Coğumuzun anaokulu ve ilkokul donemlerinden de bileceği uzere, cocuklara dort işlemi oğretmek icin renkli blokların kullanılması son derece yaygın bir yontemdir. Bu yontem ile birlikte cocuklara toplama, cıkarma, carpma ve bolme gibi temel matematik işlemlerin oğretilmesi daha kolay bir hale gelebilir.
Ancak gorunen o ki bu yontem sayesinde bazı deniz canlıları da matematik oğrenebilir. Bilim insanları tarafından benzer bir eğitime tabi tutulan ciklitlerin ve vatozların, başarılı bir şekilde basit matematik işlemlerini oğrenebildiği keşfedildi.
[h=2]Deniz canlılarına temel matematik oğretildi[/h]
Scientific Reports dergisinde perşembe gunu yayınlanan bir makaleye gore, araştırma ekibi bu hayvanların temel matematik oğrenme yeteneği sergilediklerini ve hatta bu bilgileri kendilerine verilen kucuk mantık bulmacalarını cozmek icin kullandıklarını ifade etti. "Hayvanları basit toplama ve cıkarma işlemleri yapmaları icin eğittik" şeklinde konuşan Bonn Universitesi Zooloji Enstitusu'nden ve calışmanın baş yazarı Vera Schluessel, "Bunu yaparken, bir başlangıc değerini birer birer artırmak veya azaltmak zorunda kaldılar." diye de sozlerine ekledi.
Araştırma ekibi, ilk olarak tanka koydukları bir hayvana bir ila beş arasında kare, daire ve ucgen iceren bir goruntu verdiler. Bazen farklı boyutlarda ve karışık bir şekilde olan bu şekillerde renk olaraksa sadece mavi ve sarı kullanıldı. Mavi renk "bir tane ekle" anlamına gelirken, sarı renk ise "bir cıkar" anlamına geliyordu. Mesela uc mavi kare gosterilmesi halinde bu, “3+1” ile eş anlamlıydı. Bu ilk aşamada hayvanların tasvir edilen nesnelerin sayısını tanıması ve aynı zamanda renklerinden hesaplama kuralını kavraması gerekiyordu.
Kendisine gosterilen resmini ezberledikten sonra her bir hayvana bu sefer iki yeni resim verildi. Resimlerden birinde bir tane daha az şekil varken, diğerinde iki tane daha fazla şekil bulunuyordu Gosterilen resmin şekline ve rengine bağlı olarak ise hayvanlar, bu gorsele karşılık gelen ikinci goruntuye doğru yuzmek durumundaydı.
Ornekle anlatmak gerekirse: Diyelim ki bir vatoza ilk once dort sarı şekil gosterildi. Bu onlara 4-1 nedir diye sormakla eşdeğerdi. Buna gore iki yeni goruntu gosterildiğinde vatozun yapması gereken, uzerinde uc şekli olan resme doğru yuzmektir. Bu işlem bize şu an oldukca basit gelebilir ancak bu, balık gibi bir canlının kavraması icin son derece zordur. Konuya dair "Orijinal resim, iki sonuc resmiyle değiştirildiğinde, her ikisini de calışma hafızasında tutmaları gerekiyordu. Ve daha sonra doğru sonuca karar vermeleri gerekiyordu." ifadelerini kullanan Schlussel, "Genel olarak, karmaşık duşunme becerileri gerektiren bir başarı." şeklinde kaydetti.
Hayvan denekler cevabı doğru verdikleri her seferde kucuk bir odulle odullendirildi. Zamanla bu işlemlerde giderek daha iyi bir hale gelen deniz canlılarının en cok zorlandığı işlem ise cıkarma işlemiydi ki genel olarak duşunduğumuzde bu durumun insanlar icin de gecerli olduğu soylenebilir.
Eğitim aşamasının ardındansa sıra test aşamasına geldi. Araştırmacılar, bu hayvanların yalnızca belirli goruntulerle nefis bir odul almak icin eğitilmediğinden, bunun yerine toplama ve cıkarmanın nasıl yapıldığını gercekten icselleştirdiğinden emin olmak istediler. Bunun icin eğitim sırasında 3+1 ve 3-1 işlemlerini kasıtlı olarak atlayan araştırmacılar, test aşamasında bu iki işlemle ilk kez karşılaşan hayvanların verdikleri cevabın yine de buyuk oranda doğru olduğunu gozlemledi. Araştırmacılar zamanla işlemleri daha karmaşık bir hale getirse bile denekler genel olarak başarılı sonuclar elde etti.
[h=2]Deniz canlıları, insanlara benzer bir duşunce sureci sergileyebilir[/h]
Aslında gecmişte balıkların sayısal değerleri ayırt ettiğinin kanıtlanmış olduğu duşunulduğunde bu sonuc cok da şaşırtıcı değil; ancak bu canlıların aritmetik gibi karmaşık stratejiler kullanabilmeleri yine de oldukca etkileyici. Bizim ve diğer omurgalılarının aksine, karmaşık bilişsel gorevleri tamamlamaya yarayan beyin korteksine sahip olmadığı duşunulduğunde bu canlıların bize benzer bir duşunce sureci sergilemesinin buyuleyici olduğu soylenebilir.
