Sporcular ve aktif olan yetişkinler, atletik performansı artırmak icin besin maddesi bakımından zengin olan gıdaları daha fazla tercih etmektedirler. Yapılan araştırmalara gore pancar gibi sebzeler muhteviyatındaki zenginliğin egzersiz sırasındaki vucut fonksiyonları uzerinde onemli bir etkisi olduğu gosterilmiştir. Gunumuzde sporcular icin pancar suyu en populer ergogenik takviyelerden biri haline gelmiş durumdadır. Pancarı boylesine atletik bir beslenme […]
Sporcular ve aktif olan yetişkinler, atletik performansı artırmak icin besin maddesi bakımından zengin olan gıdaları daha fazla tercih etmektedirler. Yapılan araştırmalara gore pancar gibi sebzeler muhteviyatındaki zenginliğin egzersiz sırasındaki vucut fonksiyonları uzerinde onemli bir etkisi olduğu gosterilmiştir. Gunumuzde sporcular icin pancar suyu en populer ergogenik takviyelerden biri haline gelmiş durumdadır. Pancarı boylesine atletik bir beslenme merkezi yapan nedir? Aşağıda pancarın performans artırıcı besin değeri, faydaları, atletik performansa olan olumlu etkileri hakkında bilgiler bulunmaktadır.
[h=3]Pancar Zengin Besin Maddeleri İcerir[/h] Pancarın (beta vulgaris) besin kaynağı olarak kullanılmasının yanında, tıbbi olarak kullanılması ve ergogenik bir ek olarak popularitesi artmaya devam etmektedir Kalp şeklindeki sebzelerin birkac ceşidi olmasına rağmen, sağlık bilincine sahip kişiler arasında en yaygın olanı kırmızı pancardır. Pancar zengin bir antioksidan kaynağıdır ve nitrat seviyesi de yuksektir. Nitrat, bazı gıdalarda doğal olarak bulunan bir kimyasaldır ve tuketildiğinde nitrik okside donuşur. Araştırmalar nitrat oranı yuksek sebzelerin sağlık ve atletik performansı iyileştirdiğini gostermektedir. Pancar suyu icmek vucuttaki nitrik oksit seviyesini yukseltir. Araştırmalar nitrik oksidin kan akışını artırabildiğini, akciğer fonksiyonunu iyileştirebileceğini ve kas kasılmasını guclendirebileceğini gostermektedir. Bu kombinasyon, sporcuları, kardiyorespiratuvarların dayanıklılığının ve performansının iyileştirilmesi icin pancar suyuyla takviye etmeleri icin teşvik etmektedir.
[h=3]Pancar Suyu Atletik Performansı Artırmaktadır[/h] Kardiyorespiratuar zindelik sporcular ve aktif yetişkinler icin onemlidir. Fiziksel uygunluğun bu bileşeni, dolaşım ve solunum sistemlerinin uzun sureli egzersiz sırasında calışan kaslara oksijen vermesini ifade eder. Pancar suyundan kaynaklanan nitrik oksit (NO) bu işleme yardımcı olur. Kardiyorespiratuar performansı arttırdığı ve kas fonksiyonunu iyileştirdiği gosterilmiştir. Nitrik oksit (NO) oksijen kullanımını etkileyen vucut fonksiyonlarını uyararak calışır. Kan damarların acar (vazodilasyon) kan akışını arttırır ve calışan kaslara daha fazla oksijen verir.
Nitrik oksit ayrıca hucreleri ve vucut dokularıyla iletişim kuran bir sinyal molekulu olarak da işlev gorur. Kurulan bu iletişim, kaslara daha fazla kan akışı ve kaslar icinde yeterli oksijen alımı sağlar. Pancar sporcular icin rekabet ustunluğu sağlayabilir ve 2014 Exeter Universitesi tarafından yapılan bir araştırmaya gore performansı yaklaşık yuzde 16 artırabilir.
