Paketleme sıklıkla gozden kacan bir detaydır, ancak cevresel etkileri goz onune alındığında dikkatle ele alınması gereken bir konudur. Bununla birlikte, ambalaj, uretim yeri ne olursa olsun her turlu malın mevcudiyetini mumkun kıldığı icin toplumda etkili bir unsurdur. Ayrıca, ambalaj işi, surekli bir buyume trendini izleyerek kuresel ekonomide onemli bir rol oynamaktadır.
Dolgu maddelerinin ceşitli ambalaj turlerinde kullanılması, yalnızca maliyetini duşurmek icin değil, aynı zamanda mekanik mukavemetini (dolayısıyla o ozel ambalajı yapmak icin gereken hammadde sayısını azaltmak), muşteri cekiciliğini sağlamak icin gorsel ozelliklerini iyileştirmek icin de değerli bir kaynak olabilir. Yeni kullanım olanakları yaratmak ve bozulabilir gıdaların raf omrunu uzatmak acısından da etkili rol oynar.
Devam etmeden once, etrafınızdaki cevre hakkında kucuk bir gozlem yapmakta fayda vardır. Bunu doğanın vahşi ortamında okumadığınız surece, gorduğunuz her şey bir ceşit ambalaj yoluyla elde edildi, hatta bulunduğunuz yerin yapımında kullanılan malzemeler bile paketlendi, muhafaza edildi veya paketlenmiştir. Ayrıca yediğiniz her şey – sıradan bir yemek ya da gurme lezzeti fark etmeksizin – yuksek gıda guvenliği ve hijyen standartlarını korumak icin emanet edilen ambalajlarla size geldi. Cok ceşitli taze urunler sağlayan bir arka bahcesi veya ciftliği olsa bile, zamanın bir noktasında bazı paketlenmiş yiyecekler satın alınacak ve eve getirilecektir.
Şimdi, her gun milyonlarca insan tarafından esenliklerini ve sağlıklarını korumak icin tuketilen tum ilacları duşunun. Ambalaj, fark edilmeden, en asil kullanımlardan birine izin verir: daha uzun ve daha sağlıklı bir yaşam sağlamak. Bildiğimiz şekliyle yaşamın, guclu bir etkinleştirici: ambalaj sayesinde mevcut standartlarda var olduğunu ilk kez şimdi fark etmiş olabilirsiniz. Bazı calışmalar, belirli bir yerdeki yaşam kalitesi ile aynı yerdeki ambalaj geliştirme duzeyi arasında bir ilişki olduğunu one surmektedir.
Bunun nedeni basittir: toplumumuz, bilgi ve deneyi gunluk hayatın bir parcası olacak şekilde gelişmiştir. En son trendlerden haberdar oluyoruz ve yeni şeyler denemek istiyoruz. Aynı zamanda satın aldığımız urunlerin sadece kucuk bir kısmı yakın cevremizde uretiliyor. Coğu mal, yaşadığımız yerden binlerce kilometre uzakta uretilir.
“Ambalaj” teriminin tanımı cok geniştir, ancak onu “icerecek, koruyacak, iletecek şekilde kurulmuş farklı malzeme, makine ve sembollerden oluşan bir sistem olarak tanımlamak mumkundur. Ve malları duşuk maliyetli bir şekilde kullanılabilir hale getirmek icin iceriğine erişime izin verin.” Bu bolumun amacı, ambalajın pazarlama yonleriyle ilgili ayrıntılara girmek değildir, ancak raflardaki coğu urun, tuketicileriyle tek iletişim aracı olarak ambalajlarına dayandığından gerektiğinde referanslar yapılacaktır.
