Kırmızı pirinc mayası, Monascus purpureus adlı bir kalıp pirinci kolonize edip fermente ettiğinde uretilir. Kalıp pirinci koyu kırmızıya cevirir ve monacolin K adı verilen tıbbi bir bileşik uretir. Kırmızı pirinc mayası bin yılı aşkın suredir geleneksel Cin tıbbının bir parcası olmuştur; bugun dunya capında bir sağlık gıda ve takviyesi olarak satılmaktadır. Kırmızı pirinc mayası sake, […]
Kırmızı pirinc mayası, Monascus purpureus adlı bir kalıp pirinci kolonize edip fermente ettiğinde uretilir. Kalıp pirinci koyu kırmızıya cevirir ve monacolin K adı verilen tıbbi bir bileşik uretir. Kırmızı pirinc mayası bin yılı aşkın suredir geleneksel Cin tıbbının bir parcası olmuştur; bugun dunya capında bir sağlık gıda ve takviyesi olarak satılmaktadır.
Kırmızı pirinc mayası sake, sirke, şarap ve yiyecek dekapajı haline getirilebilir. Bircok Doğu Asya ulkesinde kırmızı gıda boyası olarak da kullanılmaktadır. Bu buyuleyici gıda maddesi hayvancılıkla metan uretimini de azaltabilir. Guclu bir sera gazı olan metan, hayvanların yiyecek icin yetiştirilmesinin en tehlikeli yan urunu olabilir. Keciler % 8,2 kırmızı pirinc mayası iceren bir diyet yediğinde bağırsaklarında metan ureten bakteriler bastırılmaktadır ve keciler daha az metan salgılamaktadır.
[h=3]Bileşenler[/h]
Kırmızı pirinc mayası ağırlıkca ortalama % 73,4 nişasta, % 0,8 lif ve % 5,8 protein icerir. Sağlığa etkileri, kolesterol duşurucu ilac lovastatinin doğal formu olan monacolin K adı verilen bir bileşikten kaynaklanmaktadır.
[h=3]Monacolin K[/h] Monacolin K, lovastatin kimyasal olarak ayırt edilemez, kırmızı maya pirinc ana aktif bileşendir. Pirinci fermente eden ve ona kendine ozgu rengini veren kırmızı kalıp Monascus purpureus tarafından uretilmektedir. FDA, lovastatini duzenler, bu nedenle eser miktarda monacolin K’den fazla olması durumunda ticari kırmızı pirinc mayası ABD‘de satılamaz. Bununla birlikte, bircok kırmızı maya pirinc takviyesinin etikette monacolin K hakkında bilgisi yoktur; coklu calışmalar, bu takviyelerin bu bileşiğin onemli miktarlarını icerebileceğini duşundurmektedir. Şu anda belirli bir kırmızı maya pirinc takviyesinin bir laboratuvarda test edilmeden ne kadar monacolin K icerdiğini bilmek imkansızdır.
[h=3]Diğer Faydalı Bileşikler[/h] Monascus purpureus sağlığımız icin yararlı olabilecek birkac biyoaktif bileşik uretir. Bunlardan en onemlisi monokolinler ve pigmentlerdir. Kırmızı pirinc mayası en az 13 monakolin ve birkac pigment icermektedir. Kanser tedavilerinin etkinliğini arttırmak icin monascuspiloin (sarı pigment) ve rubropunctatin (kırmızı pigment) kullanılabilir.
sitrinin
Kırmızı pirinc mayası yanlış fermente edilirse, sitrilinin adı verilen bir maya toksini icerebilir. Bu zehirli bileşik hayvanlarda bobrek yetmezliğine neden olur ve hucrelerin DNA’sında mutasyonlara veya hasara neden olabilir. Kırmızı maya pirinc takviyesinde, sitrininin bilinen hicbir yararlı etkisi yoktur ve kacınılmalıdır. Uygun fermantasyon tekniği Monascus purpureus’un sitrinin uretmesini onleyebilir.
[h=3]Hareket Mekanizması[/h] HMG-CoA reduktaz, HMG-CoA adı verilen bir bileşiği mevalonata donuşturen bir enzimdir. Mevalonat, kolesterol de dahil olmak uzere binlerce diğer molekul icin gerekli bir yapı taşıdır. Monacolin K, lovastatin gibi, HMG-CoA reduktaz bağlanır ve kolesterol uretimini onlemektedir. Mevalonat ayrıca koenzim Q10 gibi onemli bileşiklere donuşturulebilir. Koenzim Q10, hucrenin enerji uretim makinesi olan mitokondride bulunan bir antioksidandır. Lovastatinin kas kaybına neden olan yan etkilerinden sorumlu olabilir. Kırmızı pirinc mayası sadece monacolin K icermez ve tam mekanizması lovastatinden daha karmaşıktır. Bazı araştırmacılar gore, kırmızı maya pirinc diğer bileşikler olabilir, aslında, kas zayıflığı gibi yan etkilerin riskini azaltmaktadır.
