Keşke hic olmasa ama dunyanın dort bir tarafında her gun sayısız suc işleniyor ve bu sucları cozmek kolluk kuvvetlerine kalıyor. Yaşanan adli vaka hakkındaki ilk ve en onemli deliller olay yerinde bulunur. Bu delilleri bulan ise olay yeri inceleme ekibidir. Olay yeri inceleme ekipleri ve yaptıkları calışmalar hem dunyada hem de ulkemizde pek cok yapıma ilham olacak kadar ilgi cekicidir.
Ozel kıyafetleriyle ortalıkta bir şeyler toplayan kişiler olarak gorulen olay yeri inceleme ekipleri aslında uzun yıllar boyunca ozenle hazırlanmış bilimsel metotlar ışığında hareket ederler. Bazı sorular sorar, bu sorulara gore bazı ayrıntılar belirler ve buna gore de ozel metotlar uygularlar. Gelin olay yeri inceleme ekiplerinin ozel metotlarına ve arama yontemlerine gelin yakından bakalım.
[h=2]Olay yeri inceleme ekipleri neye gore arama yapar?[/h]
Tecavuz, cinayet, hırsızlık gibi suc turu Cinayet, intihar, kaza gibi sucun niteliği Makroskopik ya da mikroskopik gibi olay yerinin buyukluğu İc mekan ve dış mekan gibi suc mahalli konumu Suc mahallinin karmaşıklığı Olay yeri inceleme ekiplerinin uygulayacakları metotlar oncelikle bu ve bunlara benzer temel esaslara gore belirlenir. Ekip, ilk olarak bu temel esasları goz onune alır ve buna uygun metotları ortaya koyar. Daha sonra yapılacak olan ise bazı sorular sormak ve bu sorulara en doğru yanıtları verecek metodu belirlemektir.
[h=2]Olay yeri inceleme ekipleri hangi soruların yanıtını arar?[/h]
Kapı ve pencereler kilitli mi, acık mı? Girişlerde alet izi ya da kırık kilit var mı? Olay yerinde bir mucadele izi var mı, dağınık mı? Olay yerinde bir mektup, intihar notu ya da tehdit notu var mı, acılmış mı? Mutfakta yemek hazırlanmış mı, kac kişilik? Boş bardaklar, şişeler, dolu kullukler gibi kalabalığa dair izler var mı? Kul tablasında kac farklı sigara izmariti var? Orada olmaması gereken, girişi engelleyen kanepe gibi bir değişiklik var mı? Cop kutusu dolu mu, sıra dışı bir şey var mı, karıştırılmış mı? Banyo havluları ıslak mı, herhangi bir temizlik icin kullanılmış mı? Silah kullanılmış mı, mermi kovanı var mı, kac tane? Suc bıcakla mı işlenmiş, mutfakta eksik bıcak var mı, planlı bir suc mu? Olay mahalli ve yakınında kac farklı ayakkabı izi var? Olay mahalli ve yakınında kac farklı araca ait lastik izi var? Yerde, duvarda ve tavanda kan var mı? Olay yeri inceleme ekipleri daha onceden belirledikleri esaslar kapsamında bu ve buna benzer sorular sormaya başlarlar. Uygulanacak metot, bu sorulara en iyi yanıtları vermeyi hedeflemektedir. Olay yeri esaslarına ve sorulara bağlı olarak uygulanacak metot, bilimsel olarak en doğru sonucların alınacağı yontemdir.
[h=2]Olay yeri incelemede kullanılan metotlar: [/h] Bolgesel Metot Şerit Metodu Izgara Metodu Spiral Metot Tekerlek Arama Metodu Rastgele Arama Metodu
[h=3]Bolgesel Metot:[/h] Hem ic hem de dış mekanlarda uygulanabilen bolgesel metotta olay yeri sanal bolgelere ayrılır. Her bir bolge icin ayrı bir gorevli atanır ve her bir gorevli, bolgenin durumuna ozel teknikler kullanır. Arama yapılan bolgeler iki kez kontrol edilir. Bu metot, dar alanlarda uygulanamaz.
[h=3]Şerit Metodu:[/h] Paralel yontem olarak da adlandırılan şerit metodunda olay yeri sanal şeritler ile bir yuruyuş rotası şeklinde planlanır. Olay yeri buyukluğune bağlı olarak maksimum iki gorevli şerit metodunu uygulayabilir. Gorevli, olay yerinin bir koşesinden yurumeye başlar ve ağır adımlarla gezerek tum delilleri tespit eder. İki kez kontrol edildiği zaman kusursuz bir sonuc alınır.
