Arac motorları, gelişen teknolojik cozumlerle surekli iyileştirilerek daha guclu ve verimli olmaya başlamıştır. Yakın gelecekte otomobilleri daha verimli hale getirebilmek icin elektrikli motorların icten yanmalı motorların yerini alacağı duşunulmektedir. Ancak ihtiyac duyulan elektriğin depolanması icin gerekli olan bataryaların buyukluğu ve ağırlığı nedeni ile henuz tam anlamıyla yaygın kullanıma gecilmemiştir. Bu nedenle hala icten yanmalı motorların […]
Arac motorları, gelişen teknolojik cozumlerle surekli iyileştirilerek daha guclu ve verimli olmaya başlamıştır. Yakın gelecekte otomobilleri daha verimli hale getirebilmek icin elektrikli motorların icten yanmalı motorların yerini alacağı duşunulmektedir. Ancak ihtiyac duyulan elektriğin depolanması icin gerekli olan bataryaların buyukluğu ve ağırlığı nedeni ile henuz tam anlamıyla yaygın kullanıma gecilmemiştir. Bu nedenle hala icten yanmalı motorların nasıl daha verimli ve daha guclu olabileceği yonunde calışmalar yapılmaktadır. Aracların ve kullanılan parcaların ağırlığının azaltılması ve daha kucuk hacimli motorlarla daha yuksek guc uretimi icin teknolojik araştırmalar devam etmektedir. Motorlarda bulunan silindirlerin bazılarının devre dışı bırakılması (cylinder deactivation), motorların daha verimli calışabilmesi adına yapılan calışmaların yeni bir orneğidir. Peki, nedir bu teknoloji ve ne yapar? Bu sorulara bu makalemizde cevap bulmaya calışacağız.
Silindir Deaktivasyonu nedir? Ne yapar?
Bir silindir deaktivasyon sistemi, motor silindirlerinin birkacını kapatarak motor hacmini kucultmekte ve boylece sadece acık kalan silindirlerin yakıt yakmasını sağlamaktadır. Kapalı olan silindirdeki pistonlar yakıt yakmadan beklemeye gecerler.
Nasıl Calışır?
Bir otomobil, bazı sakin suruşlerde motorun tam kapasite ile calışması gerekmez, hafif yuklerde kısmi gaz kullanırken bazen silindirlerin yarısını kapatabilir ve yakıt tasarrufu sağlayabilir. Bir motor yonetim sistemi, motor devrini, suruş hızını, torku, dişliyi, gaz kelebeği konumunu vb. surekli olarak izler ve bu parametrelere dayalı olarak silindirlerin ne zaman devre dışı bırakılacağına karar verir.
Bu sistemin gorevi sadece silindirleri kapatmak ve bir ihtiyac olduğunda onları tekrar calıştırmak değildir, onemli olan bu işi surucuye fark ettirmeden ve konforlu bir şekilde yapmasıdır. Bu nedenle, motor yonetimi, silindirlerin bir kısmının kapatıldığı zamanlarda geri kalan gaz kelebeği acıklığının arttırılmasını sağlar, boylece geri kalan silindirler tum silindirlerin topluca urettiği gerekli torku koruyabilir. Ayrıca, ateşleme zamanı, aktif silindirler icin değiştirilmiş gaz kelebeği girdisini barındıracak şekilde ayarlanır. Silindirler, daha onceki yanma vuruşu sırasında uretilen egzoz gazlarının bırakılmamasını ve silindirin hava yayı olarak işlev gormesini sağlayarak devre dışı bırakılır.
Faydası Nedir?
En onemli faydası, doğrudan yakıt verimliliğidir ve yakıt tuketimini duşurmektir. Surucunun kullanım şekline gore bu sistem %7 ile %20 arası yakıt tasarrufu sağlayabilmektedir. Diğer onemli faydası ise motorun urettiği emisyonu ciddi şekilde duşurmesidir.
