Bircok kişi işyeri veya evlerinin camlarını temizlemekten nefret eder ve bu işi zaman kaybı olarak gorurler. Oysa binanın albenisi ve hijyenik goruntusu uzerinde etkin bir rol oynayan camların rutin olarak temizlenmesi gerekir. Cam temizlerken merdiven, kova, fırca, cam sileceği ve bez kullanılırken tum bu malzemelerin temini, silme işlemi esnasında kullanımı ve işlem sonrasında temizliği ise kulfet gibi gelir. Birde bu temizliğin yapılması icin hem enerji, hem zaman, hem de maliyet harcanması gerekir. İşte sadece guneş ve yağmurdan başka bir şey kullanmadan kendilerini otomatik olarak temizleyen cam modelleri bu kişiler icin adete mucize gibidirler. Peki kendi kendine temizleyen camlar nasıl işlev gorur? Bu yazıda kendi kendine temizleyen camlar hakkında bilgiler bulunmaktadır.
[h=3]Kendi Kendini Temizleyen Cam Nedir?[/h] Kendi kendini temizleyen pencereler hakkında dikkat edilmesi gereken ilk şey, aslında bu camların basit cam parcaları olmadıklarıdır. Titanyum dioksitten cok ince bir dış kaplamaya sahip olan bu camlar, boyaya, diş macununa ve diğer her turlu parlak beyaz şeye o goz kamaştırıcı parıltıyı vermesiyle tanınan beyaz, toz halinde bir titanyum bileşiğinden oluşmuştur. Titanyum dioksit camın doğal ve şeffaf gorunmesi acısından oldukca ince tabaka halinde kaplanırken, bu incelik ultra ultra incedir. 10-25 nanometrelik bir katmandan oluşurken, 4 mm kalınlığında olabilen camın derin kısmında yer alır. Boylelikle camdan gecen ışığı en fazla yuzde 5 oranında azaltır.
[h=3]Kendi Kendini Temizleyen Cam Nasıl Calışır?[/h] Titanyum dioksit kaplama, cift darbeli, iki aşamalı bir işlemle temizlenir. Fotokatalitik (ışıkla etkinleştirilen) ve hidrofilik (su seven) yapıdaki bu işlemler şu şekildedir;
Işıkla Etkinleştirilen
Titanyum dioksit bir fotokatalizordur, dolayısıyla uzerine doğru turde ışık parladığında kimyasal reaksiyonların gercekleşmesini sağlayan bir malzemedir. Titanyum dioksit icin doğru ışık turu ultraviyole (UV), super mavi, yuksek enerjili ışıktır ve guneş ışığının gozlerimizin goremediği, ancak yine de bulutlu bir gunde bile bize guneş yanığı verebilen kısmıdır. Ultraviyole ışık, kendi kendini temizleyen bir pencerenin titanyum dioksit kaplamasına carptığında elektronlar uretilir. Bunlar havadaki su molekullerini hidroksil radikallerine donuşturerek kaplama uzerinde kimyasal oksidasyon ve indirgeme reaksiyonları meydana getirir.
Aslında, hidroksil radikalleri organik (karbon bazlı) kire saldırır ve onu yağmurun temizlemesi cok daha kolay olan daha kucuk parcalara ayırır. Reaksiyonlar titanyum kaplamada, camın tam yuzeyinde meydana geldiğinden, kirin en alt katmanlarına saldırır, camdaki kabuk halinde sabitleşen camuru icten dışa doğru yontarak cok etkili bir şekilde gevşetir, boylelikle temizler.
Su seven
Cam genellikle hidrofobiktir veya dolayısıyla suyu tutmaz. Camın uzerine duşen su damlacıklar oluşturma (damlacık oluşturma) eğilimi gosterirken, yağmur pencerelerden gozle gorulur damlalar halinde akar ve ilerledikce kirli cizgiler bırakır. Titanyum dioksit kaplama her şeyi değiştirir; fotokataliz tarafından uretilen hidroksil radikalleri camı hidrofilik veya suyu seven ozellikte kılar. Su molekulleri damlalar halinde kalmak yerine, cok duzgun bir tabaka halinde camın uzerine eşit olarak yayılır. Boylece yağmur, kendi kendini temizleyen kirli bir pencereye carptığında, buyuk bir bez gibi uzerine yayılır. Pencere buyuk olasılıkla dikey olduğundan veya acılı olarak monte edildiğinden, su tabakası pencereyi duzgun ve eşit bir şekilde siler. Aynen bir lastik silecek gibi silerek, camın herhangi bir iz veya leke olmadan kurumasını sağlar.
