Anason (Pimpinella anisum), bircok mutfakta ve tıbbi alanda kullanılan aromatik bir cicekli bitkidir. Geleneksel tıpta menopoz semptomlarını hafifletmek, sut uretimini arttırmak, libidoyu geliştirmek, sindirimi iyileştirmek, depresyon semptomlarını iyileştirmek ve nefesi ferahlatmak icin kullanılmıştır. Anason, Apiaceae veya Umbelliferae bitki ailesine aittir. Ailenin diğer uyeleri arasında kereviz, havuc, rezene, kimyon ve dereotu gibi yaygın mutfak bitkileri bulunur. […]
Anason (Pimpinella anisum), bircok mutfakta ve tıbbi alanda kullanılan aromatik bir cicekli bitkidir. Geleneksel tıpta menopoz semptomlarını hafifletmek, sut uretimini arttırmak, libidoyu geliştirmek, sindirimi iyileştirmek, depresyon semptomlarını iyileştirmek ve nefesi ferahlatmak icin kullanılmıştır.
Anason, Apiaceae veya Umbelliferae bitki ailesine aittir. Ailenin diğer uyeleri arasında kereviz, havuc, rezene, kimyon ve dereotu gibi yaygın mutfak bitkileri bulunur. Cicek acan anason bitkisi, cicek actıklarında bitki ailesinin diğer uyelerine benzemektedir. Bitki olgunlaştığında 45-90 cm boyundadır. Kucuk beyaz kumelenmiş ciceklerin saplarını uretir ve anason tohumları aynı ciceklerden oluşur. Doğu Akdeniz bolgesi, Guneybatı Asya, Orta Doğu, Meksika, Mısır ve İspanya’ya ozgudur. Anason oncelikle meyvesi (tohumu) icin yetiştirilmektedir. Anason, siyah meyan koku lezzetine benzer guclu bir tatlı aromaya sahiptir.
Anason tohumunun faydaları olduğunu ve olmadığını savunan iki farklı grup vardır ve bu grıpların savundukları teoriler şu şekildedir.
Faydası olduğunu savunanlar;
• Yuksek besin
• Yiyecek ve icecekler icin lezzetli baharat
• Sindirimi iyileştirir ve IBS’yi hafifletir
• Bakteri ve mantarlarla savaşır
• Anti-enflamatuar ve antioksidan
• Depresyon ve menopoz semptomlarını iyileştirebilir
• Kabızlığı hafifletebilir
Faydası olmadığını savunanlar;
• Olası alerjen
• Saf ucucu yağ ile temasta cilt tahrişi meydana gelebilir
• Tum faydalar sağlam klinik kanıtlardan yoksundur.
[h=3]Aktif Bileşikler[/h] Coğu bitkide olduğu gibi, anason bitkisinin tam kimyasal bileşimi bolgeye ve yetiştirme yontemine gore değişir. Bildirilen farklılıklar o kadar azdır ki, ureticilerin menşe ulkesini belirtmeleri gerekmez. Tohumlar en yuksek yağ konsantrasyonunu icermektedir. Bu nedenle, ticari olarak uretilen anason yağı esas olarak tohumlardan ekstrakte edilir. Anasonun doğal esansiyel yağının ana bileşenleri aşağıdaki gibidir:
• Trans- anethole (% 80-96)
• Estragole (metil chavicol) (% 5-14)
• Anason keton (para-metoksifenilaseton) (~% 1)
Trans- anethole başlıca aktif bileşiktir. Anethole aynı zamanda bir antioksidandır ve alkolde oldukca cozunurken suda daha az cozunur. Sonuc olarak, alkollu iceceklerde cay gibi su bazlı iceceklerden daha yuksek anethole konsantrasyonları bulunmaktadır. Anethole tek başına bir gıda katkı maddesi olarak da kullanılır. FDA genellikle insan tuketimi icin guvenli olduğunu duşunmektedir.
[h=3]Besin Değeri[/h] Anason tohumları kalorilerde nispeten duşuktur ve iyi miktarda lif icerir. Coğu tarifte 1-2 corba kaşığı (~7-14 g) kullanılır. 100 gr (~14 yemek kaşığı) butun anason tohumu başına besin değerleri şu şekildedir. (ABD Ulusal Besin Veri Tabanı’na gore):
• Kalorisi: 337
• Protein: 17,6 g
• Toplam Yağ: 15,9 g
• Karbonhidratlar: 50.02 g
• Elyaf: 14,6 g
Dahası, anason tohumları besin maddeleri ile doludur. 100 gr butun anason tohumunda şu ana vitaminler ve minerallerbulunmaktadır.