[h=3]Olumlu Araştırma Bulguları[/h] Pancar suyu calışmaları sporcularda koşma, yuzme, bisiklete binme ve guc yuruyuşu gibi ceşitli spor dallarında gercekleştirilmiştir. Tum araştırmaların ortak amacı, pancar suyunun atletik performans uzerindeki faydalı etkilerini incelemektir. Pancar suyu takviyesi ve on dort erkek yuzucunun aerobik tepkisi uzerine bir calışma yayınlanmıştır. Bu calışma katılımcıları, otuz yaşların ortalarında ve sağlıklı profesyonel sporculardı. Bu sporculara kontrollu yuzme testleri yapıldı ve pancar suyu takviyesi olsun ve olmasın diye bir kriter olmadan. Sporcular yuzme testi boyunca maksimum oksijen hacmi ve aerobik enerji maliyeti acısından değerlendirilmiştir.
Yuzuculer pancar suyu takviyesinden sonra anaerobik eşik değerlerini test etmeden karşılaştırıldığında onemli olcude arttırdılar. Bu, artan oksijen kapasitesinin, pancar suyunu ictikten sonra egzersiz başarısızlığına ulaşmadan once daha uzun yuzmelerini sağladığı anlamına gelmektedir. Sporcuların ayrıca pancar suyuna ek olarak aerobik enerji maliyetlerinde azalma olduğu gosterilmiştir. Azalan bir enerji maliyeti, yuzuculerin artmış bir egzersiz suresini surdurmelerini sağlamıştır. Ortaya cıkan sonuclar, pancar suyu takviyesinin profesyonel eğitimli yuzuculerin atletik performansını artırabileceğini tespit etmiştir.
[h=3]Pancar Suyu Hangi Durumlarda Yardımcı Olmayabilir?[/h] Yapılan bircok calışma, atletik performansı artırmak icin pancar suyunun etkili olduğunu gostermiştir. Bu araştırmanın coğu normal cevre koşulları altında gercekleştirilmiştir. Pancar suyuyla ilgili olarak yuksek kotlarda yarışan sporculara yarar sağlayan celişkili kanıtlar olduğu gorulmektedir. Yuksek irtifalarda calışmak, vucuda ek talepler, ozellikle de calışan kaslara oksijen tedarikini azaltır. Oksijenin azaltılmasının birincil nedeni, yuksek basıncta oksijen basıncındaki azalmaya bir cevap olarak ortaya cıkar. Yukseklikteki değişim pancar suyundaki nitrik oksidin (NO) vucuda nasıl etki ettiğini etkiler.
Yapılan kucuk caplı bir calışmada, pancar suyuyla takviye yaptıktan sonra kandaki nitrat seviyelerinin arttığını gostermiştir ancak iyi eğitimli sporcuların koşma performanslarında artış olmadığını gostermiştir. Bir başka klinik inceleme, dağ bisikletcileri ve yuksek irtifalarda yarışan dayanıklılık koşucuları gibi sporcularla ilgili araştırmaların celişkili olduğunu gostermektedir. Bununla birlikte, pancar suyu takviyesinin, hipoksi mevcut olduğunda bile hala faydalı olabileceği onerilmiştir. Hipoksi, vucudun bir bolgesinin kas dokusu de dahil olmak uzere doku seviyesinde oksijensiz kaldığı bir durumu ifade eder. İncelemeye gore, pancar suyu takviyesi eğitiminden yuksek rakımda fayda gormeyen nufusun kucuk bir yuzdesi vardır. Bunu almanın nedeni, atletik performansı artırmaktır ancak tum sporcular icin gecerli olmayabilir.
[h=3]Sporda Pancar Suyu Kullanarak Daha İyi Sonuclar Elde Edilir mi?[/h] Pancar suyunun etkilerini inceleyen ve sporculardaki kardiyorespiratuvar dayanıklılığının arttırıldığı ceşitli makaleler uzerine sistematik bir derleme yapılmıştır ve yirmiden fazla derleme makale secilmiştir. Bu derlemenin amacı, pancar suyunun tek başına ve diğer takviyelerle birlikte sporcularda kardiyorespiratuar dayanıklılık uzerindeki etkilerini belirlemektir. Makaleler geniş bir spor yelpazesini kapsamakta, hem erkek hem de kadın sporcuları icermektedir. Belirtilen sporcular arasında kayakcılar, triatletler, bisikletliler, yuzuculer, koşucular ve sağlıklı aktif yetişkinler vardır. Bu calışmalardan elde edilen sonuclar aşağıda ozetlenmiştir:
• Pancar suyu takviyesi hem profesyonel erkek ve bayan sporcularda aerobik performansı arttırıyor gibi gorunmektedir. Değişik yoğunluklarda kullanılan oksijen miktarı, pancar suyu tuketiminden sonra buyuk olcude iyileştirilmiştir.