[h=3]Kendi Kendini Temizleyen Camın Temizlenme Aşamaları[/h]
Titanyum dioksit kaplı bir camın fotokataliz ve hidrofili yoluyla şu adımlarla kendini temizlemektedir;
• UV ışığı titanyum dioksit kaplama uzerinde parladığında, elektronlar (atomların icindeki kucuk, negatif yuklu parcacıklar ) serbest bırakılır.
• Elektronlar havadaki su molekulleri (H 2 O) ile etkileşir ve onları yuksek oranda reaktif, kısa omurlu, yuksuz hidroksit iyonları (OH−) olan hidroksil radikallerine (OH·
ayırır.
• Bu cevik hidroksil radikalleri, coğu kirin yapıldığı ağır organik (karbon bazlı) molekullere saldırır, kimyasal bağlarını kırarken, onları karbondioksit ve su gibi daha kucuk, zararsız maddelere donuşturur. Bu bir oksidasyon orneğidir .
• Hidroksil radikalleri ayrıca camı hidrofilik (su seven) yapar. Yağmur yağdığında, su molekulleri eşit olarak yayılır ve bir tur otomatik silecek gibi silerek temizler!
Bu temizlenme sureci fotokatalitik hava temizleyicilerinde meydana gelen surece cok benzemektedir.
[h=3]Kendi Kendini Temizleyen Camların Avantajları ve Dezavantajları[/h] Her olay, madde veya aracta olduğu gibi kendi kendine temizleyen camlarında kullanıcılarına sunduğu avantaj ve dezavantajlar bulunur. Kendi kendine temizleyen camların avantaj ve dezavantajları hakkında bilgi sahibi olunması bu cam modelinden maksimum duzeyde yararlanmayı sağlarken, yanlış secim yapılmasın ortaya cıkabilecek olası zaman ve maliyet kaybının onune gecer. Kendi kendini temizleyen camların avantaj ve dezavantajları aşağıdaki gibidir;
Avantajlar
Kendi kendini temizleyen camlar kullanıcılarına avantajlar sunarken, bu avantajlardan en onemlisi uzerinde olan kaplama ozelliklerinin kullanım omru boyunca devam etmesidir. Boylelikle zamandan ve paradan tasarruf sağlarlarken, bu tasarruf hem zaman, hem de bu camın temizliği icin işciliğe ve temizlik malzemelerine odenen butcedir. Ayrıca ici su dolu kova ile temizlik yapılırken duşme gibi kaza gecirme riski bulunurken, bu riski de minimize eder. Tum bu avantajları yanında ceşitli farklı kalınlıklarda (tipik olarak 4-10 mm), mavi tonlarda (kış bahceleri gibi yerlerde guneş parlamasını azaltmak icin) ve iyileştirilmiş enerji verimliliği icin ısıyı yansıtan ic kaplamalarla bu cam modelleri bulmak mumkundur.
Dezavantajları
Bununla birlikte, kendi kendini temizleyen pencerelerin birkac dezavantajı vardır ve başta gelen dezavantaj geleneksel camlara gore yaklaşık yuzde 15-20 daha pahalı olduklarıdır. Kendi kendini temizleme işlemi yavaş ve surekli olarak gercekleştiğinden dolayı ani bir misafir geldiğinde camlar cok temiz olmayabilir. Ozetle kendi kendini temizleyen cam her zaman devam eden bir surectir ve asla yeni temizlenmiş bir cam kadar temiz ve pırıl pırıl gorunmez. Ancak gorunum temizlenmemiş cam kadar kirli de değildir.
Kendi kendini temizleyen camların diğer bir dezavantajı ise temizleme işleminin guneş ışığına ve yağmura dayanmasıdır. Kaplamanın fotokatalitik etkinin başlaması icin sadece kucuk bir miktarda ultraviyole ışığa ihtiyacı duyarak calışırken, boylece bulutlu gunlerde bile işlev gorur. Titanyum dioksitin duzgun calışması icin yeterli enerjiyi emmesi hala 12-48 saat surer. Kaplamanın ilk kurulduğunda etkinleşmesi de belirli bir sure alır, ancak bu yaşanılan iklime bağlı olarak yazın bir haftadan kışın iki aya kadar surebilir.
Kendi kendini temizleyen camlarda guneş ışığı kadar suya da ihtiyac vardır. Bu demek oluyor ki; bir sure yağmur yağmazsa kiri temizlemek icin yine camları hortumla yıkanması gerekir. Kendi kendini temizleyen pencerelerin onde gelen ureticilerinden Pilkington ’ın yaptığı acıklamada kuru havalarda, pencerenin yumuşak bir bezle ve ılık sabunlu suyla yıkanabileceğini veya hortumla nazikce yıkanabileceğini acıklamamaktadır.