• Demir: 37 mg ( gunluk değer % 205 )
• Manganez: 23 mg (gunluk % 115 değer)
• Kalsiyum: 646 mg (gunluk % 65 değer)
• Bakır: 0.9 mg (gunluk % 46 değer)
• B6 Vitamini: 0.7 mg (gunluk % 33 değer)
• C Vitamini: 21 mg (gunluk % 35 değer)
• Provitamin A: 311 IU (gunluk % 6 değer)
Bu, iki yemek kaşığı anason tohumunda (~ 14 g), bir gun icinde ihtiyac olan demirin yaklaşık % 30’unu, bazı manganez, kalsiyum ve bakırla alabilecek anlamına gelmektedir. Bitki bazlı demirin emilmesi daha zordur, ancak anasonu C vitamini bakımından yuksek gıdalarla eşleştirerek artırabilir.
[h=3]Antienflamatuar Etkiler[/h] İnsan hucreleri uzerinde yapılan calışmalarda anethole (anasondaki birincil aktif bileşik) doğrudan enflamatuar sinyalleri azaltır. Vucudun ana inflamasyon kontroloru NF-kB’yi engellemektedir. Hem anehole hem de estragole (anasonda ikinci en bol aktif bileşik) hayvan calışmalarında inflamasyonu azaltabilmiştir.
[h=3]Antioksidan Etkileri[/h] Cok sayıda on calışma hem anasonun hem de aktif bileşiklerinin antioksidan ozelliklerini gostermiştir.Anason ateroskleroz ve kalp hastalığında oksidatif stresi azaltmak icin yararlı olabilir. Ozellikle, anason esansiyel yağı, insan LDL partikullerinin test tuplerinde oksidasyonunu doğrudan onleyebilir.
[h=3]Rezene vs Anason[/h] Rezene (Foeniculum vulgare) anason icin bircok yonden benzerdir. Her ikisi de aynı Apiaceae bitki ailesine aittir ve her ikisinin de benzer fakat ozdeş olmayan bir siyah meyan lezzeti vardır. Her ikisi de benzersiz aroması ve bazı ortuşen sağlık yararlarından sorumlu anethole icerir. Bununla birlikte, rezene, anasondan farklı bir dizi aktif bileşik icermektedir. Geleneksel olarak rezene, soğuk algınlığı, ateş, sindirim sorunları, iltihaplanma ve anne sutu uretimini arttırmak icin bir care olarak kullanılmaktadı. Ara sıra alışveriş yapanlar rezene markette anason olarak yanlış etiketlenir. Bircok benzerliğe rağmen, iki bitki oldukca farklıdır. İki ana rezene bitkisi vardır. Bir tur, Foeniculum vulgare, bir bitki olarak yetiştirilir ve bu şekilde kullanılır. Diğer turler, Foeniculum vulgare, Floransa rezene olarak da bilinen dulce, sebze olarak yetiştirilmektedir.
[h=3]Yıldız Anason[/h] Yıldız anason adını kurutulmuş meyvenin 8 noktalı bir yıldıza benzemesinden almaktadır. Oğutulduğunde, yıldız anason (Illicium verum) anason (Pimpinella anisum) ile karıştırılabilir. Benzer olsa da, ikisi farklı botanik ailelerden gelmektedir. Kucuk anason burcunun aksine, yıldız anason olgunlaştığında 65 feet yuksekliğe ulaşabilen buyuk bir yaprak dokmeyen ağactan gelmektedir. Yıldız anason, kuzeydoğu Vietnam ve Guneybatı Cin’e ozgudur ve burada bircok yemekte geleneksel bir iceriktir.
İkisi lezzet bakımından cok benzer olsa da, anason Yıldız Anason’dan cok daha keskin olarak kabul edilmektedir. Cin Yıldız Anasonu (Illicium verum) insan tuketimi icin guvenli kabul edilir. Bununla birlikte, yakından ilişkili olan Japon Yıldız Anasonu (Illicium anisatum) insanlar icin toksiktir. İki bitkinin meyvesi benzer gorunur ve Japon Yıldız Anason tuketiminden kaynaklanan birkac kazara zehirlenme vakası vardır.
Anason, esas olarak tohumları icin yetiştirilen lezzetli bir yeşil bitkidir. Dunyadaki bircok yemek ve iceceğin onemli bir bileşenidir ve binlerce yıldır geleneksel tıpta kullanılmaktadır. Anason tohumu ve yağı sindirimi iyileştirebilir ve IBS’ye yardımcı olabilir. Ayrıca kabızlığı giderebilir, ruh halini ve menopoz semptomlarını iyileştirebilir ve zararlı mikropları oldurebilirler, ancak kanıtlar sınırlıdır. Butun veya oğutulmuş tohumları cay icin satın alabilir, ucucu yağı alabilir veya standart ekstraktlarda alınabilir. Sadece kişinin anasona alerjik olmadığındandan emin olması ve daha buyuk miktarlar kullanmadan once doktora danışması tavsiye edilir.