Malzeme turlerine gore pazar payına bakıldığında, karton (oluklu kutular dahil) ve plastik ambalajlar esnek ve sert formlarıyla tum pazarın yaklaşık %80’ine tekabul etmektedir. Dolgu maddeleri esas olarak bu uc tip ambalajda kullanılmaktadır. Son yıllarda e-ticaretin hızlı buyumesine bağlı olarak karton uretimi artmıştır. Esnek ambalajın, cam ve metale hafif ve daha ucuz bir alternatif olduğu kanıtlanmıştır. Ambalaj segmentinin yıllık buyumesinin %3,5 ile %4,3 arasında olduğu tahmin edilmektedir ve nufusun kentsel kaymasından, gıda segmentinde onceden paketlenmiş urunlerin eğiliminden ve perakende peyzajının ceşitlendirilmesinden etkilenmektedir.
Bu tahminlerin 2020’deki COVID-19 pandemisi oncesinde yapıldığını vurgulamak onemlidir, bu bolum yazılırken ekonomi henuz kesinlik kazanmamıştı. Kesin rakamlar verilemese de, onceki calışmalara gore ambalaj pazarındaki buyumenin kuresel ticaret trendlerini takip etmesi bekleniyor. 2018 yılında kuresel plastik uretiminin neredeyse 359 milyon tona ulaştığı tahmin ediliyor. Cevresel kaygıların genellikle yuksek olduğu ve kamuoyunun buyuk rol oynadığı Avrupa’da bile, plastik talebinin neredeyse %40’ını temsil ettiği icin ambalaj kilit oneme sahiptir. Bu pay, plastiğin ikinci ana kullanımının iki katından fazla olduğu icin cok anlamlıdır (inşaat ve inşaat, bu payın neredeyse %20’sine tekabul etmektedir).
[h=3]Cevresel Kaygılar[/h] Ambalaj her zamankinden daha fazla kamu denetimi altında ve cevre sorunlarından sorumlu tutuluyor. Tum katı atıkların yaklaşık %10’u plastik olmasına rağmen, karada, kıyı şeritlerinde, deniz tabanında ve okyanus yuzeyinde biriken tum atıkların %80’e varan kısmı uzun ayrışma suresi nedeniyle plastiktir. Bu, suda yaşayan hayvanlar icin bir tehdittir, cunku bunlar birbirine dolanabilir veya plastik parcaları yutabilir. Bazı araştırmalar, 260’tan fazla hayvan turunun (omurgasızlar, memeliler, deniz kuşları, balıklar, kaplumbağalar) plastik dokuntuleri yuttuğunu veya bunlara dolandığını gostermektedir.
Parcalanma ozellikleri nedeniyle, plastik ambalajlar mikroplastiklere ayrışabilir ve başka bir tur tehlike oluşturabilir. Planktondan mavi balinaya kadar değişen tum deniz turlerinin vucutları plastik icerir. Besin zinciri zararlı bir şekilde değişmiştir. Okyanuslardaki mikroplastiklerin sayısına dikkat cekilirken, kok nedenlerle mucadele icin neredeyse hicbir caba gosterilmedi. Karada, nehirlerde ve okyanusta kirlilik, plastik ambalaj veya başka herhangi bir ambalaj malzemesinden değil, halkı copun sonucları konusunda eğitmemekten kaynaklanmaktadır.
Ayrıca, kitlesel pazarlama, etkinliği hakkında teknik kanıt olmadan cevre adına mucizevi cozumler ve materyallerin tanıtımını yapıyor. Muşterileri cevresel etkilerini azaltma vaadiyle aldatmaya yeşil yıkama denir. Ambalajın cevresel faydasını değerlendirmedeki bir diğer sorun, urunun bileşenlerinin ihmal edilmesidir. Urunlerin buyuk coğunluğunda, paketleme etkisinin urunun kendisinden cok daha duşuk olduğu gorulur ve nihai paketleme hatası, artan israfa yol acacaktır.
