Oyun tasarımını beğenmedim, mobilyanın tasarımı pek hoş olmamış, pantolon kumaşı guzel ama tasarımı kullanışlı değil gibi sayısız ornek verebiliriz ve her bir ornekte karşımıza mutlaka tasarım sozcuğu cıkar. Eğer bu işlerle uğraşan biri değilseniz tasarımın yalnızca ortaya cıkan urunun guzel gorunmesini sağlamak zannedebilirsiniz. Ancak tasarım nedir sorusunun yanıtı cok daha karmaşık.
Peki, tasarım nedir? Tasarım en geniş tanımıyla soz konusu urunu, var olan sınırlar cercevesinde en iyi hale getirmektir. Yani evet, tasarım sureci sonunda o urun guzel gorunmelidir ancak işe yarar olmadığı surece guzel gorunmesinin pek de anlamı yoktur. Kafalar biraz karışmış olabilir. Gelin tasarım nedir, ceşitleri nelerdir gibi soruları yakından inceleyelim ve bu dunyanın pek bilinmeyen noktalarını gorelim.
[h=2]Tasarım nedir?[/h] Tasarım icin tarih boyunca pek cok farklı tanım yapılmış olsa da en guzeli Elizabeth Adams Hurwitz ’in dediği gibidir; tasarım, gerekli olanın araştırılmasıdır. Urunun guclu mu, guzel mi, ince mi, dayanıklı mı, estetik mi, zor mu, kullanışlı mı ne olması gerekiyorsa bunun araştırıldığı ve bir sınır cercevesinde uygulandığı surec tasarım surecidir.
Bu tanımı tasarım gerektiren tum alanlarda gormek mumkun. İnternet sitesi, mobil uygulama, arayuz, yazılım, mobilya, mimari, moda ve hatta okumakta olduğunuz bu yazının ortaya cıkışı bile benzer bir tasarım surecinin sonucudur. Elbette soz konusu urune ve uygulama alanına gore tum tasarım surecleri kendine ozeldir.
[h=2]Tasarım modelleri:[/h] Rasyonel model Eylem merkezli model [h=2]Rasyonel model:[/h]
Herbert A. Simon, Gerhard Pahl ve Wolfgang Beitz tarafından ortaya atılan rasyonel tasarım modeline gore tasarımcılar, kısıtlamalar ve hedefler cercevesinde tasarımı bu duruma optimize etmeye calışırlar. Tasarım plan odaklıdır ve bu surec pek cok aşamadan meydana gelir. Ongorulebilir ve kontrollu bir şekilde araştırma, tasarımın olmazsa olmazıdır.
Rasyonel tasarım modeline gore tasarım sureci şu aşamalardan oluşur;
Tasarım hedefinin belirlendiği tasarım ozeti Hedef analizi Araştırma Tasarım gereksinimlerinin belirlenmesi Problemleri cozmek icin kavramsallaştırma Farklı tasarım cozumlerinin sunulması Geliştirme ve iyileştirme Geliştirilen tasarımın test edilmesi Gercek urun uzerinde tasarımın uygulanması Değerlendirme ve sonuclandırma Sonuca gore gerekirse yeniden tasarım [h=2]Eylem merkezli model:[/h]
Eylem merkezli tasarım modeli, rasyonel tasarım modeline tepki olarak doğmuştur. Buna gore tasarımcılar duygularını ve yaratıcılıklarını kullanırlar. Tasarım sureci doğaclama olarak ilerler ve tasarım aşamaları ise belirgin olmamakla birlikte bağlantılır. Eylem merkezli tasarım modelinin temelinde ampirist felsefe yatmaktadır.
Eylem merkezli model de tıpkı rasyonel merkezli model gibi araştırma, bilgi ve denemeler uzerine kuruludur. Ancak rasyonel modelde olduğu gibi tasarımcıları belirli kalıplar icine sokmaz. Eylem merkezli modeli benimseyen tasarımcılar herhangi bir kontrol mekanizması ya da kurallar olmadan tasarım surecini tamamlamayı hedeflerler.
[h=2]Felsefi yonelimlerine gore tasarım yaklaşımları:[/h]
Eleştirel tasarım, ait olduğu kulturde var olan değerleri eleştirir ve yorumlar. Katılımcı tasarım, var olan bir surece katılarak zenginleştirir. Bilimsel tasarım, estetik kaygıları coğu zaman ikinci planda tutar ve bilimsel veriler ışığında hareket eder. Hizmet tasarımı, urunu değil urun ile birlikte yaşanan deneyimi organize eder. Sosyoteknik sistem tasarımı, toplum ihtiyaclarına odaklanarak ozellikle iş deneyimini iyileştirmeyi hedefler. Nesiller arası tasarım, yaş ilerledikce ortaya cıkan sorunların gunluk hayatı etkilememesi uzerine odaklanır. Kullanıcı merkezli tasarım, son kullanıcının istek ve ihtiyaclarına odaklanır. [h=2]Tasarım ve diğer disiplinler arasındaki ilişki:[/h]
Tasarım ve sanat arasındaki ayrılmaz ilişki hakkındaki ilk oğretiler 20. yuzyılda Alman Bauhaus ve Ulm Tasarım Okulu'nda ortaya atıldı. Sezgiyi kullanarak iş yaratma olarak tanımlanan bu sure. guzel sanatlar ve uygulamalı sanatlar icindeki disiplinlerle paylaşılmış ve her birine ozgu sureclerden bahsedilmiştir.