[h=3]Izgara Metodu:[/h] Izgara metodu, şerit metodu ile benzer bir calışma prensibi uzerine oluşturulmuştur. Izgara metodunun tek farkı, sanal şeritlerin cok daha detaylı ve sıkı bir rota oluşturmasıdır. Olay yeri buyukluğune bağlı olarak maksimum iki gorevli bu metodu uygulayabilir. Ozellikle dış mekanlarda ve buyuk olay yerlerinde son derece etkili bir yontemdir.
[h=3]Spiral Metot:[/h] Daha az engelin bulunduğu ic mekanlarda kullanılan spiral metot, adı uzerinde olay yerinde bir spiral cizerek yapılan arama metodudur. Arama sırasında izlenecek spiral yol, olay yerine bağlı olarak icten dışa ya da dıştan ice cizilebilir. Olay yeri buyukluğune bağlı olarak maksimum iki gorevli bu metodu uygulayabilir.
[h=3]Tekerlek Arama Metodu:[/h] Tekerlek arama metodu tarla ve col gibi geniş ve buyuk dış mekanlarda uygulanan bir yontemdir. Bolgesel metotta olduğu gibi alan, bir daire şeklinde duşunulerek sanal bolgelere ayrılır. Her bolgenin bir gorevlisi vardır. Gorevliler kendi bolgelerinden sonra diğer bolgeleri de inceleyerek doğruluk arttırılır. Kalabalık bir olay yeri inceleme ekibi gereklidir.
[h=3]Rastgele Arama Metodu:[/h] Rastgele arama metodu herhangi bir olay yerinde, herhangi bir sucta uygulanabilir olduğu icin en sık tercih edilen yontemlerden bir tanesidir. Bu metot uygulanırken herhangi bir kural yoktur. Karmaşık bir yontem gibi gorunebilir ancak karmaşık olay yerlerinde en azından temel bulgulara ulaşılana kadar uygulanacak en doğru yontemdir.
En işin icinden cıkılmaz adli vakaları bile ustalıkla cozebilen olay yeri inceleme ekiplerinin kullandıkları metotlardan ve arama yontemlerinden bahsettik. Yaşanan butun olayların gizli kahramanı olan olay yeri inceleme ekiplerinin calışmalarına hayran olmamak elde değil.
Ozel kıyafetleriyle ortalıkta bir şeyler toplayan kişiler olarak gorulen olay yeri inceleme ekipleri aslında uzun yıllar boyunca ozenle hazırlanmış bilimsel metotlar ışığında hareket ederler. Bazı sorular sorar, bu sorulara gore bazı ayrıntılar belirler ve buna gore de ozel metotlar uygularlar. Gelin olay yeri inceleme ekiplerinin ozel metotlarına ve arama yontemlerine gelin yakından bakalım.
[h=2]Olay yeri inceleme ekipleri neye gore arama yapar?[/h]
Tecavuz, cinayet, hırsızlık gibi suc turu Cinayet, intihar, kaza gibi sucun niteliği Makroskopik ya da mikroskopik gibi olay yerinin buyukluğu İc mekan ve dış mekan gibi suc mahalli konumu Suc mahallinin karmaşıklığı Olay yeri inceleme ekiplerinin uygulayacakları metotlar oncelikle bu ve bunlara benzer temel esaslara gore belirlenir. Ekip, ilk olarak bu temel esasları goz onune alır ve buna uygun metotları ortaya koyar. Daha sonra yapılacak olan ise bazı sorular sormak ve bu sorulara en doğru yanıtları verecek metodu belirlemektir.
