Doğa, oldukca faydalı olan bileşenlerle doludur. Şifalı bitkilerde bulunan doğal urunlerin ozleri binlerce yıldır tum dunyada geleneksel tıpta kullanılmaktadır. Acı kavun (Momordica charantia), dunyanın tropik bolgelerinde yaygın olarak yayılış gosteren Cucurbitaceae familyasının bir uyesi olup, halk hekimliğinde diyabet tedavisi icin kullanılmıştır. Ayrıca meyvesi binlerce yıldır sebze olarak kullanılmaktadır.
[h=3]Acı Kavun Genel Bakış[/h] Acı kavun Fitokimyasallar, flavonoidler, triterpenler, saponinler, askorbik asit, steroidler, proteinler ve polisakkaritler icerir. Bu bitki geleneksel bir bitkisel ilactır, antidiyabetik, antelmintik, kontraseptif, antimalaryal, mushil, antihiperglisemik, antimutajenik, antiulser, antilipolitik, antifertilite gibi ceşitli biyolojik, tıbbi aktivitelere ve farmakolojik fonksiyonlara sahiptir. M. Charantia bitkisinin antiinflamatuar, antidiyabetik, antioksidan, immunomodulasyon, hepatoprotektif, antiviral, antibakteriyel, antitumor, antikanser aktiviteleri olduğu bildirilmiştir.
Acı kavun Meyvesi ozel bir acı tada sahiptir, M. charantia’nın meyveler, asmalar, yapraklar ve hatta kokler gibi kısımları diş ağrısı, ishal ve diyabet gibi hastalıkların tedavisi icin halk ilacı olarak kullanılmıştır. Egzama, gut, sarılık, pnomoni, sedef hastalığı ve romatizma tedavisinde de kullanılır. Bu faydalı etkiler, eski zamanlardan beri ceşitli hastalıkları tedavi etmek icin kullanılan onemli fito-bileşen kaynakları olan M. charantia’nın ceşitli biyoaktif bileşenlerine atfedilir.
Ozellikle son yıllarda acı kavun iceren araştırma sonucları ceşitli yonleriyle bu meyveyi incelemektedir. Bu araştırma sonucları M. Charantia bitkisinden maksiumum duzyde faydalanabilmek icin biyolojik aktivitelerine daha fazla dikkat cekmektedir ve boylelikle kapsamlı bir bakış acısı sağlamaktadır. Bu araştırmalar ile acı kavunun biyoaktif bileşik kaynağı olma potansiyeli ve farklı hastalıkların kontrolunde rolu acısından sunduğu faydaların gozden gecirilmesine odaklanılmaktadır.
[h=3]Acı Kavun Nasıl Bir Bitkidir?[/h] Acı kavun (Momordica charantiaL.) yaygın olarak acı kavun olarak adlandırılan, aynı zamanda acı kabak, acı elma, acı kabak, balsam-armut olarak da bilinir, Cucurbitaceae familyasına aittir. Ceşitli sağlık yararları icin değer verilen Asya ve Afrika’nın tropikal ve subtropikal bolgelerinde bulunan bir bitkidir. Bu geleneksel tropik bitkinin farmakolojik aktiviteleri ve icerdiği biyoaktif bileşikler nedeniyle besleyici ozellikleri nedeniyle cağlar boyunca tedavi edici etkileri olduğu iddia edilmiştir. Bazıları guclu biyolojik etkilere sahip olan bircok biyoaktif bileşiğin varlığı, bu bitki tum dunyada halk hekimliğinde farklı patolojilerin tedavisi icin kullanılmaktadır. Diyabet, kanser, hipertansiyon, obezite, bakteriyel ve viral enfeksiyonlar ve hatta AIDS gibi cok ceşitli tıbbi uygulamalarda kullanılmıştır.
Ayrıca, sarılık durumlarda ve karaciğer ya da sindirim sistemi [bir hastalığın, kronik ateş karşısında, ağrı tedavisi icin kullanılmıştır. Turk geleneksel tıbbında, acı kavunun olgun meyvelerinden elde edilen, guneşte ısıtılan zeytinyağında yumuşatılan yağ, bal ile birleştirilerek mide ulserlerinin onlenmesi ve iyileşmesi icin kullanılmıştır. Afrika halk tıbbında esas olarak solucan enfeksiyonları, iltihaplanma, ateş, frengi, romatizma ve cilt hastalıkları icin kullanılır.
Momordica charantiaL., dunya capında yaygın olarak yetiştirilen bir tıbbi bitkidir. Bu bitkinin tum kısımları anti-inflamatuar, antidiyabetik, antikanser, hipotansif, anti-obezite, antimikrobiyal, antihiperlipidemik, antioksidan, immunomodulator, antelmintik, noro-koruyucu ve hem in vitro hem de in vivo hepato-koruyucu ozellikleri iceren onemli tıbbi ozelliklere sahiptir.
[h=3]Acı Kavun Besin Değeri ve Kimyasal Bileşimi[/h] Acı kavun (Momordica charantia) bircok ulkenin tropikal ve subtropikal bolgelerinde yetiştirilen, eşsiz acı tadı olan otsu bir şifalı bitkidir. Acı tadı nedeniyle insanlar tarafından atılan sebzelerden biri olmasına rağmen doğanın en değerli hediyelerinden biridir. Meyve de dahil olmak uzere bitkinin tum kısımları, esas olarak uc pentasiklik triterpen, momordicinin, momordicin ve momordicilin varlığından dolayı cok acı bir tada sahiptir. Lipidler, lif, protein, karbonhidratlar, kalsiyum, sodyum, potasyum, demir, manganez, bakır, fosfor ve vitaminler icerir. Ayrıca fitokimyasallar, vitaminler, antioksidanlar ve biyoaktif kimyasallar icerir.