Tasarım ve muhendislik arasındaki ilişkinin temelleri; bilimsel ve matematiksel veriler, ekonomik yapılar ve makine sistemleri gibi pek cok farklı detay uzerine atılmıştır. Bilimsel odaklı olarak ilerleyen muhendislik calışmalarının tasarım sureclerinin insan merkezli olması gerektiğinden bahsedilmiştir.
Tasarım ve uretim arasındaki ilişki, uygulama sonucu ortaya cıkacak urunlere odaklanır. Uygulama surecinde herhangi bir sorun cıkmaması, cıkacaksa telafi edilmesi ve urunun planlandığı gibi ortaya cıkması; tasarım surecinde odaklanılan temel noktadır. Yani temelde uretim tasarımları problem cozmeye yoneliktir.
[h=2]Tasarım turleri:[/h]
Uygulamalı Sanatlar Mimari Otomotiv tasarımı Biyolojik tasarım Kartografik veya harita tasarımı Yapılandırma tasarımı İletişim tasarımı Kostum tasarımı Tasarım yonetimi Ekolojik tasarım Muhendislik tasarımı Deneyim tasarımı Moda Tasarımı Cicek tasarımı Oyun tasarımı Grafik tasarım Bilgi mimarisi Bilgi tasarımı Endustriyel Tasarım Eğitici tasarım Etkileşim dizaynı İc dizayn Peyzaj Mimarlığı Aydınlatma tasarımı Moduler tasarım Hareketli grafik tasarım Organizasyon tasarımı Surec tasarımı Urun tasarımı Mulk tasarımı Manzaralı tasarım Hizmet tasarımı Sosyal tasarım Yazılım Tasarımı Ses tasarımı Mekansal tasarım Stratejik tasarım Sistem mimarisi Sistem tasarımı Sistem modelleme Kentsel Tasarım Kullanıcı deneyimi tasarımı Kullanıcı arayuzu tasarımı Vexillografi ( Bayrak Tasarımı ) Web tasarım Gunumuz dunyasının ayrılmaz bir parcası olan tasarım nedir, turleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve tasarım ile farklı disiplinler arasındaki ilişkilerden bahsettik. Tasarım dunyası ve tasarım surecleri hakkındaki duşuncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Peki, tasarım nedir? Tasarım en geniş tanımıyla soz konusu urunu, var olan sınırlar cercevesinde en iyi hale getirmektir. Yani evet, tasarım sureci sonunda o urun guzel gorunmelidir ancak işe yarar olmadığı surece guzel gorunmesinin pek de anlamı yoktur. Kafalar biraz karışmış olabilir. Gelin tasarım nedir, ceşitleri nelerdir gibi soruları yakından inceleyelim ve bu dunyanın pek bilinmeyen noktalarını gorelim.
[h=2]Tasarım nedir?[/h] Tasarım icin tarih boyunca pek cok farklı tanım yapılmış olsa da en guzeli Elizabeth Adams Hurwitz ’in dediği gibidir; tasarım, gerekli olanın araştırılmasıdır. Urunun guclu mu, guzel mi, ince mi, dayanıklı mı, estetik mi, zor mu, kullanışlı mı ne olması gerekiyorsa bunun araştırıldığı ve bir sınır cercevesinde uygulandığı surec tasarım surecidir.
Bu tanımı tasarım gerektiren tum alanlarda gormek mumkun. İnternet sitesi, mobil uygulama, arayuz, yazılım, mobilya, mimari, moda ve hatta okumakta olduğunuz bu yazının ortaya cıkışı bile benzer bir tasarım surecinin sonucudur. Elbette soz konusu urune ve uygulama alanına gore tum tasarım surecleri kendine ozeldir.
[h=2]Tasarım modelleri:[/h] Rasyonel model Eylem merkezli model [h=2]Rasyonel model:[/h]
Herbert A. Simon, Gerhard Pahl ve Wolfgang Beitz tarafından ortaya atılan rasyonel tasarım modeline gore tasarımcılar, kısıtlamalar ve hedefler cercevesinde tasarımı bu duruma optimize etmeye calışırlar. Tasarım plan odaklıdır ve bu surec pek cok aşamadan meydana gelir. Ongorulebilir ve kontrollu bir şekilde araştırma, tasarımın olmazsa olmazıdır.