• Pancar suyuyla yarışmadan once takviye yapan kanocular, plasebo grubuna kıyasla gelişmiş oksijen kapasitesi gostermiştir.
• Eğitimli yuzuculer, pancar suyu tuketiminden sonra daha fazla egzersiz kapasitesi ve daha fazla dayanıklılık sergilemiştir.
• Pancar suyuyla takviye eden rekabetci bisikletciler, 50 kilometrelik bir testte performanslarını yuzde 0,8 artırdılar. Son 10 mil boyunca onemli gelişmeler gozlenmiştir. Pancar suyu tuketiminden sonra hem oksijen verimi hem de tukenme suresi buyuk olcude iyileştirilmiştir.
• Tum sporcular pancar suyu takviyesi ile egzersiz sırasında egzersiz yoğunluğunu yuzde 60 ila 80 oranında daha uzun sure koruyabiliyorlardı.
• Eğitimli olan koşucular, yapılacak etkinlikten 90 dakika once pancar suyuyla takviye ettiklerinde 5000 metrelik bir yarışın sonraki bolumunde yuzde 5 daha hızlı koşu sergilemişlerdir
• Bu sporcular, yapacakları etkinliklerden 150 dakika once pancar suyu takviyesi aldıklarında en fazla yararı elde ettiği gorulmuştur.
• Araştırma, en ust seviyede ergojenik yarar icin yoğun egzersiz veya atletik etkinliklerden en az altı gun oncesi pancar suyuyla takviye alınmasını onerir.
• 15 gun boyunca pancar suyuyla takviye eden aktif aktif yetişkinler, surekli egzersiz sırasında guc ve oksijende bir artış olduğunu gostermiştir.
• Pancar suyu takviyesinin mitokondriyal biogenezi desteklediği gosterilmiştir. Egzersiz hucresel strese neden olur ve mitokondriyal biyogenez, vucudun hucrelerindeki enerjiyi arttırdığı bir surectir.
• Pancar suyu takviyesi kas kasılma işlevlerini iyileştirebileceği oneriliyor.
• Pancar suyunun, yuksek seviyede performans gosteren sporculardaki kardiyorespiratuar zindeliği arttırdığı belirtilmektedir. Pancar suyu, etkinliklerinden en az altı gun once takviye edildiğinde en iyi sonuclar rapor edildi.
• Pancar takviyesinin alım zamanlaması, en iyi atletik performans sonucları almak icin bir faktor olarak değerlendirilmektedir. Pancar suyunun yoğun egzersizden en az 150 dakika once tuketilmesi onerilir.
• Kafein, pancar suyu ile etkileşime giriyor ve ergogenik faydayı gizliyor gibi gorunuyor.
• Pik nitrik oksit (NO) kan konsantrasyonu, pancar suyu tuketiminden 2 ila 3 saat sonra ortaya cıkar.
• Oral antiseptik durulamalar, nitrat seviyelerinin pancar suyundaki etkisini azaltabilir ve onerilmemektedir.
• Coğu araştırma, en iyi ergojenik sonuclar icin 500 ml pancar takviyesi dozu kullanılarak yapıldı. Bu oran 384 gram ya da 2 bardak meyve suyudur.
• En sık bildirilen yan etki beeturi (kırmızı idrar) ve kırmızı dışkıydı.
[h=3]Sağlık Acısından Diğer Faydaları[/h] Pancar veya pancar suyu tuketmek atletik performansı artırabilir, ancak genel sağlık gelişimi icin populer bir super besindir. Pancar suyunun tuketilmesi, aşağıdakilere yardımcı olduğunu gostermiştir:
Hipertansiyonu duşurur: Pancar uzerine yapılan kronik calışmalara gore pancar suyu nitratta yuksektir. Pancar yenildiğinde veya pancar suyu icildiğinde nitrat nitrik okside donuşur. Nitrik oksit bir vazodilatordur ve artan kan akışı icin kan damarlarını gevşetip dilate ederek işlev gorur. Bu doğrudan kan damarlarındaki basıncı etkiler. Araştırma, 500 ml pancar suyu ictikten uc saat sonra kan basıncında onemli bir duşuş olduğunu gostermektedir. Bu bulgular, pancarlarda hipertansiyonu tedavi etmek ve kardiyovaskuler hastalık riskini azaltmak icin duşuk maliyetli doğal bir yol olarak bulunan diyet nitratı gostermektedir.