Ambalajın eko-verimliliğini değerlendirmek icin en gelişmiş arac, bilimsel topluluk tarafından buyuk kabul goren cok ceşitli uygulamalar icin halihazırda kullanılmış olan Yaşam Dongusu Değerlendirmesidir (LCA). Kuresel Sıcaklık Gucu (GWP), ozon incelmesi, toksisite (hem kanserli hem de kanserli olmayan), partikul solunum etkileri, iyonlaştırıcı radyasyon, fotokimyasal ozon oluşturma potansiyeli, asitlenme potansiyeli gibi ceşitli yonleri dikkate alarak analiz edilen urunun cevresel etkisi hakkında karşılaştırmalı veriler sağlar. Sucul otrofikasyon, tatlı su ekotoksisite potansiyeli ve yenilenemeyen kaynakların tukenmesi. Goz onunde bulundurulması gereken diğer parametreler arazi kullanımı, tatlı su kullanımı ve kumulatif enerji talebidir (CED)
Dolgu maddelerinin, selulozik bazlı ambalajlara donuşturulecek olan kağıt yapımında gerekli olan kurutma enerjisini azalttığı daha once belirtilmişti. Dolgu maddelerinin kullanımı bazı yonlerden kağıt yapımının karbon ayak izini azaltabilse de varsayımları doğrulamak icin tam bir LCA analizi yapılmalıdır. Bununla birlikte, kağıt veya mukavva uretiminde mineral dolgu maddelerinin cevresel etkisinin aşağıdaki perspektiflere gore olumsuz olması beklenmektedir:
• Selulozik liflerin ikamesi: Bitki buyumesi -during, CO 2 atmosferden negatif emisyonları ile sonuclanan yakalanır. Endustriyel işlemler kağıt uretimi icin pozitif emisyonuna sahip olmakla birlikte, CO net emme 2 cok daha buyuktur. Sayılar ulkelerde, kağıt kalitesi ve teknolojik gelişme gore değişir ama entegre kağıt tesis gosterisi var şirketlerden kamu veriler CO 2,6-3,8 ton eşdeğer bitmiş urun yakalar her ton 2 eşdeğer (CO 2 eşi. Dan) atmosfer. Hicbir teknik fayda olmaksızın tamamen maliyet duşurme adına dolgu maddelerinin eklenmesi, nihai ambalajın cevresel etkisini artırır (CO2eq. acısından).
• Yenilenebilir bir hammaddenin yenilenemez bir hammaddeyle değiştirilmesi: Sentetik dolgu maddeleri uretilebilse de, doğal kaynaklı mineral dolgu maddeleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Dunyanın ceşitli yerlerinde cıkarılıyorlar, bu da o belirli kaynağın doğal mevcudiyetine bağımlılık anlamına geliyor. Ote yandan, seluloz lifleri, sorumlu toprak ve su kullanımı sağlanırsa, tekrar tekrar dikilip hasat edilebilen ağaclardan gelir.
• Geri donuşumu daha zor: Bircok selulozik bazlı ambalaj, mevcudiyet ve maliyetler nedeniyle başka bir ambalajın geri donuşturulmesinden uretilebilir. Karton kolayca geri donuşturulemiyorsa, buyuk olasılıkla enerji geri kazanımına (yakma) veya daha yaygın olarak depolama alanına gonderilir. Selulozun bozunmasına sırasında CH 4 bir GWP’ye temsil yayılan ve yaklaşık 25 katı CO olduğu 2. İzlenen geri donuşturulmuş kağıdın kalitesine ve derecesine bağlı olarak, daha yuksek kalitede geri donuşturulmuş malzemeler (aynı zamanda daha yuksek bir piyasa değeri olan) sağlamak icin dolgu maddelerinin cıkarılması gerekir. Dolgu maddelerinin diğer kirleticilerle (cıkartmalar, murekkepler, para cezaları vb.) birlikte cıkarılmasının, aynı nihai urun icin %30-100 daha fazla geri kazanılmış kağıt gerektirdiği ve bu da başa cıkılması gereken daha yuksek miktarda geri donuşturulemeyen atıkla sonuclandığı tahmin edilmektedir.