[h=3]Guvenlik Konuları[/h] Sitrinde, belirli bir kırmızı pirinc mayası ekinde olduğu veya başka bir aktif bileşikte ne kadar monacolin K olduğunu bilmenin hicbir yolu yoktur. Bazı kırmızı pirinc mayası takviyelerinin, muhtemelen uretim sırasında eklenen saf lovastatin icerdiği bulunmuştur. Neredeyse tum ticari takviyeler, klinik calışmalarda kullanılan standart kırmızı pirinc mayasından farklı kimyasal profillere sahiptir. Duzenleme eksikliği belki de kırmızı maya pirinc takviyeleri ile ilişkili en buyuk guvenlik endişesidir. Takviyenin guvenliğinden emin olunmadığında, değiştirilmesi veya kullanımının bırakılması onerilmektedir.
[h=3]Gebelik[/h] Hamile kadınlar kırmızı pirinc mayası kullanmamalıdır. Cunku Lovastatin, rahimdeki maruziyetten sonra doğum kusurları ile ilişkilendirilmiştir. Veriler kesin değildir, ancak coğu araştırmacı hamilelik sırasında herhangi bir statin kullanmaya karşı uyarmaktadır; buna monacolin K dahildir.
[h=3]Sitrinin Toksisitesi[/h] Sitrinin kufler ve mantarlar tarafından uretilir ve genellikle yetersiz depolanmış gıdalarda bulunur. Sitrinin Uzun sure maruz kalmak kalp karaciğer, bobrek ve ureme sisteminde zarar verebilir. Yuksek kaliteli kırmızı pirinc mayası, tehlikeli olmak icin yeterli sitrinin icermez; Bununla birlikte, takviye şişelerinin sitrilinin iceriğine kabul etmesi olası değildir. Bu toksinden kacınmak icin daima dikkatli olunmalı ve her zaman yuksek kaliteli takviyeler satın almaya calışılmalıdır.
[h=3]Yan Etkiler[/h] Monacolin K, lovastatin ile aynı kimyasal olduğundan, kırmızı pirinc mayası ve lovastatin alan kişilerin benzer yan etkileri olabilir. Lovastatinin bilinen yan etkileri arasında kas ağrısı ve halsizlik, bulantı, mide ekşimesi, baş ağrısı ve hafıza kaybı bulunur. Kas problemleri, hafif ağrıdan şiddetli kas yıkımına kadar tum statinlerin en sık bildirilen yan etkileri arasındadır. Miyastenia gravis gibi mevcut kas rahatsızlıkları olan insanlar kırmızı pirinc mayasından kacınmalıdır cunku monacolin K semptomlarını kotuleştirebilir.
Lovastatinin bağışıklık sistemini baskıladığı da bilinmektedir. Bu ozellik otoimmun hastalıkları olan kişiler icin yararlı olabilir, ancak enfeksiyonla savaşmayı da zorlaştırabilir. Kırmızı pirinc mayasında bulunan diğer bileşikler, monacolin K’nin bazı olumsuz yan etkilerini telafi edebilir. Kırmızı pirinc mayası takviyesi olarak alan kişiler genellikle lovastatin alanlardan daha az yan etkiye sahiptir.
[h=3]Nadir Alerji[/h] Bazı insanlar Monascus purpureus’a karşı cok nadir bir alerjiye sahip olabilir. Bir durumda, genc ve sağlıklı bir kasap, sadece kırmızı pirinc mayasınin sosis icin bir bileşen olarak kullanılmasından ciddi bir anafilaktik reaksiyon geliştirmektedir.
[h=3]Sınırlamalar ve Uyarılar[/h]
Yukarıdaki sağlık etkileri ve guvenlik hususlarının tumu olmasa da coğu, kırmızı pirinc mayası calışmalarına atıfta bulunur: bazıları lovastatin calışmalarına atıfta bulunur. FDA, kırmızı pirinc mayasından lovastatin ve monacolin K’nin kimyasal olarak aynı olduğunu duşunmektedir; kırmızı pirinc mayasındeki diğer biyoaktif bileşikler, monacolin K’nin insan vucudu uzerindeki etkisini değiştirebilir. Bu nedenle lovastatin ve kırmızı pirinc mayasının etkileri cok benzer olacaktır, ancak tam olarak aynı olmayacaktır. Coğu kırmızı maya pirinc takviyesi, standart miktarda monacolin K ve diğer biyoaktif bileşikler icermez. Farklı takviyelerin etkileri değişebilir ve farklı ekstreler kullanan araştırmacılar farklı sonuclara ulaşabilir.
