto para oyuncuları piyasada değer bakımından düşük para birimlerinden bahsederken bu terimi kullanırlar.
Shitcoin, genel olarak piyasada hiçbir amacı olmayan ve yapay olarak fiyatı şişirilmiş coinlere verilen isimdir. Bu coinlerin hiçbir amacı yoktur, yatırımcılara herhangi bir hizmetleri yoktur yani tabiri caizse hiçbir işe yaramayan coinlere veyahutta tokenlere verilen genel bir isimdir.
Bunlardan günümüzde en popüleri ise Elon Musk'ın bir tweetine değer kazandığı kripto birimi olan Dogecoin'dir.