Hızlanma performansı ile ilgili olarak, silindirlerin devre dışı bırakılması kotu anlamda performansı etkilemez cunku silindirlerin KAPALI / ACIK modları arasında geciş yapması yalnızca birkac milisaniyede fark edilmeyecek bir şekilde gercekleşir. Ancak, sakin bir şekilde surerseniz, yakıt verimliliği buyuk olcude iyileşecektir.
Aktif Silindir Teknolojisi (ACT)
Coğu uretici, bu teknolojiyi ceşitli isimler altında kullanmaktadır. Volkswagen Aktif Silindir Teknolojisi (ACT) ismini vermiştir. Honda’nın sistemi Değişken Silindir Yonetimi olarak bilinmektedir.
Ulkemizde Volkwagen grubu araclarda kullanılan bazı 4 silindirli TSI motorlarda ACT sistemi kullanılmıştır. Guc gereksinimine gore 4 silindirden ikisi otomatik olarak kapatılmaktadır. 1400-4000 rpm devir aralığında bu sistem size fark ettirmeden devreye girip cıkabilmektedir. Volkswagen grubunda kullanılan bu ACT teknolojisinin bileşenlerinin toplam ağırlığı sadece 3 kilogram kadardır.
Bu sistemin yaklaşık olarak %10 yakıt tasarrufu sağladığı iddia edilmektedir. Surucu, guce ihtiyac duyduğunda kendisi farkına varmadan motor tam performans gosterebilmekte ve ihtiyac duyulmadığında ise sistem devreye girmektedir. Devreye girmesi ve devreden cıkması sadece milisaniyeler icerisinde gercekleşmektedir. Ateşleme ve gaz kelebeği sureclerinde eşlik eden mudahaleler gecişleri yumuşatır. Dahası, bir gaz pedalı alıcısı ve akıllı izleme yazılımı sayesinde, sistem duzensiz suruş profillerini de tespit edebilir. Orneğin, dolambaclı yoldaki bir suruş sırasında veya bir otoyoldaki sportif suruş sırasında. Bu gibi durumlarda, silindir kapama teknolojisi devre dışı bırakılır.
Surucunun performans anlamında bir şey kaybetmediği bu sistemin sunduğu yakıt tasarrufu gayet iyi gorulmektedir. Ozellikle uzun yol kullanımlarında oldukca etkin calışan bu sistem size yakıt anlamında oldukca katkı sağlayacaktır.
Yazar:Bekir Afşar
Arac motorları, gelişen teknolojik cozumlerle surekli iyileştirilerek daha guclu ve verimli olmaya başlamıştır. Yakın gelecekte otomobilleri daha verimli hale getirebilmek icin elektrikli motorların icten yanmalı motorların yerini alacağı duşunulmektedir. Ancak ihtiyac duyulan elektriğin depolanması icin gerekli olan bataryaların buyukluğu ve ağırlığı nedeni ile henuz tam anlamıyla yaygın kullanıma gecilmemiştir. Bu nedenle hala icten yanmalı motorların nasıl daha verimli ve daha guclu olabileceği yonunde calışmalar yapılmaktadır. Aracların ve kullanılan parcaların ağırlığının azaltılması ve daha kucuk hacimli motorlarla daha yuksek guc uretimi icin teknolojik araştırmalar devam etmektedir. Motorlarda bulunan silindirlerin bazılarının devre dışı bırakılması (cylinder deactivation), motorların daha verimli calışabilmesi adına yapılan calışmaların yeni bir orneğidir. Peki, nedir bu teknoloji ve ne yapar? Bu sorulara bu makalemizde cevap bulmaya calışacağız.Silindir Deaktivasyonu nedir? Ne yapar?
Bir silindir deaktivasyon sistemi, motor silindirlerinin birkacını kapatarak motor hacmini kucultmekte ve boylece sadece acık kalan silindirlerin yakıt yakmasını sağlamaktadır. Kapalı olan silindirdeki pistonlar yakıt yakmadan beklemeye gecerler.
Nasıl Calışır?