[h=3]İlac Etkileşimleri[/h] Birkac ilac, kırmızı pirinc mayası ile etkileşimleri icin ozel olarak test edilmiştir. Bununla birlikte, monacolin K lovastatin ile aynı olduğundan, lovastatin ile etkileşime giren ilaclar kırmızı pirinc mayası ile birleştirilmemelidir.
[h=3]Verapamil[/h] Verapamil yuksek tansiyon, anjina ve duzensiz kalp atışlarını tedavi eder. Kırmızı pirinc mayası ve lovastatin verapamilin kullanılabilirliğini ve etkisini arttırmaktadır. Herhangi bir nedenle verapamil alınıyorsa, kırmızı pirinc mayası ile takviye etmeden once doktora danışılması gerekir.
[h=3]Lovastatin Etkileşimleri[/h] Bircok ilac statinlerle etkileşimler gostermiştir. Bunlar:
• Eritromisin
• Klaritromisin
• Azol ile biten antifungaller (itrakonazol gibi)
• Antiviral ilaclar
• Warfarin
• Gemfibrozil gibi kolesterol duşurucu ilaclar
• Kolşisin
• Amiodaron gibi kalp ilacları
• Danazol
• Siklosporin gibi immunsupresanlar
• Simetidin
Şu anda bu ilaclardan herhangi birini alınıyorsa, kırmızı pirinc mayası takviyeleri kullanmadan once doktorla goruşulmesi gerekir.
[h=3]Greyfurt[/h]
Yukarıdaki ilacların bazıları gibi, greyfurt da CYP3A4 adlı bir enzimi bloke eder ve statinlerin parcalanmasını onler. Bu statinler daha sonra tehlikeli derecede yuksek seviyelere cıkabilir ve ciddi kas problemlerine neden olabilir. Lovastatin iceren tek bir greyfurt suyu bile tehlikeli olabilir; kırmızı pirinc mayası ile takviyesi alınıyorsa greyfurttan kacınması onerilmektedir. CYP3A4 aktivitesini artıran veya azaltan diğer gıdalar da kırmızı pirinc mayasınin etkisini azaltacak veya artıracaktır.
[h=3]Genetik/Genetik Tahminler[/h] Ailesel Hiperkolesterolemi
Ailesel hiperkolesterolemi, diyet ve yaşam tarzından bağımsız olarak cok yuksek seviyelerde kotu kolesterol (LDL) birikmesine ve kanda kalmasına neden olan genetik bir durumdur. Bu duruma yetersiz teşhis konur ve yetersiz tedavi edilir; genetik test tum ulkelerde sunulmamaktadır. Ailesel hiperkolesterolemi sıklıkla lovastatin gibi statinlerle tedavi edilir. Kırmızı pirinc mayası LDL kolesterolu duşurur ve bu hastalığı olan insanlar icin ozellikle yararlı olabilir. Dort genden herhangi birindeki mutasyonlar ailesel hiperkolesterolemiye neden olur. Bu genler:
• NormaldeL DL reseptorunu ureten LDLR: Buradaki bir mutasyon, vucudun LDL’den kurtulma yeteneğini azaltır. Bu tip mutasyon, ailesel hiperkolesterolemi vakalarının % 85-90’ını oluşturur.
• Normalde LDL’nin reseptorune bağlanmasına izin veren ApoB: Bu tip mutasyon tum vakaların % 5-10’unu oluşturur.
• Normalde LDL reseptorlerini parcalayan PCSK9: PCSK9 cok aktif olduğunda, LDLR mutasyonuna benzer bir etkiye sahiptir. Bu tip mutasyon nadirdir.
• Normalde LDL reseptorlerinin hucre zarını gecmesine ve hucreye girmesine izin veren LDLRAP1: Bu tip mutasyon nadirdir; ailesel hiperkolesterolemiye neden olmak icin iki kopya gereklidir.
Hiperkolesterolemi ile ilişkili SNP’ler şunları icerir: rs693, rs7575840, rs4420638, rs12654264, rs1529729, rs688 ve rs11591147. Bu SNP’lerde bazı varyasyonlar kalp hastalığı ile ilişkilendirilmiştir; onları taşıyan insanlar en cok kırmızı pirinc mayasından faydalanabilir.