• Dolgu yapmak icin cevresel etki: Dolgu maddeleri yapma sureci, safsızlıkların giderilmesini, parcacık şekli ve boyutunun muhendisliğini ve son olarak termal ve/veya kimyasal işlemlerle ozelliklerinin arttırılmasını iceren kapsamlı bir uretim zincirini kapsar. Ayrıca, yakıt tuketimine ve ekstra cevresel yuke neden olabilecek, uzakta bulunan kağıt fabrikası tesisine de doldurulmalıdır. Madencilik faaliyeti tek başına cok karmaşıktır: yatakların araştırılmasını, kaynak geliştirmeyi, fizibilite ve rezerv geliştirmeyi, maden planlamasını (izin ve inşaat dahil) ve uretimi icerir. Kaynaklar tukendiğinde ve maden kapatıldığında, alanı eski haline getirmek icin daha fazla calışma gereklidir .
Odun atığından turetilen dolgu maddeleri gibi organik kokenli dolgu maddeleri onlarca yıldır araştırılmaktadır ve buyuk olcekli ticari faaliyetlerde bile katı atıkların azaltılmasına katkıda bulunabilir, ancak bileşikciler bir şekilde bu teknolojiyi nasıl kullanacaklarından emin olmadıkları icin bu teknolojiyi duşunmekte isteksizdirler. ya da uretimi haklı cıkaracak bir pazarın farkında değiller.
Ne yazık ki, şimdilik, polimerlere eklenen dolgu maddelerinin cevresel etkisini değerlendiren LCA calışmalarının miktarı da aynı şekilde kucuktur, ancak standart plastiklere kıyasla potansiyel olarak daha duşuk GWP’ye işaret etmektedir. Bazı istisnalar bulunabilmesine rağmen (orneğin, LDPE ve talk) aynı performansı elde etmek icin petrol bazlı ham maddelerin miktarını azaltan nano dolgu maddeleri kullanılarak daha iyi eko-performans elde edilir.
Kısmen ikame edilen polimerlere doğal liflerin eklenmesi, ozellikle yenilenebilir kaynaklardan geldikleri icin cevresel etkiyi azaltmak icin bir fırsat olabilir, ancak yine de hammaddelerin uretim yuku nedeniyle teyit icin bir LCA analizi gereklidir. LCA calışmalarının yalnızca bu ozel ambalaj turunu uretmek icin kullanılan kaynakları değil, aynı zamanda kullanım sonrası etkisini de icermesi gerektiğini vurgulamak onemlidir. Bu geniş goruş, “beşikten mezara” analizlerin sınırlarını sınırlar ve sistemin genel bir resmini elde etmek icin esastır.
Malzemeyi geri donuşum yoluyla geri kazanma sureci, cevresel ve ekonomik kaygılar nedeniyle giderek daha onemli hale geliyor. Azaltılmış cevresel etkiye yonelik yeni bir itici guc, geleneksel doğrusal uretim modelinin, malları mumkun olan en uzun sure kullanımda tutma kavramıyla değiştirildiği dongusel ekonomi kavramıdır.
Kullanımda olan dongusel ekonomi modellerinden biri, yaygın olarak “kelebek diyagramı” olarak bilinen Ellen MacArthur Vakfı tarafından onerildi. Dongu ne kadar kucuk olursa, soz konusu malzemenin değeri o kadar buyuk olur. Diyagramın sağ tarafı (mavi renkli), malların mumkun olan en son dongu olan paylaşım, yeniden kullanım, uzun sureli dayanıklılık, onarım ve geri donuşum yoluyla mumkun olan en uzun sure kullanımda kalacak şekilde tasarlandığı “teknik donguleri” ifade eder.
Diyagramın sol kısmı (yeşil), herhangi bir malın veya ambalajın bileşenlerinin biyolojik olarak bozunabileceği “biyolojik dongulere” atıfta bulunur. Bu, organik atık veya kanalizasyon icin uygun bir alternatiftir, ancak ambalaj icin en az aranan cozumdur, cunku geri donuşumun biyolojik bozunmadan daha buyuk bir değeri ve daha duşuk cevresel etkisi vardır.