[h=2]Olay yeri inceleme ekipleri hangi soruların yanıtını arar?[/h]
Kapı ve pencereler kilitli mi, acık mı? Girişlerde alet izi ya da kırık kilit var mı? Olay yerinde bir mucadele izi var mı, dağınık mı? Olay yerinde bir mektup, intihar notu ya da tehdit notu var mı, acılmış mı? Mutfakta yemek hazırlanmış mı, kac kişilik? Boş bardaklar, şişeler, dolu kullukler gibi kalabalığa dair izler var mı? Kul tablasında kac farklı sigara izmariti var? Orada olmaması gereken, girişi engelleyen kanepe gibi bir değişiklik var mı? Cop kutusu dolu mu, sıra dışı bir şey var mı, karıştırılmış mı? Banyo havluları ıslak mı, herhangi bir temizlik icin kullanılmış mı? Silah kullanılmış mı, mermi kovanı var mı, kac tane? Suc bıcakla mı işlenmiş, mutfakta eksik bıcak var mı, planlı bir suc mu? Olay mahalli ve yakınında kac farklı ayakkabı izi var? Olay mahalli ve yakınında kac farklı araca ait lastik izi var? Yerde, duvarda ve tavanda kan var mı? Olay yeri inceleme ekipleri daha onceden belirledikleri esaslar kapsamında bu ve buna benzer sorular sormaya başlarlar. Uygulanacak metot, bu sorulara en iyi yanıtları vermeyi hedeflemektedir. Olay yeri esaslarına ve sorulara bağlı olarak uygulanacak metot, bilimsel olarak en doğru sonucların alınacağı yontemdir.
[h=2]Olay yeri incelemede kullanılan metotlar: [/h] Bolgesel Metot Şerit Metodu Izgara Metodu Spiral Metot Tekerlek Arama Metodu Rastgele Arama Metodu
[h=3]Bolgesel Metot:[/h] Hem ic hem de dış mekanlarda uygulanabilen bolgesel metotta olay yeri sanal bolgelere ayrılır. Her bir bolge icin ayrı bir gorevli atanır ve her bir gorevli, bolgenin durumuna ozel teknikler kullanır. Arama yapılan bolgeler iki kez kontrol edilir. Bu metot, dar alanlarda uygulanamaz.
[h=3]Şerit Metodu:[/h] Paralel yontem olarak da adlandırılan şerit metodunda olay yeri sanal şeritler ile bir yuruyuş rotası şeklinde planlanır. Olay yeri buyukluğune bağlı olarak maksimum iki gorevli şerit metodunu uygulayabilir. Gorevli, olay yerinin bir koşesinden yurumeye başlar ve ağır adımlarla gezerek tum delilleri tespit eder. İki kez kontrol edildiği zaman kusursuz bir sonuc alınır.
[h=3]Izgara Metodu:[/h] Izgara metodu, şerit metodu ile benzer bir calışma prensibi uzerine oluşturulmuştur. Izgara metodunun tek farkı, sanal şeritlerin cok daha detaylı ve sıkı bir rota oluşturmasıdır. Olay yeri buyukluğune bağlı olarak maksimum iki gorevli bu metodu uygulayabilir. Ozellikle dış mekanlarda ve buyuk olay yerlerinde son derece etkili bir yontemdir.
[h=3]Spiral Metot:[/h] Daha az engelin bulunduğu ic mekanlarda kullanılan spiral metot, adı uzerinde olay yerinde bir spiral cizerek yapılan arama metodudur. Arama sırasında izlenecek spiral yol, olay yerine bağlı olarak icten dışa ya da dıştan ice cizilebilir. Olay yeri buyukluğune bağlı olarak maksimum iki gorevli bu metodu uygulayabilir.
[h=3]Tekerlek Arama Metodu:[/h] Tekerlek arama metodu tarla ve col gibi geniş ve buyuk dış mekanlarda uygulanan bir yontemdir. Bolgesel metotta olduğu gibi alan, bir daire şeklinde duşunulerek sanal bolgelere ayrılır. Her bolgenin bir gorevlisi vardır. Gorevliler kendi bolgelerinden sonra diğer bolgeleri de inceleyerek doğruluk arttırılır. Kalabalık bir olay yeri inceleme ekibi gereklidir.
[h=3]Rastgele Arama Metodu:[/h] Rastgele arama metodu herhangi bir olay yerinde, herhangi bir sucta uygulanabilir olduğu icin en sık tercih edilen yontemlerden bir tanesidir. Bu metot uygulanırken herhangi bir kural yoktur. Karmaşık bir yontem gibi gorunebilir ancak karmaşık olay yerlerinde en azından temel bulgulara ulaşılana kadar uygulanacak en doğru yontemdir.
En işin icinden cıkılmaz adli vakaları bile ustalıkla cozebilen olay yeri inceleme ekiplerinin kullandıkları metotlardan ve arama yontemlerinden bahsettik. Yaşanan butun olayların gizli kahramanı olan olay yeri inceleme ekiplerinin calışmalarına hayran olmamak elde değil.