CYP3A4
CYP3A4, lovastatin dahil olmak uzere bircok ilacı ve diğer maddeleri parcalayan bir enzimdir. CYP3A4 genindeki varyasyonlar farklı insanların kırmızı pirinc mayasıne farklı tepki vermesine neden olabilir. Bazı SNP’ler varyasyonlar ile ilişkilidir azalma CYP3A4 aktivitesini, rs2740574 de dahil olmak uzere, rs67666821, rs35599367, ve rs4987161. Bu SNP’lerde belirli varyasyonları olan kişiler kırmızı pirinc mayasına daha guclu bir yanıt verebilirler cunku CYP3A4’un monacolin K’yi parcalaması daha uzun surmektedir.
Diğer SNP’lerde varyasyonlar, rs4986910 ve rs2737418 dahil artan CYP3A4 aktivitesi ile ilişkilidir. Bu SNP’lerde spesifik varyasyonları olan kişiler, kırmızı pirinc mayasına daha zayıf yanıt verebilirler cunku CYP3A4, monacolin K’yi daha hızlı temizleyecektir. Kadınlar ayrıca erkeklerden daha yuksek CYP3A4 aktivitesine sahiptir ve kırmızı pirinc mayasına daha zayıf yanıt verebilirler.
[h=3]Takviyeler[/h] Kırmızı pirinc mayası olduğu gibi yenebilir, toz haline getirilebilir veya bir ozut haline getirilebilir. Xuezhikang, esas olarak Cin’de bulunan kısmen saflaştırılmış bir ekstrakttır. Klinik calışmalar, bilinen miktarlarda aktif bileşik iceren standart kırmızı pirinc mayası kullanmalıdır. Bazı kırmızı maya pirinc takviyeleri, gorunuşte kas hasarını onlemek veya azaltmak icin koenzim Q10 ile birlikte satılmaktadır. Kırmızı maya pirinc ek secerseniz, unutmayın şu anda sitrinin ya da diğer bileşikler her ekinde olan K ne kadar monacolin tanımlamanın laboratuvar testleri olmadan bir yolu yoktur. Şirketler bu bilgiyi etikette vermek zorunda değillerdir.
[h=3]Cholestin[/h] FDA tarafından yasaklanmadan once, kırmızı maya pirinc ozutu ABD’de Cholestin adı verilen bir ek olarak satılmaktadır. Cholestin’e iyi yanıt veren insanlar da aynı şekilde kırmızı pirinc mayasına iyi yanıt verebilir. Bunun icin uygun bir secenek olup olmadığını oğrenmek icin uzman bir doktora danışmak gerekir.
[h=3]Dozaj[/h] Guvenli ve etkili bir kırmızı pirinc mayası dozu yoktur, cunku birini bulmak icin yeterince guclu bir calışma yapılmamıştır. Klinik calışmalar, belirli bir oranda monacolins icerdiği garanti edilen saflaştırılmış bir kırmızı maya pirinc ozutu kullanır. Bu tur bir calışmada, icinde gunde monacolins 10 mg, saflaştırılmış ekstreden guvenli bir şekilde kolesterol duşuk ve kan damarlarının zararlı bir değişiklik onlenir. Ayrıca hs-alcaltılmış CRP bir protein, enflamasyon sırasında artmaktadır. Başka bir calışmada, gunde 2,4 g kırmızı pirinc mayası kolesterol ve kan trigliseritlerini azaltmıştır. Doğru dozaj ekin saflığına ve şekline bağlıdır.
Kırmızı pirinc mayası, kırmızı kuf Monascus purpureus beyaz pirinc uzerinde buyuduğunde uretilir . Bu sağlıklı gıda geleneksel Cin tıbbının temelidir; monakolinler ve birkac pigment adı verilen bir grup biyoaktif bileşik icerir. Monacolin K kimyasal olarak, kolesterolu duşurmek icin recete edilen bir ilac olan lovastatin ile aynıdır. Sonuc olarak, FDA kırmızı maya pirinc takviyelerini kontrol eder; etkili olmak icin yeterli monacolins iceren yuksek kaliteli bir takviye bulmak zor olabilir.
Monacolin K, lovastatin gibi, daha sonra kolesterole donuşturulen uretim mevalonatını bloke eder. Bu, toplam kolesterolu ve kotu kolesterolu (LDL) azaltır, ancak aynı zamanda koenzim Q10 ve diğer onemli bileşikleri de azaltmaktadır. Bircok nutrasotik gibi, kırmızı pirinc mayası de bir miktar risk taşır. Lovastatin doğum kusurlarıyla bağlantılıdır; bu nedenle hamile kadınlar kırmızı pirinc mayası ile takviye edilmemelidir. Kırmızı pirinc mayası ayrıca birkac ilacla etkileşime girebilir. Bu yuzden takviye almadan once daima doktora danışmak gerekir. Ve kırmızı pirinc mayası alınıyorsa, greyfurt yemekten veya greyfurt suyu icmekten kacınılması gerekir.