Kaynakca:
https://www.researchgate.net/publication/343273064_Fillers_for_Packaging_Applications
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1750-3841.2007.00301.x
Yazar: Ozlem Guvenc Ağaoğlu
Dolgu maddelerinin ceşitli ambalaj turlerinde kullanılması, yalnızca maliyetini duşurmek icin değil, aynı zamanda mekanik mukavemetini (dolayısıyla o ozel ambalajı yapmak icin gereken hammadde sayısını azaltmak), muşteri cekiciliğini sağlamak icin gorsel ozelliklerini iyileştirmek icin de değerli bir kaynak olabilir. Yeni kullanım olanakları yaratmak ve bozulabilir gıdaların raf omrunu uzatmak acısından da etkili rol oynar.
Devam etmeden once, etrafınızdaki cevre hakkında kucuk bir gozlem yapmakta fayda vardır. Bunu doğanın vahşi ortamında okumadığınız surece, gorduğunuz her şey bir ceşit ambalaj yoluyla elde edildi, hatta bulunduğunuz yerin yapımında kullanılan malzemeler bile paketlendi, muhafaza edildi veya paketlenmiştir. Ayrıca yediğiniz her şey – sıradan bir yemek ya da gurme lezzeti fark etmeksizin – yuksek gıda guvenliği ve hijyen standartlarını korumak icin emanet edilen ambalajlarla size geldi. Cok ceşitli taze urunler sağlayan bir arka bahcesi veya ciftliği olsa bile, zamanın bir noktasında bazı paketlenmiş yiyecekler satın alınacak ve eve getirilecektir.
Şimdi, her gun milyonlarca insan tarafından esenliklerini ve sağlıklarını korumak icin tuketilen tum ilacları duşunun. Ambalaj, fark edilmeden, en asil kullanımlardan birine izin verir: daha uzun ve daha sağlıklı bir yaşam sağlamak. Bildiğimiz şekliyle yaşamın, guclu bir etkinleştirici: ambalaj sayesinde mevcut standartlarda var olduğunu ilk kez şimdi fark etmiş olabilirsiniz. Bazı calışmalar, belirli bir yerdeki yaşam kalitesi ile aynı yerdeki ambalaj geliştirme duzeyi arasında bir ilişki olduğunu one surmektedir.
Bunun nedeni basittir: toplumumuz, bilgi ve deneyi gunluk hayatın bir parcası olacak şekilde gelişmiştir. En son trendlerden haberdar oluyoruz ve yeni şeyler denemek istiyoruz. Aynı zamanda satın aldığımız urunlerin sadece kucuk bir kısmı yakın cevremizde uretiliyor. Coğu mal, yaşadığımız yerden binlerce kilometre uzakta uretilir.
“Ambalaj” teriminin tanımı cok geniştir, ancak onu “icerecek, koruyacak, iletecek şekilde kurulmuş farklı malzeme, makine ve sembollerden oluşan bir sistem olarak tanımlamak mumkundur. Ve malları duşuk maliyetli bir şekilde kullanılabilir hale getirmek icin iceriğine erişime izin verin.” Bu bolumun amacı, ambalajın pazarlama yonleriyle ilgili ayrıntılara girmek değildir, ancak raflardaki coğu urun, tuketicileriyle tek iletişim aracı olarak ambalajlarına dayandığından gerektiğinde referanslar yapılacaktır.