Butun bunlarla birlikte araştırmacılar, bu bulguların balıkların duşunduğumuzden cok daha akıllı olduğuna ve bizden cok daha fazla saygıyı hak ettiğine dair birleşik bir kanıt havuzuna katkıda bulunduğunun altını ciziyor.
Ancak gorunen o ki bu yontem sayesinde bazı deniz canlıları da matematik oğrenebilir. Bilim insanları tarafından benzer bir eğitime tabi tutulan ciklitlerin ve vatozların, başarılı bir şekilde basit matematik işlemlerini oğrenebildiği keşfedildi.
[h=2]Deniz canlılarına temel matematik oğretildi[/h]
Scientific Reports dergisinde perşembe gunu yayınlanan bir makaleye gore, araştırma ekibi bu hayvanların temel matematik oğrenme yeteneği sergilediklerini ve hatta bu bilgileri kendilerine verilen kucuk mantık bulmacalarını cozmek icin kullandıklarını ifade etti. "Hayvanları basit toplama ve cıkarma işlemleri yapmaları icin eğittik" şeklinde konuşan Bonn Universitesi Zooloji Enstitusu'nden ve calışmanın baş yazarı Vera Schluessel, "Bunu yaparken, bir başlangıc değerini birer birer artırmak veya azaltmak zorunda kaldılar." diye de sozlerine ekledi.
Araştırma ekibi, ilk olarak tanka koydukları bir hayvana bir ila beş arasında kare, daire ve ucgen iceren bir goruntu verdiler. Bazen farklı boyutlarda ve karışık bir şekilde olan bu şekillerde renk olaraksa sadece mavi ve sarı kullanıldı. Mavi renk "bir tane ekle" anlamına gelirken, sarı renk ise "bir cıkar" anlamına geliyordu. Mesela uc mavi kare gosterilmesi halinde bu, “3+1” ile eş anlamlıydı. Bu ilk aşamada hayvanların tasvir edilen nesnelerin sayısını tanıması ve aynı zamanda renklerinden hesaplama kuralını kavraması gerekiyordu.
Kendisine gosterilen resmini ezberledikten sonra her bir hayvana bu sefer iki yeni resim verildi. Resimlerden birinde bir tane daha az şekil varken, diğerinde iki tane daha fazla şekil bulunuyordu Gosterilen resmin şekline ve rengine bağlı olarak ise hayvanlar, bu gorsele karşılık gelen ikinci goruntuye doğru yuzmek durumundaydı.
Ornekle anlatmak gerekirse: Diyelim ki bir vatoza ilk once dort sarı şekil gosterildi. Bu onlara 4-1 nedir diye sormakla eşdeğerdi. Buna gore iki yeni goruntu gosterildiğinde vatozun yapması gereken, uzerinde uc şekli olan resme doğru yuzmektir. Bu işlem bize şu an oldukca basit gelebilir ancak bu, balık gibi bir canlının kavraması icin son derece zordur. Konuya dair "Orijinal resim, iki sonuc resmiyle değiştirildiğinde, her ikisini de calışma hafızasında tutmaları gerekiyordu. Ve daha sonra doğru sonuca karar vermeleri gerekiyordu." ifadelerini kullanan Schlussel, "Genel olarak, karmaşık duşunme becerileri gerektiren bir başarı." şeklinde kaydetti.
Hayvan denekler cevabı doğru verdikleri her seferde kucuk bir odulle odullendirildi. Zamanla bu işlemlerde giderek daha iyi bir hale gelen deniz canlılarının en cok zorlandığı işlem ise cıkarma işlemiydi ki genel olarak duşunduğumuzde bu durumun insanlar icin de gecerli olduğu soylenebilir.
Eğitim aşamasının ardındansa sıra test aşamasına geldi. Araştırmacılar, bu hayvanların yalnızca belirli goruntulerle nefis bir odul almak icin eğitilmediğinden, bunun yerine toplama ve cıkarmanın nasıl yapıldığını gercekten icselleştirdiğinden emin olmak istediler. Bunun icin eğitim sırasında 3+1 ve 3-1 işlemlerini kasıtlı olarak atlayan araştırmacılar, test aşamasında bu iki işlemle ilk kez karşılaşan hayvanların verdikleri cevabın yine de buyuk oranda doğru olduğunu gozlemledi. Araştırmacılar zamanla işlemleri daha karmaşık bir hale getirse bile denekler genel olarak başarılı sonuclar elde etti.
[h=2]Deniz canlıları, insanlara benzer bir duşunce sureci sergileyebilir[/h]
Aslında gecmişte balıkların sayısal değerleri ayırt ettiğinin kanıtlanmış olduğu duşunulduğunde bu sonuc cok da şaşırtıcı değil; ancak bu canlıların aritmetik gibi karmaşık stratejiler kullanabilmeleri yine de oldukca etkileyici. Bizim ve diğer omurgalılarının aksine, karmaşık bilişsel gorevleri tamamlamaya yarayan beyin korteksine sahip olmadığı duşunulduğunde bu canlıların bize benzer bir duşunce sureci sergilemesinin buyuleyici olduğu soylenebilir.
Butun bunlarla birlikte araştırmacılar, bu bulguların balıkların duşunduğumuzden cok daha akıllı olduğuna ve bizden cok daha fazla saygıyı hak ettiğine dair birleşik bir kanıt havuzuna katkıda bulunduğunun altını ciziyor.