Yazar: Ozlem Guvenc Ağaoğlu
Kırmızı pirinc mayası, Monascus purpureus adlı bir kalıp pirinci kolonize edip fermente ettiğinde uretilir. Kalıp pirinci koyu kırmızıya cevirir ve monacolin K adı verilen tıbbi bir bileşik uretir. Kırmızı pirinc mayası bin yılı aşkın suredir geleneksel Cin tıbbının bir parcası olmuştur; bugun dunya capında bir sağlık gıda ve takviyesi olarak satılmaktadır.
Kırmızı pirinc mayası sake, sirke, şarap ve yiyecek dekapajı haline getirilebilir. Bircok Doğu Asya ulkesinde kırmızı gıda boyası olarak da kullanılmaktadır. Bu buyuleyici gıda maddesi hayvancılıkla metan uretimini de azaltabilir. Guclu bir sera gazı olan metan, hayvanların yiyecek icin yetiştirilmesinin en tehlikeli yan urunu olabilir. Keciler % 8,2 kırmızı pirinc mayası iceren bir diyet yediğinde bağırsaklarında metan ureten bakteriler bastırılmaktadır ve keciler daha az metan salgılamaktadır.
[h=3]Bileşenler[/h]
Kırmızı pirinc mayası ağırlıkca ortalama % 73,4 nişasta, % 0,8 lif ve % 5,8 protein icerir. Sağlığa etkileri, kolesterol duşurucu ilac lovastatinin doğal formu olan monacolin K adı verilen bir bileşikten kaynaklanmaktadır.[h=3]Monacolin K[/h] Monacolin K, lovastatin kimyasal olarak ayırt edilemez, kırmızı maya pirinc ana aktif bileşendir. Pirinci fermente eden ve ona kendine ozgu rengini veren kırmızı kalıp Monascus purpureus tarafından uretilmektedir. FDA, lovastatini duzenler, bu nedenle eser miktarda monacolin K’den fazla olması durumunda ticari kırmızı pirinc mayası ABD‘de satılamaz. Bununla birlikte, bircok kırmızı maya pirinc takviyesinin etikette monacolin K hakkında bilgisi yoktur; coklu calışmalar, bu takviyelerin bu bileşiğin onemli miktarlarını icerebileceğini duşundurmektedir. Şu anda belirli bir kırmızı maya pirinc takviyesinin bir laboratuvarda test edilmeden ne kadar monacolin K icerdiğini bilmek imkansızdır.
[h=3]Diğer Faydalı Bileşikler[/h] Monascus purpureus sağlığımız icin yararlı olabilecek birkac biyoaktif bileşik uretir. Bunlardan en onemlisi monokolinler ve pigmentlerdir. Kırmızı pirinc mayası en az 13 monakolin ve birkac pigment icermektedir. Kanser tedavilerinin etkinliğini arttırmak icin monascuspiloin (sarı pigment) ve rubropunctatin (kırmızı pigment) kullanılabilir.
sitrinin
Kırmızı pirinc mayası yanlış fermente edilirse, sitrilinin adı verilen bir maya toksini icerebilir. Bu zehirli bileşik hayvanlarda bobrek yetmezliğine neden olur ve hucrelerin DNA’sında mutasyonlara veya hasara neden olabilir. Kırmızı maya pirinc takviyesinde, sitrininin bilinen hicbir yararlı etkisi yoktur ve kacınılmalıdır. Uygun fermantasyon tekniği Monascus purpureus’un sitrinin uretmesini onleyebilir.
[h=3]Hareket Mekanizması[/h] HMG-CoA reduktaz, HMG-CoA adı verilen bir bileşiği mevalonata donuşturen bir enzimdir. Mevalonat, kolesterol de dahil olmak uzere binlerce diğer molekul icin gerekli bir yapı taşıdır. Monacolin K, lovastatin gibi, HMG-CoA reduktaz bağlanır ve kolesterol uretimini onlemektedir. Mevalonat ayrıca koenzim Q10 gibi onemli bileşiklere donuşturulebilir. Koenzim Q10, hucrenin enerji uretim makinesi olan mitokondride bulunan bir antioksidandır. Lovastatinin kas kaybına neden olan yan etkilerinden sorumlu olabilir. Kırmızı pirinc mayası sadece monacolin K icermez ve tam mekanizması lovastatinden daha karmaşıktır. Bazı araştırmacılar gore, kırmızı maya pirinc diğer bileşikler olabilir, aslında, kas zayıflığı gibi yan etkilerin riskini azaltmaktadır.