Malzeme turlerine gore pazar payına bakıldığında, karton (oluklu kutular dahil) ve plastik ambalajlar esnek ve sert formlarıyla tum pazarın yaklaşık %80’ine tekabul etmektedir. Dolgu maddeleri esas olarak bu uc tip ambalajda kullanılmaktadır. Son yıllarda e-ticaretin hızlı buyumesine bağlı olarak karton uretimi artmıştır. Esnek ambalajın, cam ve metale hafif ve daha ucuz bir alternatif olduğu kanıtlanmıştır. Ambalaj segmentinin yıllık buyumesinin %3,5 ile %4,3 arasında olduğu tahmin edilmektedir ve nufusun kentsel kaymasından, gıda segmentinde onceden paketlenmiş urunlerin eğiliminden ve perakende peyzajının ceşitlendirilmesinden etkilenmektedir.Bu tahminlerin 2020’deki COVID-19 pandemisi oncesinde yapıldığını vurgulamak onemlidir, bu bolum yazılırken ekonomi henuz kesinlik kazanmamıştı. Kesin rakamlar verilemese de, onceki calışmalara gore ambalaj pazarındaki buyumenin kuresel ticaret trendlerini takip etmesi bekleniyor. 2018 yılında kuresel plastik uretiminin neredeyse 359 milyon tona ulaştığı tahmin ediliyor. Cevresel kaygıların genellikle yuksek olduğu ve kamuoyunun buyuk rol oynadığı Avrupa’da bile, plastik talebinin neredeyse %40’ını temsil ettiği icin ambalaj kilit oneme sahiptir. Bu pay, plastiğin ikinci ana kullanımının iki katından fazla olduğu icin cok anlamlıdır (inşaat ve inşaat, bu payın neredeyse %20’sine tekabul etmektedir).
[h=3]Cevresel Kaygılar[/h] Ambalaj her zamankinden daha fazla kamu denetimi altında ve cevre sorunlarından sorumlu tutuluyor. Tum katı atıkların yaklaşık %10’u plastik olmasına rağmen, karada, kıyı şeritlerinde, deniz tabanında ve okyanus yuzeyinde biriken tum atıkların %80’e varan kısmı uzun ayrışma suresi nedeniyle plastiktir. Bu, suda yaşayan hayvanlar icin bir tehdittir, cunku bunlar birbirine dolanabilir veya plastik parcaları yutabilir. Bazı araştırmalar, 260’tan fazla hayvan turunun (omurgasızlar, memeliler, deniz kuşları, balıklar, kaplumbağalar) plastik dokuntuleri yuttuğunu veya bunlara dolandığını gostermektedir.
Parcalanma ozellikleri nedeniyle, plastik ambalajlar mikroplastiklere ayrışabilir ve başka bir tur tehlike oluşturabilir. Planktondan mavi balinaya kadar değişen tum deniz turlerinin vucutları plastik icerir. Besin zinciri zararlı bir şekilde değişmiştir. Okyanuslardaki mikroplastiklerin sayısına dikkat cekilirken, kok nedenlerle mucadele icin neredeyse hicbir caba gosterilmedi. Karada, nehirlerde ve okyanusta kirlilik, plastik ambalaj veya başka herhangi bir ambalaj malzemesinden değil, halkı copun sonucları konusunda eğitmemekten kaynaklanmaktadır.
Ayrıca, kitlesel pazarlama, etkinliği hakkında teknik kanıt olmadan cevre adına mucizevi cozumler ve materyallerin tanıtımını yapıyor. Muşterileri cevresel etkilerini azaltma vaadiyle aldatmaya yeşil yıkama denir. Ambalajın cevresel faydasını değerlendirmedeki bir diğer sorun, urunun bileşenlerinin ihmal edilmesidir. Urunlerin buyuk coğunluğunda, paketleme etkisinin urunun kendisinden cok daha duşuk olduğu gorulur ve nihai paketleme hatası, artan israfa yol acacaktır.
