Endemik bitkiler, kendi turlerinin en nadide ornekleri diyebiliriz. Sadece dunyanın bir yerinde yetişmesi bir kenara eşi benzeri bulunmadığı icin oldukca değerlilier ve aynı zamanda guzeller. Bu gibi bitkilerin korunması ve turlerinin tukenmemesine dikkat etmek gerek.
Ne kadar gunumuz koşullarında eskiye kıyasla yeşili daha az goruyor olsak bile hala bircok ormanlık vb. arazi kendi guzelliğini korumaya devam ediyor. Tabii ki bircok yerde de endemik bitkiler uremeye devam ediyor. Peki nedir bu endemik bitki ve neden adı endemik bitki?
[h=2]Endemik bitki nedir?[/h] Endemik adı Yunanca ’daki “endemos” (indigenos) kelimesinden gelmektedir. Endemik bitki dunyanın yalnızca tek bir yerinde yetişen ozel bitkilere verilen genel bir isimdir ve Turkiye yaklaşık 3000 kadar endemik bitkiye ev sahipliği yapıyor. Başka bir deyişle Turkiye ’deki bitkilerin %30 ’u endemik bitki turunde.
Turkiye ’nin bu kadar fazla endemik bitkiye ev sahipliği yapmasının sebebi ise en başta ve en buyuk olarak sahip olduğu coğrafi konumun getirileri diyebiliriz. Dort mevsime birden elverişli olması, yağış yonunden zengin oluşu, dağlık ve engebeli arazilerin bolluğu sayesinde endemik bitkilerin oluşumu icin uygun bir ekosistem oluşabiliyor. Bu endomik bitkilerden birkacı ise şu şekilde:
[h=2]Turkiyede yetişen 10 endemik bitki:[/h] Kasnak Meşesi Sığla Ağacı İspir Meşesi Datca Hurması Kazdağı Goknarı Anadolu Glayolu Ters Lale Antalya Ciğdemi Zambakgiller Kral Eğreltisi [h=2]Kasnak Meşesi[/h]
En sık gorulduğu bolgeler Konya, Afyon, Isparta ve Kutahya illeridir. Odunları değerli kabul edilen bir ağac turudur. Genellikle mobilya kaplaması ve parke uretiminde kullanılır.
[h=2]Sığla Ağacı[/h]
Sığla ağacı Turkiye ’de en sık Muğla ve Fethiye civarlarında gorulur. Cınarı andıran sığla ağacının boyu 20 metreye kadar uzayabilir. Bazı bolgelerde Gunluk Ağacı olarak da anılır
[h=2]İspir Meşesi[/h]
İspir Meşesi Yozgat, Kastamonu ve Doğu Anadolu bolgesinin genelinde gorulebilen bir turdur. Cok kısa yaprak saplarına sahip olan bu meşe turunun boyu yaklaşık olarak 6-7 metreye kadar uzayabilir.
[h=2]Datca Hurması[/h]
Teke Yarımadası ve Datca ’da yetişen bir bitkidir. Ortalama 10-15 metre boyunda olan Datca Hurması ağacının meyveleri 1.5 cm boyunda ve sarı-kahverengi arasında renk tonlarına sahiptir. Datca hurması ağacları şiddetli ruzgarlardan olumsuz etkilendikleri icin genellikle derin vadilerde hayatta kalmayı başarabiliyorlar.
[h=2]Kazdağı Goknarı[/h]
Yalnızca Kazdağı ’nda gorulebilen bu turun boyu yaklaşık 30 metreye kadar uzayabilir. Yaprakları yassı olan Kazdağı Goknarının tepesinde bulunan kozalakları yaklaşık olarak 20 cm boyuna ulaşabilir. Rutubetli toprakları cok seven ve uygun koşullarda hızlı buyuyen bir turdur.