Antioksidanlar, flavonoidler, fitosteroller ve saponinler gibi sağlığa faydalı bileşiklerde yuksek bir bitkidir. Antik cağlardan beri farklı ulkelerde geleneksel olarak halk ilacı olarak kullanılmaktadır. Meyvelerin C vitamini, A ve P, tiamin, riboflavin, niasin ve %93.2 su iceriğine sahip mineraller icerdiği, protein ve lipidlerin kuru ağırlığının sırasıyla %18.02 ve %0.76’sını oluşturduğu bildirilmektedir. Tohumları aynı zamanda iyi bir lipid, coklu doymamış yağ asitleri ve konjuge linolenik asit kaynağıdır.
Acı kavun, anti-kanser, anti-mikrobiyal, anti-inflamatuar ve anti-diyabetik ozelliklerle ilişkilendirilmiştir. Acı kabak meyvesinin tıbbi değerleri, antioksidan gorevi goren yuksek fenolik iceriğiyle bağlantılıdır. Fenolik asitler, kumarinler, ligninler, tanenler, lignanlar ve flavonoidler iceren fenolik bileşikler bitkide bol miktarda bulunan ikincil metabolitler arasındadır.
M. Charantia aynı zamanda, doğrudan reaktif oksijen turleri uzerinde etki ederek ve endojen savunma sistemlerini aktive ederek oksidatif hasardan koruyabilen biyolojik aktivitesi ile iyi bir fenolik bileşik kaynağıdır. M. charantiaPolifenoller, fenolik asitler, flavonoidler, ucucu yağlar, yağlı asitler, amino asitler, lektinler, steroller ve saponinler, tokoferoller, monoterpenleri, seskuiterpen olarak fenilpropanoid ve diğer biyolojik olarak aktif bileşiklerin, iceren, onun ana fitokimyasal bileşenleri bağlıdır. Cucurbitane tipi triterpenoidler, cucurbitane tipi triterpen glikozitler ve meyvelerde, tohumlarda, koklerde, yapraklarda ve asmalarda bulunan bazı proteinler de bulunur.
En yaygın kimyasal bileşenler, cucurbitane tipi triterpenoidlerdir. M. Charantia kukurbitan tipi triterpenoidlerin bir sonucudur: kukurbitasinler, momordisinler I ve II ve triterpen glikozitler: başlıca anti-inflamatuar ve anti-diyabetik olmak uzere geniş bir biyolojik aktivite yelpazesi sergileyen momordikozitler.
Acı kavun zengin fitokimyasallar iceren boyle bir ornektir ve farklı hastalıklara karşı korunmak icin diyet rejimlerinde etkili bir ajandır. Bircok ulkede sebze olarak kullanılmaktadır, ancak cok eski zamanlardan beri, orneğin antioksidan, antiinflamatuar, antimikrobiyal, antidiyabetik, antiobezite, antiulser, antikanser, hipotansif gibi cok ceşitli farmakolojik aktiviteleri iceren sayısız rahatsızlığın uygulanması icin de kullanılmaktadır.
Dunya nufusunun coğunluğunun geleneksel halk ilacları urunlerini endustriyel urunlere tercih ettiği bilinmektedir. Bitkisel tıbbi urunlere olan ilginin artmasının ana nedenlerinden biri, doğal urunlerin daha az toksik olarak kabul edilmesidir, ancak bu genellikle yanlış bir algıdır. Sağlık problemlerinde, doğal urunlerden elde edilen bitkisel kokenli bircok bileşen, tek başına veya karışımlar halinde takviye gorevi gorme potansiyeline sahiptir. Sinerjik etki nedeniyle, bircok aktif bileşik, bitkisel bir preparat olarak verildiğinde tek başına verebileceklerinden cok daha yuksek terapotik potansiyele sahip olabilir.
Enflamatuar, losemik, diyabetik, mutajenik, mikobakteriyel, mikrobiyal, tumor, ulser, afrodizyak, viral, buzucu, gaz giderici, sitotoksik, hormonal, depuratif, hipotansif, immuno-uyarıcı vb. gibi farklı hastalıklar icin faydalıdır. Acı kavun, iyi tedavi edici değerlere sahip en onemli şifalı bitkidir. Terapotik onemi acı kavunu, geleneksel olarak unlu bir meyve haline getirmektedir. Antikanser, antiviral, antidiyabetik, antiinflamatuar, bağışıklık uyarıcı ve kolesterol duşurucu ozelliklere sahiptir. Bircok fenolik bileşik icerir, bu nedenle antioksidan ve antimutajen ozelliklere sahiptir. Meyvesi, yaprakları, govdesi ve kokleri, hiperlipidemi, sindirim bozuklukları, mikrobiyal enfeksiyon ve adet sorunları gibi bircok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Bağışıklık sistemini guclendirebilen antiviral ve antikanserojenik ozelliklere sahiptir.
Biyoaktivitelerinin araştırılması acı kavunun ayrıca tohumlarda, yapraklarda ve meyvelerde bulunan alfa ve beta-momorcharin proteinleri ile anti-HIV aktivitesini ifade ettiği gostermektedir. M. charantia kullanımı hızla yayılmış olmasına rağmen, acı kavunun gıda ve tıbbi alanlarda uygulanması henuz ilk işleme aşamalarındadır. Ve gunumuzde sağlık yararları hala tam olarak kullanılmaktan uzaktır. Cok sayıda sağlık işlevi nedeniyle bitki, tumor tedavisinde, kan şekerini duşurmede ve klinik uygulamaların diğer yonlerinde, guvenliği sağlama onculu altında geniş beklentilerle kullanılabilir.