Ambalajın eko-verimliliğini değerlendirmek icin en gelişmiş arac, bilimsel topluluk tarafından buyuk kabul goren cok ceşitli uygulamalar icin halihazırda kullanılmış olan Yaşam Dongusu Değerlendirmesidir (LCA). Kuresel Sıcaklık Gucu (GWP), ozon incelmesi, toksisite (hem kanserli hem de kanserli olmayan), partikul solunum etkileri, iyonlaştırıcı radyasyon, fotokimyasal ozon oluşturma potansiyeli, asitlenme potansiyeli gibi ceşitli yonleri dikkate alarak analiz edilen urunun cevresel etkisi hakkında karşılaştırmalı veriler sağlar. Sucul otrofikasyon, tatlı su ekotoksisite potansiyeli ve yenilenemeyen kaynakların tukenmesi. Goz onunde bulundurulması gereken diğer parametreler arazi kullanımı, tatlı su kullanımı ve kumulatif enerji talebidir (CED)
Dolgu maddelerinin, selulozik bazlı ambalajlara donuşturulecek olan kağıt yapımında gerekli olan kurutma enerjisini azalttığı daha once belirtilmişti. Dolgu maddelerinin kullanımı bazı yonlerden kağıt yapımının karbon ayak izini azaltabilse de varsayımları doğrulamak icin tam bir LCA analizi yapılmalıdır. Bununla birlikte, kağıt veya mukavva uretiminde mineral dolgu maddelerinin cevresel etkisinin aşağıdaki perspektiflere gore olumsuz olması beklenmektedir:
• Selulozik liflerin ikamesi: Bitki buyumesi -during, CO 2 atmosferden negatif emisyonları ile sonuclanan yakalanır. Endustriyel işlemler kağıt uretimi icin pozitif emisyonuna sahip olmakla birlikte, CO net emme 2 cok daha buyuktur. Sayılar ulkelerde, kağıt kalitesi ve teknolojik gelişme gore değişir ama entegre kağıt tesis gosterisi var şirketlerden kamu veriler CO 2,6-3,8 ton eşdeğer bitmiş urun yakalar her ton 2 eşdeğer (CO 2 eşi. Dan) atmosfer. Hicbir teknik fayda olmaksızın tamamen maliyet duşurme adına dolgu maddelerinin eklenmesi, nihai ambalajın cevresel etkisini artırır (CO2eq. acısından).
• Yenilenebilir bir hammaddenin yenilenemez bir hammaddeyle değiştirilmesi: Sentetik dolgu maddeleri uretilebilse de, doğal kaynaklı mineral dolgu maddeleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Dunyanın ceşitli yerlerinde cıkarılıyorlar, bu da o belirli kaynağın doğal mevcudiyetine bağımlılık anlamına geliyor. Ote yandan, seluloz lifleri, sorumlu toprak ve su kullanımı sağlanırsa, tekrar tekrar dikilip hasat edilebilen ağaclardan gelir.
• Geri donuşumu daha zor: Bircok selulozik bazlı ambalaj, mevcudiyet ve maliyetler nedeniyle başka bir ambalajın geri donuşturulmesinden uretilebilir. Karton kolayca geri donuşturulemiyorsa, buyuk olasılıkla enerji geri kazanımına (yakma) veya daha yaygın olarak depolama alanına gonderilir. Selulozun bozunmasına sırasında CH 4 bir GWP’ye temsil yayılan ve yaklaşık 25 katı CO olduğu 2. İzlenen geri donuşturulmuş kağıdın kalitesine ve derecesine bağlı olarak, daha yuksek kalitede geri donuşturulmuş malzemeler (aynı zamanda daha yuksek bir piyasa değeri olan) sağlamak icin dolgu maddelerinin cıkarılması gerekir. Dolgu maddelerinin diğer kirleticilerle (cıkartmalar, murekkepler, para cezaları vb.) birlikte cıkarılmasının, aynı nihai urun icin %30-100 daha fazla geri kazanılmış kağıt gerektirdiği ve bu da başa cıkılması gereken daha yuksek miktarda geri donuşturulemeyen atıkla sonuclandığı tahmin edilmektedir.