[h=3]Guvenlik Konuları[/h] Sitrinde, belirli bir kırmızı pirinc mayası ekinde olduğu veya başka bir aktif bileşikte ne kadar monacolin K olduğunu bilmenin hicbir yolu yoktur. Bazı kırmızı pirinc mayası takviyelerinin, muhtemelen uretim sırasında eklenen saf lovastatin icerdiği bulunmuştur. Neredeyse tum ticari takviyeler, klinik calışmalarda kullanılan standart kırmızı pirinc mayasından farklı kimyasal profillere sahiptir. Duzenleme eksikliği belki de kırmızı maya pirinc takviyeleri ile ilişkili en buyuk guvenlik endişesidir. Takviyenin guvenliğinden emin olunmadığında, değiştirilmesi veya kullanımının bırakılması onerilmektedir.
[h=3]Gebelik[/h] Hamile kadınlar kırmızı pirinc mayası kullanmamalıdır. Cunku Lovastatin, rahimdeki maruziyetten sonra doğum kusurları ile ilişkilendirilmiştir. Veriler kesin değildir, ancak coğu araştırmacı hamilelik sırasında herhangi bir statin kullanmaya karşı uyarmaktadır; buna monacolin K dahildir.
[h=3]Sitrinin Toksisitesi[/h] Sitrinin kufler ve mantarlar tarafından uretilir ve genellikle yetersiz depolanmış gıdalarda bulunur. Sitrinin Uzun sure maruz kalmak kalp karaciğer, bobrek ve ureme sisteminde zarar verebilir. Yuksek kaliteli kırmızı pirinc mayası, tehlikeli olmak icin yeterli sitrinin icermez; Bununla birlikte, takviye şişelerinin sitrilinin iceriğine kabul etmesi olası değildir. Bu toksinden kacınmak icin daima dikkatli olunmalı ve her zaman yuksek kaliteli takviyeler satın almaya calışılmalıdır.
[h=3]Yan Etkiler[/h] Monacolin K, lovastatin ile aynı kimyasal olduğundan, kırmızı pirinc mayası ve lovastatin alan kişilerin benzer yan etkileri olabilir. Lovastatinin bilinen yan etkileri arasında kas ağrısı ve halsizlik, bulantı, mide ekşimesi, baş ağrısı ve hafıza kaybı bulunur. Kas problemleri, hafif ağrıdan şiddetli kas yıkımına kadar tum statinlerin en sık bildirilen yan etkileri arasındadır. Miyastenia gravis gibi mevcut kas rahatsızlıkları olan insanlar kırmızı pirinc mayasından kacınmalıdır cunku monacolin K semptomlarını kotuleştirebilir.
Lovastatinin bağışıklık sistemini baskıladığı da bilinmektedir. Bu ozellik otoimmun hastalıkları olan kişiler icin yararlı olabilir, ancak enfeksiyonla savaşmayı da zorlaştırabilir. Kırmızı pirinc mayasında bulunan diğer bileşikler, monacolin K’nin bazı olumsuz yan etkilerini telafi edebilir. Kırmızı pirinc mayası takviyesi olarak alan kişiler genellikle lovastatin alanlardan daha az yan etkiye sahiptir.
[h=3]Nadir Alerji[/h] Bazı insanlar Monascus purpureus’a karşı cok nadir bir alerjiye sahip olabilir. Bir durumda, genc ve sağlıklı bir kasap, sadece kırmızı pirinc mayasınin sosis icin bir bileşen olarak kullanılmasından ciddi bir anafilaktik reaksiyon geliştirmektedir.
[h=3]Sınırlamalar ve Uyarılar[/h]
Yukarıdaki sağlık etkileri ve guvenlik hususlarının tumu olmasa da coğu, kırmızı pirinc mayası calışmalarına atıfta bulunur: bazıları lovastatin calışmalarına atıfta bulunur. FDA, kırmızı pirinc mayasından lovastatin ve monacolin K’nin kimyasal olarak aynı olduğunu duşunmektedir; kırmızı pirinc mayasındeki diğer biyoaktif bileşikler, monacolin K’nin insan vucudu uzerindeki etkisini değiştirebilir. Bu nedenle lovastatin ve kırmızı pirinc mayasının etkileri cok benzer olacaktır, ancak tam olarak aynı olmayacaktır. Coğu kırmızı maya pirinc takviyesi, standart miktarda monacolin K ve diğer biyoaktif bileşikler icermez. Farklı takviyelerin etkileri değişebilir ve farklı ekstreler kullanan araştırmacılar farklı sonuclara ulaşabilir.[h=3]İlac Etkileşimleri[/h] Birkac ilac, kırmızı pirinc mayası ile etkileşimleri icin ozel olarak test edilmiştir. Bununla birlikte, monacolin K lovastatin ile aynı olduğundan, lovastatin ile etkileşime giren ilaclar kırmızı pirinc mayası ile birleştirilmemelidir.