Bir otomobil, bazı sakin suruşlerde motorun tam kapasite ile calışması gerekmez, hafif yuklerde kısmi gaz kullanırken bazen silindirlerin yarısını kapatabilir ve yakıt tasarrufu sağlayabilir. Bir motor yonetim sistemi, motor devrini, suruş hızını, torku, dişliyi, gaz kelebeği konumunu vb. surekli olarak izler ve bu parametrelere dayalı olarak silindirlerin ne zaman devre dışı bırakılacağına karar verir.
Bu sistemin gorevi sadece silindirleri kapatmak ve bir ihtiyac olduğunda onları tekrar calıştırmak değildir, onemli olan bu işi surucuye fark ettirmeden ve konforlu bir şekilde yapmasıdır. Bu nedenle, motor yonetimi, silindirlerin bir kısmının kapatıldığı zamanlarda geri kalan gaz kelebeği acıklığının arttırılmasını sağlar, boylece geri kalan silindirler tum silindirlerin topluca urettiği gerekli torku koruyabilir. Ayrıca, ateşleme zamanı, aktif silindirler icin değiştirilmiş gaz kelebeği girdisini barındıracak şekilde ayarlanır. Silindirler, daha onceki yanma vuruşu sırasında uretilen egzoz gazlarının bırakılmamasını ve silindirin hava yayı olarak işlev gormesini sağlayarak devre dışı bırakılır.
Faydası Nedir?En onemli faydası, doğrudan yakıt verimliliğidir ve yakıt tuketimini duşurmektir. Surucunun kullanım şekline gore bu sistem %7 ile %20 arası yakıt tasarrufu sağlayabilmektedir. Diğer onemli faydası ise motorun urettiği emisyonu ciddi şekilde duşurmesidir.
Hızlanma performansı ile ilgili olarak, silindirlerin devre dışı bırakılması kotu anlamda performansı etkilemez cunku silindirlerin KAPALI / ACIK modları arasında geciş yapması yalnızca birkac milisaniyede fark edilmeyecek bir şekilde gercekleşir. Ancak, sakin bir şekilde surerseniz, yakıt verimliliği buyuk olcude iyileşecektir.
Aktif Silindir Teknolojisi (ACT)
Coğu uretici, bu teknolojiyi ceşitli isimler altında kullanmaktadır. Volkswagen Aktif Silindir Teknolojisi (ACT) ismini vermiştir. Honda’nın sistemi Değişken Silindir Yonetimi olarak bilinmektedir.
Ulkemizde Volkwagen grubu araclarda kullanılan bazı 4 silindirli TSI motorlarda ACT sistemi kullanılmıştır. Guc gereksinimine gore 4 silindirden ikisi otomatik olarak kapatılmaktadır. 1400-4000 rpm devir aralığında bu sistem size fark ettirmeden devreye girip cıkabilmektedir. Volkswagen grubunda kullanılan bu ACT teknolojisinin bileşenlerinin toplam ağırlığı sadece 3 kilogram kadardır.
Bu sistemin yaklaşık olarak %10 yakıt tasarrufu sağladığı iddia edilmektedir. Surucu, guce ihtiyac duyduğunda kendisi farkına varmadan motor tam performans gosterebilmekte ve ihtiyac duyulmadığında ise sistem devreye girmektedir. Devreye girmesi ve devreden cıkması sadece milisaniyeler icerisinde gercekleşmektedir. Ateşleme ve gaz kelebeği sureclerinde eşlik eden mudahaleler gecişleri yumuşatır. Dahası, bir gaz pedalı alıcısı ve akıllı izleme yazılımı sayesinde, sistem duzensiz suruş profillerini de tespit edebilir. Orneğin, dolambaclı yoldaki bir suruş sırasında veya bir otoyoldaki sportif suruş sırasında. Bu gibi durumlarda, silindir kapama teknolojisi devre dışı bırakılır.Surucunun performans anlamında bir şey kaybetmediği bu sistemin sunduğu yakıt tasarrufu gayet iyi gorulmektedir. Ozellikle uzun yol kullanımlarında oldukca etkin calışan bu sistem size yakıt anlamında oldukca katkı sağlayacaktır.
Yazar:Bekir Afşar