Duşununce hemen aklımıza gelmese de belli zamanlarda ister istemez aradığımız ya da bulduğumuzda tekrar tekrar icimize cektiğimiz kokular vardır. Ornek olarak yağmurdan sonra etrafa yayılan toprak kokusunu duşunebiliriz. Ya da yeni bicilmiş cimlerin yaydığı koku da buna ornek olarak gosterilebilir. Fakat şuphesiz, bunların en yaygını mazot kokusudur. Etrafta bunlar gibi saymakla bitmeyecek bir suru koku bulunuuyor
Bu iceriğimizde ise bunlardan biri olan kitap kokularına ve bu kokuların bazı insanlara neden cok cekici geldiğine değineceğiz. Bilimsel acıklamalardan yararlanacak olsak da teknik bir şekilde anlatmaktan kacındığımız bu konu, duşunulduğunden daha basit. Şimdi gelin, kitap kokularının neden bu denli cok sevildiğine birlikte bakalım.
[h=2]Kitapların iceriğinde bulunan farklı kimyasallar, temelde bu kokuların sebebi. Fakat yeni ve eski kitap kokularında belirli farklar var:[/h]
Oncelikle yeni kitaplarla başlayalım. Bunların kokusunu değerlendirirken aklımızda bulundurmamız gereken toplamda 3 etken var. Murekkep, kÂğıt ve ciltlemek icin kullanılan yapıştırıcı. Bu ucu birbiriyle harmanlandığı zaman her seferinde aynı kimyasal etkileşimi gormeyiz. Bu, farklı kitapların farklı taleplerle basılmasından kaynaklı.
Bu farklılık sebebiyle yeni kitapların kokuları da değişkenlik gosterir. Başta, saydığımız bu uc malzeme aslında cok da one cıkan bir koku yaymaz. Fakat birbirleriyle etkileşime girdiklerinde VOC (Volatile Organic Compounds) şeklinde kısaltılan ucucu organik bileşikler ortaya cıkarırlar. Bunlar da zamanla tatlımsı bir koku yaymaya başlar.
[h=3]Yeni kitaplar da hoş kokularla geliyor fakat onlardan ziyade eski kitaplarda daha yoğun kokulara rastlanıyor. Bunun sebebi ne?[/h] Eski kitaplarınıza baktığınızda coğu zaman hem sayfaların oksitlenme nedeniyle sarardığını hem de yeni kitaplarda olana gore daha yoğun bir kokunun yayıldığını gorursunuz. Bu, kağıdın yapısında bulunan selulozun ve ligninin aradan gecen zamanda bozulmasından kaynaklanır.
Bu bozulma sonucunda cok sayıda yeni organik bileşik ortaya cıkar ve zamanla; benzaldehit, vanilin, etil hekzanol, toluen ve etil benzen şeklinde sıralayabileceğimiz bu bileşikler tatlı bir koku yayar.
[h=3]Peki bu kokular neye benzer?[/h] Toluen ve etil benzen tatlı bir koku yayarken benzaldehit ve furfural bileşikleri bademi andıran bir koku yayıyor. Etil hekzanol ise cicek kokusunu andıran bir kokudan sorumlu. Hepsi zamanla bir araya geldiğinde ise eski kitaplardan aldığımız ve tatlı olarak nitelendirdiğimiz koku ortaya cıkıyor.
Burada kokunun yoğunluğunu belirleyen etken, kimyasal karışımının ardından kitabın yaşı diyebiliriz. Zira eski kitaplar, gunumuzdekilere gore daha cok lignin -vanilin kokusu veren bileşik- iceriyor.
[h=2]Bir diğer konu ise kokunun bir anıyı veya hissi hatırlatması:[/h]
Eski sevgilinizle surekli dinlediğiniz bir şarkıyı dinlemeyi bırakıp, ayrıldıktan yıllar sonra tekrar acarsanız, eski gunlere gidip o zamanki hislerinizi tekrar yaşamanız mumkundur. Uzuntu, pişmanlık vb. hangi duşuncelerin geleceği size kalmış. Buna benzer bir durum koku tarafında da bulunuyor.
Yeni bir koku aldığımızda, koku alma sistemimiz hafızayla da bağlantılı olduğundan beynimiz o kokuyu o zamanki olaylarla, kişilerle veya duygularla bağdaştırır. Tıpkı az onceki eski sevgili orneğimizde beynimizin bir şarkıyı belli bir kişiyle bağdaştırması gibi. Aldığımız koku, iceriğimiz cercevesinde ozel olarak kitap kokusu, o zamanki hislerle veya olaylarla bağdaşırsa o gunlere tekrar geri donmek icin de bu kokuyu arar hÂle gelebiliriz.
[h=2]2017 yılında yapılan bir calışmada 79 kişilik bir grup, ne olduğunu bilmediği şeyleri kokularından tahmin etmeye calıştı:[/h]
Kitaplardan, ozellikle eski olanlardan vanilyayı andıran bir koku alındığı coğu kişi tarafından belirtiliyor. Bu calışmada ise birbirinden farklı cismleri kokusundan tahmin etmeye calışan grup, kitaptan aldıkları kokuyu en cok ‘cikolataya ’ benzetti. Cikolatanın ardından en cok alınan cevap ise kahve oldu.