Fotokataliz yalnızca organik (karbon bazlı) kirleri cozer, bu nedenle tuz ve kum birikintileri gibi şeylere karşı etkili değildir, bu sahil yakınında binalarda kullanıma uygun olmadığı anlamına gelir. Kendi kendine temizleyen camlar, kaplama camla kadar uzun sure dayanacak şekilde tasarlanmış olsa da, camlar aşındırıcı malzemeler veya sert kimyasallarla temizlenirse yine de zarar gorebilir. Ayrıca bu cam modelleri tanıtımlarında ve reklamlarında her ne kadar değinilmese de, bu camların ic kısımları yine geleneksel camlar gibi kişinin kendisi tarafından temizlenmesi gerekir.
[h=3]Kendi Kendini Temizleyen Cam Nedir?[/h] Kendi kendini temizleyen pencereler hakkında dikkat edilmesi gereken ilk şey, aslında bu camların basit cam parcaları olmadıklarıdır. Titanyum dioksitten cok ince bir dış kaplamaya sahip olan bu camlar, boyaya, diş macununa ve diğer her turlu parlak beyaz şeye o goz kamaştırıcı parıltıyı vermesiyle tanınan beyaz, toz halinde bir titanyum bileşiğinden oluşmuştur. Titanyum dioksit camın doğal ve şeffaf gorunmesi acısından oldukca ince tabaka halinde kaplanırken, bu incelik ultra ultra incedir. 10-25 nanometrelik bir katmandan oluşurken, 4 mm kalınlığında olabilen camın derin kısmında yer alır. Boylelikle camdan gecen ışığı en fazla yuzde 5 oranında azaltır.
[h=3]Kendi Kendini Temizleyen Cam Nasıl Calışır?[/h] Titanyum dioksit kaplama, cift darbeli, iki aşamalı bir işlemle temizlenir. Fotokatalitik (ışıkla etkinleştirilen) ve hidrofilik (su seven) yapıdaki bu işlemler şu şekildedir;
Işıkla Etkinleştirilen
Titanyum dioksit bir fotokatalizordur, dolayısıyla uzerine doğru turde ışık parladığında kimyasal reaksiyonların gercekleşmesini sağlayan bir malzemedir. Titanyum dioksit icin doğru ışık turu ultraviyole (UV), super mavi, yuksek enerjili ışıktır ve guneş ışığının gozlerimizin goremediği, ancak yine de bulutlu bir gunde bile bize guneş yanığı verebilen kısmıdır. Ultraviyole ışık, kendi kendini temizleyen bir pencerenin titanyum dioksit kaplamasına carptığında elektronlar uretilir. Bunlar havadaki su molekullerini hidroksil radikallerine donuşturerek kaplama uzerinde kimyasal oksidasyon ve indirgeme reaksiyonları meydana getirir.
Aslında, hidroksil radikalleri organik (karbon bazlı) kire saldırır ve onu yağmurun temizlemesi cok daha kolay olan daha kucuk parcalara ayırır. Reaksiyonlar titanyum kaplamada, camın tam yuzeyinde meydana geldiğinden, kirin en alt katmanlarına saldırır, camdaki kabuk halinde sabitleşen camuru icten dışa doğru yontarak cok etkili bir şekilde gevşetir, boylelikle temizler.
Su seven
Cam genellikle hidrofobiktir veya dolayısıyla suyu tutmaz. Camın uzerine duşen su damlacıklar oluşturma (damlacık oluşturma) eğilimi gosterirken, yağmur pencerelerden gozle gorulur damlalar halinde akar ve ilerledikce kirli cizgiler bırakır. Titanyum dioksit kaplama her şeyi değiştirir; fotokataliz tarafından uretilen hidroksil radikalleri camı hidrofilik veya suyu seven ozellikte kılar. Su molekulleri damlalar halinde kalmak yerine, cok duzgun bir tabaka halinde camın uzerine eşit olarak yayılır. Boylece yağmur, kendi kendini temizleyen kirli bir pencereye carptığında, buyuk bir bez gibi uzerine yayılır. Pencere buyuk olasılıkla dikey olduğundan veya acılı olarak monte edildiğinden, su tabakası pencereyi duzgun ve eşit bir şekilde siler. Aynen bir lastik silecek gibi silerek, camın herhangi bir iz veya leke olmadan kurumasını sağlar.
[h=3]Kendi Kendini Temizleyen Camın Temizlenme Aşamaları[/h]
Titanyum dioksit kaplı bir camın fotokataliz ve hidrofili yoluyla şu adımlarla kendini temizlemektedir;• UV ışığı titanyum dioksit kaplama uzerinde parladığında, elektronlar (atomların icindeki kucuk, negatif yuklu parcacıklar ) serbest bırakılır.