[h=3]Verapamil[/h] Verapamil yuksek tansiyon, anjina ve duzensiz kalp atışlarını tedavi eder. Kırmızı pirinc mayası ve lovastatin verapamilin kullanılabilirliğini ve etkisini arttırmaktadır. Herhangi bir nedenle verapamil alınıyorsa, kırmızı pirinc mayası ile takviye etmeden once doktora danışılması gerekir.
[h=3]Lovastatin Etkileşimleri[/h] Bircok ilac statinlerle etkileşimler gostermiştir. Bunlar:
• Eritromisin
• Klaritromisin
• Azol ile biten antifungaller (itrakonazol gibi)
• Antiviral ilaclar
• Warfarin
• Gemfibrozil gibi kolesterol duşurucu ilaclar
• Kolşisin
• Amiodaron gibi kalp ilacları
• Danazol
• Siklosporin gibi immunsupresanlar
• Simetidin
Şu anda bu ilaclardan herhangi birini alınıyorsa, kırmızı pirinc mayası takviyeleri kullanmadan once doktorla goruşulmesi gerekir.
[h=3]Greyfurt[/h]
Yukarıdaki ilacların bazıları gibi, greyfurt da CYP3A4 adlı bir enzimi bloke eder ve statinlerin parcalanmasını onler. Bu statinler daha sonra tehlikeli derecede yuksek seviyelere cıkabilir ve ciddi kas problemlerine neden olabilir. Lovastatin iceren tek bir greyfurt suyu bile tehlikeli olabilir; kırmızı pirinc mayası ile takviyesi alınıyorsa greyfurttan kacınması onerilmektedir. CYP3A4 aktivitesini artıran veya azaltan diğer gıdalar da kırmızı pirinc mayasınin etkisini azaltacak veya artıracaktır.[h=3]Genetik/Genetik Tahminler[/h] Ailesel Hiperkolesterolemi
Ailesel hiperkolesterolemi, diyet ve yaşam tarzından bağımsız olarak cok yuksek seviyelerde kotu kolesterol (LDL) birikmesine ve kanda kalmasına neden olan genetik bir durumdur. Bu duruma yetersiz teşhis konur ve yetersiz tedavi edilir; genetik test tum ulkelerde sunulmamaktadır. Ailesel hiperkolesterolemi sıklıkla lovastatin gibi statinlerle tedavi edilir. Kırmızı pirinc mayası LDL kolesterolu duşurur ve bu hastalığı olan insanlar icin ozellikle yararlı olabilir. Dort genden herhangi birindeki mutasyonlar ailesel hiperkolesterolemiye neden olur. Bu genler:
• NormaldeL DL reseptorunu ureten LDLR: Buradaki bir mutasyon, vucudun LDL’den kurtulma yeteneğini azaltır. Bu tip mutasyon, ailesel hiperkolesterolemi vakalarının % 85-90’ını oluşturur.
• Normalde LDL’nin reseptorune bağlanmasına izin veren ApoB: Bu tip mutasyon tum vakaların % 5-10’unu oluşturur.
• Normalde LDL reseptorlerini parcalayan PCSK9: PCSK9 cok aktif olduğunda, LDLR mutasyonuna benzer bir etkiye sahiptir. Bu tip mutasyon nadirdir.
• Normalde LDL reseptorlerinin hucre zarını gecmesine ve hucreye girmesine izin veren LDLRAP1: Bu tip mutasyon nadirdir; ailesel hiperkolesterolemiye neden olmak icin iki kopya gereklidir.
Hiperkolesterolemi ile ilişkili SNP’ler şunları icerir: rs693, rs7575840, rs4420638, rs12654264, rs1529729, rs688 ve rs11591147. Bu SNP’lerde bazı varyasyonlar kalp hastalığı ile ilişkilendirilmiştir; onları taşıyan insanlar en cok kırmızı pirinc mayasından faydalanabilir.
CYP3A4
CYP3A4, lovastatin dahil olmak uzere bircok ilacı ve diğer maddeleri parcalayan bir enzimdir. CYP3A4 genindeki varyasyonlar farklı insanların kırmızı pirinc mayasıne farklı tepki vermesine neden olabilir. Bazı SNP’ler varyasyonlar ile ilişkilidir azalma CYP3A4 aktivitesini, rs2740574 de dahil olmak uzere, rs67666821, rs35599367, ve rs4987161. Bu SNP’lerde belirli varyasyonları olan kişiler kırmızı pirinc mayasına daha guclu bir yanıt verebilirler cunku CYP3A4’un monacolin K’yi parcalaması daha uzun surmektedir.