Kitap kokularından bahsederken yaptığımız acıklamaları, mazot ve sıfır otomobil kokusu gibi farklı durumlarda da kullanabiliriz. Konu hakkındaki duşuncelerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: ScoopWhoop, Stylist, Seeker, Science ABC
Bu iceriğimizde ise bunlardan biri olan kitap kokularına ve bu kokuların bazı insanlara neden cok cekici geldiğine değineceğiz. Bilimsel acıklamalardan yararlanacak olsak da teknik bir şekilde anlatmaktan kacındığımız bu konu, duşunulduğunden daha basit. Şimdi gelin, kitap kokularının neden bu denli cok sevildiğine birlikte bakalım.
[h=2]Kitapların iceriğinde bulunan farklı kimyasallar, temelde bu kokuların sebebi. Fakat yeni ve eski kitap kokularında belirli farklar var:[/h]
Oncelikle yeni kitaplarla başlayalım. Bunların kokusunu değerlendirirken aklımızda bulundurmamız gereken toplamda 3 etken var. Murekkep, kÂğıt ve ciltlemek icin kullanılan yapıştırıcı. Bu ucu birbiriyle harmanlandığı zaman her seferinde aynı kimyasal etkileşimi gormeyiz. Bu, farklı kitapların farklı taleplerle basılmasından kaynaklı.
Bu farklılık sebebiyle yeni kitapların kokuları da değişkenlik gosterir. Başta, saydığımız bu uc malzeme aslında cok da one cıkan bir koku yaymaz. Fakat birbirleriyle etkileşime girdiklerinde VOC (Volatile Organic Compounds) şeklinde kısaltılan ucucu organik bileşikler ortaya cıkarırlar. Bunlar da zamanla tatlımsı bir koku yaymaya başlar.
[h=3]Yeni kitaplar da hoş kokularla geliyor fakat onlardan ziyade eski kitaplarda daha yoğun kokulara rastlanıyor. Bunun sebebi ne?[/h] Eski kitaplarınıza baktığınızda coğu zaman hem sayfaların oksitlenme nedeniyle sarardığını hem de yeni kitaplarda olana gore daha yoğun bir kokunun yayıldığını gorursunuz. Bu, kağıdın yapısında bulunan selulozun ve ligninin aradan gecen zamanda bozulmasından kaynaklanır.
Bu bozulma sonucunda cok sayıda yeni organik bileşik ortaya cıkar ve zamanla; benzaldehit, vanilin, etil hekzanol, toluen ve etil benzen şeklinde sıralayabileceğimiz bu bileşikler tatlı bir koku yayar.
[h=3]Peki bu kokular neye benzer?[/h] Toluen ve etil benzen tatlı bir koku yayarken benzaldehit ve furfural bileşikleri bademi andıran bir koku yayıyor. Etil hekzanol ise cicek kokusunu andıran bir kokudan sorumlu. Hepsi zamanla bir araya geldiğinde ise eski kitaplardan aldığımız ve tatlı olarak nitelendirdiğimiz koku ortaya cıkıyor.
Burada kokunun yoğunluğunu belirleyen etken, kimyasal karışımının ardından kitabın yaşı diyebiliriz. Zira eski kitaplar, gunumuzdekilere gore daha cok lignin -vanilin kokusu veren bileşik- iceriyor.
[h=2]Bir diğer konu ise kokunun bir anıyı veya hissi hatırlatması:[/h]
Eski sevgilinizle surekli dinlediğiniz bir şarkıyı dinlemeyi bırakıp, ayrıldıktan yıllar sonra tekrar acarsanız, eski gunlere gidip o zamanki hislerinizi tekrar yaşamanız mumkundur. Uzuntu, pişmanlık vb. hangi duşuncelerin geleceği size kalmış. Buna benzer bir durum koku tarafında da bulunuyor.
Yeni bir koku aldığımızda, koku alma sistemimiz hafızayla da bağlantılı olduğundan beynimiz o kokuyu o zamanki olaylarla, kişilerle veya duygularla bağdaştırır. Tıpkı az onceki eski sevgili orneğimizde beynimizin bir şarkıyı belli bir kişiyle bağdaştırması gibi. Aldığımız koku, iceriğimiz cercevesinde ozel olarak kitap kokusu, o zamanki hislerle veya olaylarla bağdaşırsa o gunlere tekrar geri donmek icin de bu kokuyu arar hÂle gelebiliriz.
[h=2]2017 yılında yapılan bir calışmada 79 kişilik bir grup, ne olduğunu bilmediği şeyleri kokularından tahmin etmeye calıştı:[/h]
Kitaplardan, ozellikle eski olanlardan vanilyayı andıran bir koku alındığı coğu kişi tarafından belirtiliyor. Bu calışmada ise birbirinden farklı cismleri kokusundan tahmin etmeye calışan grup, kitaptan aldıkları kokuyu en cok ‘cikolataya ’ benzetti. Cikolatanın ardından en cok alınan cevap ise kahve oldu.
Kitap kokularından bahsederken yaptığımız acıklamaları, mazot ve sıfır otomobil kokusu gibi farklı durumlarda da kullanabiliriz. Konu hakkındaki duşuncelerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: ScoopWhoop, Stylist, Seeker, Science ABC