• Dolgu yapmak icin cevresel etki: Dolgu maddeleri yapma sureci, safsızlıkların giderilmesini, parcacık şekli ve boyutunun muhendisliğini ve son olarak termal ve/veya kimyasal işlemlerle ozelliklerinin arttırılmasını iceren kapsamlı bir uretim zincirini kapsar. Ayrıca, yakıt tuketimine ve ekstra cevresel yuke neden olabilecek, uzakta bulunan kağıt fabrikası tesisine de doldurulmalıdır. Madencilik faaliyeti tek başına cok karmaşıktır: yatakların araştırılmasını, kaynak geliştirmeyi, fizibilite ve rezerv geliştirmeyi, maden planlamasını (izin ve inşaat dahil) ve uretimi icerir. Kaynaklar tukendiğinde ve maden kapatıldığında, alanı eski haline getirmek icin daha fazla calışma gereklidir .
Odun atığından turetilen dolgu maddeleri gibi organik kokenli dolgu maddeleri onlarca yıldır araştırılmaktadır ve buyuk olcekli ticari faaliyetlerde bile katı atıkların azaltılmasına katkıda bulunabilir, ancak bileşikciler bir şekilde bu teknolojiyi nasıl kullanacaklarından emin olmadıkları icin bu teknolojiyi duşunmekte isteksizdirler. ya da uretimi haklı cıkaracak bir pazarın farkında değiller.Ne yazık ki, şimdilik, polimerlere eklenen dolgu maddelerinin cevresel etkisini değerlendiren LCA calışmalarının miktarı da aynı şekilde kucuktur, ancak standart plastiklere kıyasla potansiyel olarak daha duşuk GWP’ye işaret etmektedir. Bazı istisnalar bulunabilmesine rağmen (orneğin, LDPE ve talk) aynı performansı elde etmek icin petrol bazlı ham maddelerin miktarını azaltan nano dolgu maddeleri kullanılarak daha iyi eko-performans elde edilir.
Kısmen ikame edilen polimerlere doğal liflerin eklenmesi, ozellikle yenilenebilir kaynaklardan geldikleri icin cevresel etkiyi azaltmak icin bir fırsat olabilir, ancak yine de hammaddelerin uretim yuku nedeniyle teyit icin bir LCA analizi gereklidir. LCA calışmalarının yalnızca bu ozel ambalaj turunu uretmek icin kullanılan kaynakları değil, aynı zamanda kullanım sonrası etkisini de icermesi gerektiğini vurgulamak onemlidir. Bu geniş goruş, “beşikten mezara” analizlerin sınırlarını sınırlar ve sistemin genel bir resmini elde etmek icin esastır.
Malzemeyi geri donuşum yoluyla geri kazanma sureci, cevresel ve ekonomik kaygılar nedeniyle giderek daha onemli hale geliyor. Azaltılmış cevresel etkiye yonelik yeni bir itici guc, geleneksel doğrusal uretim modelinin, malları mumkun olan en uzun sure kullanımda tutma kavramıyla değiştirildiği dongusel ekonomi kavramıdır.
Kullanımda olan dongusel ekonomi modellerinden biri, yaygın olarak “kelebek diyagramı” olarak bilinen Ellen MacArthur Vakfı tarafından onerildi. Dongu ne kadar kucuk olursa, soz konusu malzemenin değeri o kadar buyuk olur. Diyagramın sağ tarafı (mavi renkli), malların mumkun olan en son dongu olan paylaşım, yeniden kullanım, uzun sureli dayanıklılık, onarım ve geri donuşum yoluyla mumkun olan en uzun sure kullanımda kalacak şekilde tasarlandığı “teknik donguleri” ifade eder.
Diyagramın sol kısmı (yeşil), herhangi bir malın veya ambalajın bileşenlerinin biyolojik olarak bozunabileceği “biyolojik dongulere” atıfta bulunur. Bu, organik atık veya kanalizasyon icin uygun bir alternatiftir, ancak ambalaj icin en az aranan cozumdur, cunku geri donuşumun biyolojik bozunmadan daha buyuk bir değeri ve daha duşuk cevresel etkisi vardır.
Kaynakca:
https://www.researchgate.net/publication/343273064_Fillers_for_Packaging_Applications
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1750-3841.2007.00301.x
Yazar: Ozlem Guvenc Ağaoğlu