Kolon ve rektum kanserleri kolorektal kanser adı altında gruplandırılır. Esas olarak iyi huylu bir polipin kademeli donuşumu ile kolon veya rektumun ic duvarını kaplayan hucrelerden gelişirler. Bir polip, kolon duvarında gelişen iyi huylu bir buyumedir. Farklı polip turleri vardır, bazılarının kolon kanserine donuşme riski yuksektir. Riski yuksek olanlar ozellikle en sık gorulen adenomatoz poliplerdir. Adenomlar poliplerin yaklaşık yuzde 70'ini oluşturur ve kolorektal kanserlerin yuzde 80'inden fazlasının nedenidir. Bu nedenle poliplerin alınması kanser geliştirme riskini azaltır. Ne yazık ki, poliplerin varlığı coğu zaman belirti vermez. Polipler genellikle dışkı taramasında ortaya cıkarlar. Dışkıda kan varlığının aranmasını iceren bir tarama sırasında tespit edilirler. Bu tarama testi 50 ila 74 yaş arasındaki tum erkek ve kadınlara iki yılda bir onerilir. Amac, poliplerin kansere donuşmeden once varlığını tespit etmektir. Dışkıda kan varsa, kolonoskopi onerilir.
Birkac faktor kolon veya rektum kanseri oluşumunu tetikleyebilir. Bu risk, birkac risk faktoru bir araya geldiğinde artar. Yaş Kolon kanseri riski 50 yaşından sonra artar. Bu kanserin ortalama tanı yaşı 70 civarındadır. Polip ve Kanser Oykusu Gecmişte kolon kanseri gecirmiş olmak yeni kanser riskini artırır. Kolon veya rektumun iyi huylu polip benzeri bir tumorunun teşhisi kolorektal kanser riskini artırır. Yaşam Tarzı Kırmızı et ve işlenmiş etler acısından zengin bir diyet, lif oranı duşuk bir diyet, aşırı alkol tuketimi, fazla kilo, sigara icmek ve hareketsiz yaşam tarzı kolon kanseri riskini artırır. İltihabi Bağırsak Hastalıkları İltihaplı bağırsak hastalıkları ozellikle tum kolona yayıldıysa ve 10 yıldan fazla bir suredir gelişiyorsa, olası kanseri tespit etmek icin duzenli kolonoskopi gerektirir. Genetik Yakın ailede kolorektal kanser varsa risk artar. Birinci derece akrabada (anne, baba, erkek kardeş, kız kardeş veya cocuk) 60 yaşından once kolorektal kanser yaşadıysa kolon kanseri riski artar. Kanser başlangıc yaşı ne olursa olsun, iki birinci derece akrabada kolorektal kanser varsa risk oldukca artar. Ailede genetik mutasyon olması durumunda cok yuksek risk vardır. Genetik mutasyonlara bağlı kolorektal kanserin genetik aile formları vardır.
Araştırmalar, bol miktarda kırmızı et ve işlenmiş etler, rafine tahıllar, yuksek miktarda şeker, tuz, kızarmış yiyecekler, hazır yiyecekler ve az meyve, sebze iceren Batı tarzı bir diyet izleyenlerin kolon kanserine yakalanma risklerinin 3.5 kat arttığını gosteriyor. Ayrıca alkol ve işlenmiş etlerin bu kanser turu icin ozellikle ağırlaştırıcı risk faktorleri olduğu da biliniyor. Kolon kanserini onlemek icin alkol tuketiminin yanı sıra aşırı kırmızı et ve ozellikle işlenmiş et tuketiminden kacınılması onerilir. Meyve, sebze, balık ve ozellikle sarımsak tuketilmesi onerilir. Lif, folat (esas olarak ıspanak gibi yapraklı yeşil sebzelerde bulunan B9 vitamini), kalsiyum, D ve B6 vitamini ve magnezyum yeterince alınmalıdır. Genel olarak, ciddi bir koruyucu etki icin iltihap onleyici bir diyet izlenmelidir. Araştırmalar ayrıca kolon kanserinin onlenmesi icin mor gıdaların tuketiminin gerektiğini one suruyor. Siyah uzum, boğurtlen, yaban mersini, erik, kırmızı, mor veya siyah sebzeler ve kestane tuketimi bu anlamda onerilmektedir. Bunlar, polifenol ailesinden kırmızı ila mor pigmentler olan antosiyaninler icerirler. Antosiyaninler iltihap onleyici ve antioksidan ozelliklere sahiptir. Kanserojen bileşiklerin vucuttan atılması icin enzimleri uyarır ve tumor hucrelerinin coğalmasını onlerler. Bu pigmentler kanserin buyumesini yavaşlatır. Sut urunleri tuketimi, kolon kanser riskinin azalmasıyla ilişkilidir. Ancak diğer sağlık sorunları riskinden kacınmak icin gunde 2-3 porsiyonu aşmamak tavsiye edilir.
duşuk kalıntı diyeti, kolonun iyileşmesi icin ona zaman tanır. Kalıntı icermeyen bir diyet, ozellikle lif acısından genellikle kanseri onleyen bir diyetin tam tersidir. Tum duşuk lifli gıdalar kolonda az kalıntı bırakır. Besin eksikliklerini onlemek icin diyet takviyeleri almanız gerekebilir. Duşuk kalıntı diyeti pirinc, makarna, peksimet (kucuk miktarlarda), biskuvi, beyaz ekmek, kabuksuz pişmiş patates (orta derecede), meyve suları (kuru erik haric), elma puresi, kayısı, muz, meyve kokteylleri, uzum, şeftali, karpuz icerebilir. Turpgiller gibi gaza neden olan sebzeler, baklagiller, yağlı tohumlar ve demirle zenginleştirilmiş gıdalardan kacınılması gerekir. Herhangi bir kolon ameliyatından sonra, sut urunlerini sindirme yeteneğiniz gecici veya kalıcı olarak değişebilir. Sut ve yoğurt gaz, kramp ve ishale neden olabilir. Bu durumda sutten kacının. Kolon kanserinin tekrarlanmasından kacınmak icin iyi D vitamini durumunu korumak (75 ila 250 nmol/l kan arasında) ve kahve tuketmek (gunde 4 orta fincana kadar) faydalı olabilir. Onleyici diyete benzer bir diyet (lif acısından zengin, et acısından duşuk, duşuk glisemik indeks vb.) gibi bir diyetin, ameliyattan sonra tekrar normal şekilde yemeye donulduğu zaman benimsenmesi gereken doğru beslenme şekli olduğu gorulmektedir.