Rasyonel tasarım modeline gore tasarım sureci şu aşamalardan oluşur;
Tasarım hedefinin belirlendiği tasarım ozeti Hedef analizi Araştırma Tasarım gereksinimlerinin belirlenmesi Problemleri cozmek icin kavramsallaştırma Farklı tasarım cozumlerinin sunulması Geliştirme ve iyileştirme Geliştirilen tasarımın test edilmesi Gercek urun uzerinde tasarımın uygulanması Değerlendirme ve sonuclandırma Sonuca gore gerekirse yeniden tasarım [h=2]Eylem merkezli model:[/h]
Eylem merkezli tasarım modeli, rasyonel tasarım modeline tepki olarak doğmuştur. Buna gore tasarımcılar duygularını ve yaratıcılıklarını kullanırlar. Tasarım sureci doğaclama olarak ilerler ve tasarım aşamaları ise belirgin olmamakla birlikte bağlantılır. Eylem merkezli tasarım modelinin temelinde ampirist felsefe yatmaktadır.
Eylem merkezli model de tıpkı rasyonel merkezli model gibi araştırma, bilgi ve denemeler uzerine kuruludur. Ancak rasyonel modelde olduğu gibi tasarımcıları belirli kalıplar icine sokmaz. Eylem merkezli modeli benimseyen tasarımcılar herhangi bir kontrol mekanizması ya da kurallar olmadan tasarım surecini tamamlamayı hedeflerler.
[h=2]Felsefi yonelimlerine gore tasarım yaklaşımları:[/h]
Eleştirel tasarım, ait olduğu kulturde var olan değerleri eleştirir ve yorumlar. Katılımcı tasarım, var olan bir surece katılarak zenginleştirir. Bilimsel tasarım, estetik kaygıları coğu zaman ikinci planda tutar ve bilimsel veriler ışığında hareket eder. Hizmet tasarımı, urunu değil urun ile birlikte yaşanan deneyimi organize eder. Sosyoteknik sistem tasarımı, toplum ihtiyaclarına odaklanarak ozellikle iş deneyimini iyileştirmeyi hedefler. Nesiller arası tasarım, yaş ilerledikce ortaya cıkan sorunların gunluk hayatı etkilememesi uzerine odaklanır. Kullanıcı merkezli tasarım, son kullanıcının istek ve ihtiyaclarına odaklanır. [h=2]Tasarım ve diğer disiplinler arasındaki ilişki:[/h]
Tasarım ve sanat arasındaki ayrılmaz ilişki hakkındaki ilk oğretiler 20. yuzyılda Alman Bauhaus ve Ulm Tasarım Okulu'nda ortaya atıldı. Sezgiyi kullanarak iş yaratma olarak tanımlanan bu sure. guzel sanatlar ve uygulamalı sanatlar icindeki disiplinlerle paylaşılmış ve her birine ozgu sureclerden bahsedilmiştir.
Tasarım ve muhendislik arasındaki ilişkinin temelleri; bilimsel ve matematiksel veriler, ekonomik yapılar ve makine sistemleri gibi pek cok farklı detay uzerine atılmıştır. Bilimsel odaklı olarak ilerleyen muhendislik calışmalarının tasarım sureclerinin insan merkezli olması gerektiğinden bahsedilmiştir.
Tasarım ve uretim arasındaki ilişki, uygulama sonucu ortaya cıkacak urunlere odaklanır. Uygulama surecinde herhangi bir sorun cıkmaması, cıkacaksa telafi edilmesi ve urunun planlandığı gibi ortaya cıkması; tasarım surecinde odaklanılan temel noktadır. Yani temelde uretim tasarımları problem cozmeye yoneliktir.
[h=2]Tasarım turleri:[/h]
Uygulamalı Sanatlar Mimari Otomotiv tasarımı Biyolojik tasarım Kartografik veya harita tasarımı Yapılandırma tasarımı İletişim tasarımı Kostum tasarımı Tasarım yonetimi Ekolojik tasarım Muhendislik tasarımı Deneyim tasarımı Moda Tasarımı Cicek tasarımı Oyun tasarımı Grafik tasarım Bilgi mimarisi Bilgi tasarımı Endustriyel Tasarım Eğitici tasarım Etkileşim dizaynı İc dizayn Peyzaj Mimarlığı Aydınlatma tasarımı Moduler tasarım Hareketli grafik tasarım Organizasyon tasarımı Surec tasarımı Urun tasarımı Mulk tasarımı Manzaralı tasarım Hizmet tasarımı Sosyal tasarım Yazılım Tasarımı Ses tasarımı Mekansal tasarım Stratejik tasarım Sistem mimarisi Sistem tasarımı Sistem modelleme Kentsel Tasarım Kullanıcı deneyimi tasarımı Kullanıcı arayuzu tasarımı Vexillografi ( Bayrak Tasarımı ) Web tasarım Gunumuz dunyasının ayrılmaz bir parcası olan tasarım nedir, turleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve tasarım ile farklı disiplinler arasındaki ilişkilerden bahsettik. Tasarım dunyası ve tasarım surecleri hakkındaki duşuncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.