[h=2]Anadolu Glayolu[/h]
Genellikle Akdeniz ve Ege Bolgelerinde rastlanılan Anadolu Glayolu, Kızılcam ormanları ve makilerde bahar ve yaz aylarında gorulur. Cok narin bir endemik bitki olan Anadolu Glayolu, hızlı azalma nedeniyle tamamen yok olma riskiyle karşı karşıya gelmiş bir bitkidir.
[h=2]Ters Lale[/h]
Anadolu ’da hemen hemen her bolgede rastlanılan bu cicek turu en cok Hakkari ve Van bolgelerinde yetişir. Her dalında 6 yaprak bulunan Ters Lale ’nin boyu yaklaşık 70 cm kadar uzar. Genellikle 1000-3000 metre arasındaki rakımlarda gorulur.
[h=2]Antalya Ciğdemi[/h]
Antalya Ciğdemi, adından da anlaşılacağı gibi yalnızca Antalya ’da yetişen bir turdur. Dağınık quercus ormanlarında dağınık halde bulunur. Ekim ayından Aralık ayına kadar cicek acar ve ciceklerini korur. Genellikle 1000 metre civarındaki yukseltilerde gorulur aynı kokten yıllarca yeni filizler verebilir.
[h=2]Zambakgiller[/h]
Turkiye ’de 430 farklı turu bulunan Zambakgiller en sık Manisa ’da gorulurler. Endemik tur olan bu bitki genellikle 500 ila 2000 rakımları arasında gorulmektedir. Mayıs ayının başları ve Haziran ayında cicek acarlar. Yaprakları şertisi ve yassı yapıdadır. Adasoğanı, sarısabır ve mugeciceği zambakgiller familyasına ait ceşitlerdir.
[h=2]Kral Eğreltisi[/h]
Başta Karadeniz Bolgesi olmak uzere ulkemizdeki nemli topraklarda gorulur. Dere kenarı, nemli cayır ve bataklıklar en sık goruldukleri ortamlardır. 4-6 cm uzunluğundaki yaprakların oluşturduğu dallar 1-2 metre arası uzunluktadır. Temmuz ve Ağustos aylarından itibaren olgunlaşmaya başlarlar. Cok yıllık bitkiler grubundadır.
Ne kadar gunumuz koşullarında eskiye kıyasla yeşili daha az goruyor olsak bile hala bircok ormanlık vb. arazi kendi guzelliğini korumaya devam ediyor. Tabii ki bircok yerde de endemik bitkiler uremeye devam ediyor. Peki nedir bu endemik bitki ve neden adı endemik bitki?
[h=2]Endemik bitki nedir?[/h] Endemik adı Yunanca ’daki “endemos” (indigenos) kelimesinden gelmektedir. Endemik bitki dunyanın yalnızca tek bir yerinde yetişen ozel bitkilere verilen genel bir isimdir ve Turkiye yaklaşık 3000 kadar endemik bitkiye ev sahipliği yapıyor. Başka bir deyişle Turkiye ’deki bitkilerin %30 ’u endemik bitki turunde.
Turkiye ’nin bu kadar fazla endemik bitkiye ev sahipliği yapmasının sebebi ise en başta ve en buyuk olarak sahip olduğu coğrafi konumun getirileri diyebiliriz. Dort mevsime birden elverişli olması, yağış yonunden zengin oluşu, dağlık ve engebeli arazilerin bolluğu sayesinde endemik bitkilerin oluşumu icin uygun bir ekosistem oluşabiliyor. Bu endomik bitkilerden birkacı ise şu şekilde:
[h=2]Turkiyede yetişen 10 endemik bitki:[/h] Kasnak Meşesi Sığla Ağacı İspir Meşesi Datca Hurması Kazdağı Goknarı Anadolu Glayolu Ters Lale Antalya Ciğdemi Zambakgiller Kral Eğreltisi [h=2]Kasnak Meşesi[/h]
En sık gorulduğu bolgeler Konya, Afyon, Isparta ve Kutahya illeridir. Odunları değerli kabul edilen bir ağac turudur. Genellikle mobilya kaplaması ve parke uretiminde kullanılır.
