Santrifuj, aslında bircok alanda kullanılan bir terim olsa da, bircoğumuz bu kelimeyi ucaklarla ozdeşleştirir. Ozellikle askeri alanda yetiştirilen pilotların, olumsuz hava şartlarının yanı sıra aynı zamanda da yapılacak aerodinamik zorlu ust safhalarda olan manevralara vereceği tepki olcumunde kullanılır. Bircok ulkede sadece savaş pilotları yetiştirmede değil aynı zamanda da sivil havacılıkta faaliyet gosterecek olan pilotların da […]
Santrifuj, aslında bircok alanda kullanılan bir terim olsa da, bircoğumuz bu kelimeyi ucaklarla ozdeşleştirir. Ozellikle askeri alanda yetiştirilen pilotların, olumsuz hava şartlarının yanı sıra aynı zamanda da yapılacak aerodinamik zorlu ust safhalarda olan manevralara vereceği tepki olcumunde kullanılır. Bircok ulkede sadece savaş pilotları yetiştirmede değil aynı zamanda da sivil havacılıkta faaliyet gosterecek olan pilotların da dahil edildiği santrifuj aşamaları boylece bir pilotun ucak icersinde oluşacak olan yuksek basınclarla ya da başka bir ifadeyle yercekimi ”G” basıncıyla mucadele edip edemeyeceği ya da nasıl tepki vereceği tespit edilmektedir. Bu ozellikle askeri pilotaj eğitiminde uzerinde durulan en onemli eğitimlerden biridir. Askeriye acısından yetiştirilecek pilotlar, sivil havacılıkta yetiştirilen pilotlara nazaran daha kusursuz olmak zorundadır. Bu anlamda askeri olarak eğitim verilen havacılık kurumlarında bir dizi testten gecirilen pilot adayları, başarılı olmaları durumunda diğer şartları da sağlıyorlarsa bu anlamda savaş pilotu olabilmektedirler. Savaş pilotu olmak icin santrifuj testini kesinlikle başarılı bir şekilde tamamlamak gerekir. Ucaklar, ozellikle de savaş ucakları diğer ucaklara nazaran cok daha hızlıdırlar. Aynı zamanda sık manevra ve zorlu hareketlerle de karşı karşıya kalan savaş pilotları kendi ağırlıklarının kat ve kat uzerinde bir ”G” kuvvetine maruz kalırlar. Bu kuvvet kimi zamanlar o kadar yuksek seviyelere cıkar ki, askeri pilotlar bayılırlar. Bu bir pilotun kokpit icersinde yaşamak istemeyeceği bir durumdur.
Ancak bircok savaş ucağında cift pilotla ucuş soz konusudur ve bu da pilotların bu gibi durumlarda arkadaşları tarafından kurtarılmalarına imkan sağlamaktadır. İşte santrifuj testinin amacı da ucaklarda ki askeri olan ucaklarda yaşanan sıradışı yuksek basınclara direnen pilotları ayıklamaktır. Başka bir ifadeyle en iyi askeri pilotun bulunmasına yardımcı olan santrifuj testi, bir pilot adayının olası bir sıra dışı basınca ne tepki verdiğinin onceden tespit edilmesi amacıyla yapılır. Bu testte, pilot adayı bir simulasyon cihazının icinde yuksek devirlerde dondurulur ve buna verdiği tepki olculur. Bu esnada kontrol yeteneği ve dayanıklılığı test edilen pilot adayı, bayılmaz ya da kusmaz ise ve de bilinci yerindeyse testten başarılı gecen adaylar arasındaki yerini alır. Askeri olarak ciddi acıdan pilot acığı olan TSK, bu anlamda ağırlıklı olarak kendi bunyesinde var olan ve emekliye ayrılan eski pilotlarına yonelse de ilerleyen donemler icin yeni pilot yetiştirilmesi kacınılmaz sorunların başında gibi gorunmektedir. Cok zorlu bir eğitimden gecen savaş pilotları bu sayede, ileride kullanacakları ucakların ve de kendi yaşamalarını tehlikeye atmadan elenebilmektedir.
Bazı ulkelerde santrifuj testi, askeri okullardaki seviyede olmasa da sivil havacılıkta da aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Bu testlerde testin seviyesi doğal olarak daha duşuk tutulsa da yine de bircok pilot adayını zorlaması ile dikkat ceker. Ancak bu durumlara olumlu bir şekilde tepki veremeyen bir pilotun ucakların kokpitinde yer alması hem kendi canı hem de taşıdığı canlar acısından buyuk tehlike arz eder.