Diğer SNP’lerde varyasyonlar, rs4986910 ve rs2737418 dahil artan CYP3A4 aktivitesi ile ilişkilidir. Bu SNP’lerde spesifik varyasyonları olan kişiler, kırmızı pirinc mayasına daha zayıf yanıt verebilirler cunku CYP3A4, monacolin K’yi daha hızlı temizleyecektir. Kadınlar ayrıca erkeklerden daha yuksek CYP3A4 aktivitesine sahiptir ve kırmızı pirinc mayasına daha zayıf yanıt verebilirler.
[h=3]Takviyeler[/h] Kırmızı pirinc mayası olduğu gibi yenebilir, toz haline getirilebilir veya bir ozut haline getirilebilir. Xuezhikang, esas olarak Cin’de bulunan kısmen saflaştırılmış bir ekstrakttır. Klinik calışmalar, bilinen miktarlarda aktif bileşik iceren standart kırmızı pirinc mayası kullanmalıdır. Bazı kırmızı maya pirinc takviyeleri, gorunuşte kas hasarını onlemek veya azaltmak icin koenzim Q10 ile birlikte satılmaktadır. Kırmızı maya pirinc ek secerseniz, unutmayın şu anda sitrinin ya da diğer bileşikler her ekinde olan K ne kadar monacolin tanımlamanın laboratuvar testleri olmadan bir yolu yoktur. Şirketler bu bilgiyi etikette vermek zorunda değillerdir.
[h=3]Cholestin[/h] FDA tarafından yasaklanmadan once, kırmızı maya pirinc ozutu ABD’de Cholestin adı verilen bir ek olarak satılmaktadır. Cholestin’e iyi yanıt veren insanlar da aynı şekilde kırmızı pirinc mayasına iyi yanıt verebilir. Bunun icin uygun bir secenek olup olmadığını oğrenmek icin uzman bir doktora danışmak gerekir.
[h=3]Dozaj[/h] Guvenli ve etkili bir kırmızı pirinc mayası dozu yoktur, cunku birini bulmak icin yeterince guclu bir calışma yapılmamıştır. Klinik calışmalar, belirli bir oranda monacolins icerdiği garanti edilen saflaştırılmış bir kırmızı maya pirinc ozutu kullanır. Bu tur bir calışmada, icinde gunde monacolins 10 mg, saflaştırılmış ekstreden guvenli bir şekilde kolesterol duşuk ve kan damarlarının zararlı bir değişiklik onlenir. Ayrıca hs-alcaltılmış CRP bir protein, enflamasyon sırasında artmaktadır. Başka bir calışmada, gunde 2,4 g kırmızı pirinc mayası kolesterol ve kan trigliseritlerini azaltmıştır. Doğru dozaj ekin saflığına ve şekline bağlıdır.
Kırmızı pirinc mayası, kırmızı kuf Monascus purpureus beyaz pirinc uzerinde buyuduğunde uretilir . Bu sağlıklı gıda geleneksel Cin tıbbının temelidir; monakolinler ve birkac pigment adı verilen bir grup biyoaktif bileşik icerir. Monacolin K kimyasal olarak, kolesterolu duşurmek icin recete edilen bir ilac olan lovastatin ile aynıdır. Sonuc olarak, FDA kırmızı maya pirinc takviyelerini kontrol eder; etkili olmak icin yeterli monacolins iceren yuksek kaliteli bir takviye bulmak zor olabilir.
Monacolin K, lovastatin gibi, daha sonra kolesterole donuşturulen uretim mevalonatını bloke eder. Bu, toplam kolesterolu ve kotu kolesterolu (LDL) azaltır, ancak aynı zamanda koenzim Q10 ve diğer onemli bileşikleri de azaltmaktadır. Bircok nutrasotik gibi, kırmızı pirinc mayası de bir miktar risk taşır. Lovastatin doğum kusurlarıyla bağlantılıdır; bu nedenle hamile kadınlar kırmızı pirinc mayası ile takviye edilmemelidir. Kırmızı pirinc mayası ayrıca birkac ilacla etkileşime girebilir. Bu yuzden takviye almadan once daima doktora danışmak gerekir. Ve kırmızı pirinc mayası alınıyorsa, greyfurt yemekten veya greyfurt suyu icmekten kacınılması gerekir.
Yazar: Ozlem Guvenc Ağaoğlu