[h=2]Sığla Ağacı[/h]
Sığla ağacı Turkiye ’de en sık Muğla ve Fethiye civarlarında gorulur. Cınarı andıran sığla ağacının boyu 20 metreye kadar uzayabilir. Bazı bolgelerde Gunluk Ağacı olarak da anılır
[h=2]İspir Meşesi[/h]
İspir Meşesi Yozgat, Kastamonu ve Doğu Anadolu bolgesinin genelinde gorulebilen bir turdur. Cok kısa yaprak saplarına sahip olan bu meşe turunun boyu yaklaşık olarak 6-7 metreye kadar uzayabilir.
[h=2]Datca Hurması[/h]
Teke Yarımadası ve Datca ’da yetişen bir bitkidir. Ortalama 10-15 metre boyunda olan Datca Hurması ağacının meyveleri 1.5 cm boyunda ve sarı-kahverengi arasında renk tonlarına sahiptir. Datca hurması ağacları şiddetli ruzgarlardan olumsuz etkilendikleri icin genellikle derin vadilerde hayatta kalmayı başarabiliyorlar.
[h=2]Kazdağı Goknarı[/h]
Yalnızca Kazdağı ’nda gorulebilen bu turun boyu yaklaşık 30 metreye kadar uzayabilir. Yaprakları yassı olan Kazdağı Goknarının tepesinde bulunan kozalakları yaklaşık olarak 20 cm boyuna ulaşabilir. Rutubetli toprakları cok seven ve uygun koşullarda hızlı buyuyen bir turdur.
[h=2]Anadolu Glayolu[/h]
Genellikle Akdeniz ve Ege Bolgelerinde rastlanılan Anadolu Glayolu, Kızılcam ormanları ve makilerde bahar ve yaz aylarında gorulur. Cok narin bir endemik bitki olan Anadolu Glayolu, hızlı azalma nedeniyle tamamen yok olma riskiyle karşı karşıya gelmiş bir bitkidir.
[h=2]Ters Lale[/h]
Anadolu ’da hemen hemen her bolgede rastlanılan bu cicek turu en cok Hakkari ve Van bolgelerinde yetişir. Her dalında 6 yaprak bulunan Ters Lale ’nin boyu yaklaşık 70 cm kadar uzar. Genellikle 1000-3000 metre arasındaki rakımlarda gorulur.
[h=2]Antalya Ciğdemi[/h]
Antalya Ciğdemi, adından da anlaşılacağı gibi yalnızca Antalya ’da yetişen bir turdur. Dağınık quercus ormanlarında dağınık halde bulunur. Ekim ayından Aralık ayına kadar cicek acar ve ciceklerini korur. Genellikle 1000 metre civarındaki yukseltilerde gorulur aynı kokten yıllarca yeni filizler verebilir.
[h=2]Zambakgiller[/h]
Turkiye ’de 430 farklı turu bulunan Zambakgiller en sık Manisa ’da gorulurler. Endemik tur olan bu bitki genellikle 500 ila 2000 rakımları arasında gorulmektedir. Mayıs ayının başları ve Haziran ayında cicek acarlar. Yaprakları şertisi ve yassı yapıdadır. Adasoğanı, sarısabır ve mugeciceği zambakgiller familyasına ait ceşitlerdir.
[h=2]Kral Eğreltisi[/h]
Başta Karadeniz Bolgesi olmak uzere ulkemizdeki nemli topraklarda gorulur. Dere kenarı, nemli cayır ve bataklıklar en sık goruldukleri ortamlardır. 4-6 cm uzunluğundaki yaprakların oluşturduğu dallar 1-2 metre arası uzunluktadır. Temmuz ve Ağustos aylarından itibaren olgunlaşmaya başlarlar. Cok yıllık bitkiler grubundadır.