• Elektronlar havadaki su molekulleri (H 2 O) ile etkileşir ve onları yuksek oranda reaktif, kısa omurlu, yuksuz hidroksit iyonları (OH−) olan hidroksil radikallerine (OH·
ayırır.• Bu cevik hidroksil radikalleri, coğu kirin yapıldığı ağır organik (karbon bazlı) molekullere saldırır, kimyasal bağlarını kırarken, onları karbondioksit ve su gibi daha kucuk, zararsız maddelere donuşturur. Bu bir oksidasyon orneğidir .
• Hidroksil radikalleri ayrıca camı hidrofilik (su seven) yapar. Yağmur yağdığında, su molekulleri eşit olarak yayılır ve bir tur otomatik silecek gibi silerek temizler!
Bu temizlenme sureci fotokatalitik hava temizleyicilerinde meydana gelen surece cok benzemektedir.
[h=3]Kendi Kendini Temizleyen Camların Avantajları ve Dezavantajları[/h] Her olay, madde veya aracta olduğu gibi kendi kendine temizleyen camlarında kullanıcılarına sunduğu avantaj ve dezavantajlar bulunur. Kendi kendine temizleyen camların avantaj ve dezavantajları hakkında bilgi sahibi olunması bu cam modelinden maksimum duzeyde yararlanmayı sağlarken, yanlış secim yapılmasın ortaya cıkabilecek olası zaman ve maliyet kaybının onune gecer. Kendi kendini temizleyen camların avantaj ve dezavantajları aşağıdaki gibidir;
Avantajlar
Kendi kendini temizleyen camlar kullanıcılarına avantajlar sunarken, bu avantajlardan en onemlisi uzerinde olan kaplama ozelliklerinin kullanım omru boyunca devam etmesidir. Boylelikle zamandan ve paradan tasarruf sağlarlarken, bu tasarruf hem zaman, hem de bu camın temizliği icin işciliğe ve temizlik malzemelerine odenen butcedir. Ayrıca ici su dolu kova ile temizlik yapılırken duşme gibi kaza gecirme riski bulunurken, bu riski de minimize eder. Tum bu avantajları yanında ceşitli farklı kalınlıklarda (tipik olarak 4-10 mm), mavi tonlarda (kış bahceleri gibi yerlerde guneş parlamasını azaltmak icin) ve iyileştirilmiş enerji verimliliği icin ısıyı yansıtan ic kaplamalarla bu cam modelleri bulmak mumkundur.
Dezavantajları
Bununla birlikte, kendi kendini temizleyen pencerelerin birkac dezavantajı vardır ve başta gelen dezavantaj geleneksel camlara gore yaklaşık yuzde 15-20 daha pahalı olduklarıdır. Kendi kendini temizleme işlemi yavaş ve surekli olarak gercekleştiğinden dolayı ani bir misafir geldiğinde camlar cok temiz olmayabilir. Ozetle kendi kendini temizleyen cam her zaman devam eden bir surectir ve asla yeni temizlenmiş bir cam kadar temiz ve pırıl pırıl gorunmez. Ancak gorunum temizlenmemiş cam kadar kirli de değildir.
Kendi kendini temizleyen camların diğer bir dezavantajı ise temizleme işleminin guneş ışığına ve yağmura dayanmasıdır. Kaplamanın fotokatalitik etkinin başlaması icin sadece kucuk bir miktarda ultraviyole ışığa ihtiyacı duyarak calışırken, boylece bulutlu gunlerde bile işlev gorur. Titanyum dioksitin duzgun calışması icin yeterli enerjiyi emmesi hala 12-48 saat surer. Kaplamanın ilk kurulduğunda etkinleşmesi de belirli bir sure alır, ancak bu yaşanılan iklime bağlı olarak yazın bir haftadan kışın iki aya kadar surebilir.
Kendi kendini temizleyen camlarda guneş ışığı kadar suya da ihtiyac vardır. Bu demek oluyor ki; bir sure yağmur yağmazsa kiri temizlemek icin yine camları hortumla yıkanması gerekir. Kendi kendini temizleyen pencerelerin onde gelen ureticilerinden Pilkington ’ın yaptığı acıklamada kuru havalarda, pencerenin yumuşak bir bezle ve ılık sabunlu suyla yıkanabileceğini veya hortumla nazikce yıkanabileceğini acıklamamaktadır.
Fotokataliz yalnızca organik (karbon bazlı) kirleri cozer, bu nedenle tuz ve kum birikintileri gibi şeylere karşı etkili değildir, bu sahil yakınında binalarda kullanıma uygun olmadığı anlamına gelir. Kendi kendine temizleyen camlar, kaplama camla kadar uzun sure dayanacak şekilde tasarlanmış olsa da, camlar aşındırıcı malzemeler veya sert kimyasallarla temizlenirse yine de zarar gorebilir. Ayrıca bu cam modelleri tanıtımlarında ve reklamlarında her ne kadar değinilmese de, bu camların ic kısımları yine geleneksel camlar gibi kişinin kendisi tarafından temizlenmesi gerekir.