Anti-kanser ozellikleri: Pancar, kanser riskini azaltmada yardımcı olabilecek fito-besinler veya guclu antioksidanlar icermektedir. Kırmızı pancar ozutunun bazı kanser onleyici receteli ilaclarla benzer kanserle mucadele bileşiklerine sahip olduğu gorulmektedir ve pancardan elde edilen gıda boyası olan Betanin’in biyolojik olarak aktif olduğu belirlenmiştir. Araştırma, betaninin meme ve prostat kanseri hucrelerinin boyutunu azaltmaya yardımcı olduğunu keşfetmiştir. Bu bulgular, pancar ekstraktının kemo-koruyucu potansiyelini doğrulamak icin daha ileri incelemeleri teşvik etmiştir.
Detoksifikasyon: Pancar, vucuttaki toksinleri temizlemeye yardımcı olan zengin bir antioksidan kaynağıdır. Karaciğerin temizlenmesi icin gerekli olan betain ve pektin icerirler, boylece toksinler vucut tarafından emilmez. Pancar suyunun ciğ pancar tuketimi yerine alımının, betain seviyelerini ğst seviyede koruduğu soylenir. Daha yuksek betain seviyeleri karaciğeri toksinlerden kurtulma konusunda uyarır. Vucuttaki toksin seviyelerini azaltmak, iltihabı azaltmaya yardımcı olur, iyileşmeyi arttırır, kronik hastalık ve diğer hastalık riskini azalttığı gosterilmiştir.
Antiinflamatuar ozellikler: Pancar ve pancar suyu zengin bir betalain kaynağıdır. Betalainler vucuttaki iltihabı azaltmaya yardımcı olduğu gosterilen fito-besinlerdir. İltihaplanmayı tetikleyebilecek bazı enzimlerin aktivitesini azaltarak işlev gorurler. Calışmalar pancar suyundan kaynaklanan iltihaplanmanın azaldığını gosteriyor kalp hastalığı ve Tip-2 diyabet riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
[h=3]Nitrat İcerisinde Yuksek Gıdalar[/h] Pancar inanılmaz bir konsantre nitrat kaynağıdır ve diğer besinlerin sağlığınızı ve zindeliğinizi arttırdığı gosterilmiştir. Araştırmalar, diyet nitratların yaklaşık yuzde 80’inin pancar gibi sebzelerden geldiğini gostermektedir. Amerikan Klinik Beslenme Dergisi’ne gore, nitrat seviyelerine gore sebze secimine sebzelerdeki nitrat oranını bilmek yardımcı olacaktır. Bazı sebzelerin nitrat oranları şu şekildedir. Nitrat iceriği (mg/100g taze ağırlık) goredir.
20 mg duşuk olan sebzeler: Enginar, kuşkonmaz, bakla, patlıcan, sarımsak, soğan, yeşil fasulye, mantar, bezelye, biber, patates, yaz kabağı, tatlı patates, domates, karpuz
20 ila 50 mg arasında olan sebzeler: Brokoli, havuc, karnabahar, salatalık, kabak, hindiba
50 ila 100 mg arasında olan sebzeler: Lahana, dereotu, şalgam
100 ila 250 mg arasında olan sebzeler: Kereviz, Cin lahanası, hindiba, rezene, alabaş, pırasa, maydanoz
250 mg dan yuksek sebzeler: Kereviz, tere, kuş uzumu, marul, kırmızı pancar, ıspanak, roka
Pancarlarda ve diğer yiyeceklerde bulunan nitrat, atletik performansı arttırdığı ve kardiyovaskuler sağlığı iyileştirdiği gosterilen nitrik okside (NO) metabolize edilebilir. Kanıtların gucu nitrat yonunden zengin bitki besinlerini ve ozellikle de sağlık acısından onemli yararlar sağlayan pancarları gosterir. Pancarlar sebzeleri pişirerek, meyve suyunu icerek veya hatta kurutulmuş takviye olarak tuketilebilir.