Besin değerleri acısından yuksek ve kemik gelişiminde buyuk role sahip olarak bildiğimiz, kimimizin etik değerleri veya icerisinde bulunan laktoza karşı alerjiye sahip olması sebebiyle tuketemediği bir urun sut. Cocukların kahvaltıdaki iceceği, bazı tatlıların mihenk taşı niteliğindeki malzemesi, kalsiyum kaynağı, yoğurt, peynir vb. urunlerin ana malzemesi olan hayvansal sut, doğal şeker olarak adlandırabileceğimiz laktoza sahip.
Sut, hayvanlar ve bitkilerden elde ettiğimiz iki ceşit ture sahip. Laktoz ise değer olarak hayvanın turune gore değişiklik gosterse de hayvansal sutlerin tumunde mevcut. Gelin şimdi laktoz nedir, laktoz intoleransı nedir ve laktozun zararları ne birlikte bakalım.
[h=2]Laktoz nedir?[/h] Hayvansal sutlerde bulunan laktoz, glikoz ve galaktozun bir araya gelmesiyle oluşur. Aynı zamanda ismi 'Sut şekeri' olarak da bilinir. Latince “di” iki anlamına gelmektedir ve dissakkarit de “cift şekerler” anlamına gelir. Enerji verici ozelliği de olan laktoz, insanların mide hassasiyetine gore farklı ve beklenmeyen etkiler de gosterebilir.
[h=2]Peki laktoz intoleransı nedir?[/h]
Laktoz intoleransı, ince bağırsağımızda bulunan “laktaz” isimli sindirim enziminin gorevini yeterince yapamaması sonucu ortaya cıkan bir alerji turudur. Laktaz, yiyecek ve iceceklerdeki laktozu parcalamakla gorevlidir; boylece vucudumuz onu sindirebilir.
Laktoz intoleransı, sut ve sut urunlerindeki laktozun sindirilememesinden kaynaklanır. Cok yaygın gorulen bu alerji, dunyadaki yetişkin nufusunun yaklaşık ucte ikisinde mevcuttur. Laktoz intoleransına sahip kişiler sut urunleri tukettikleri zaman, karında şişkinlik, mide bulantısı, gaz, ishal ve karında gercekleşen kramplar gibi yaşam kalitesini olumsuz yonde etkileyecek semptomlar gosterirler. Bu semptomlar yemekten 30-60 dakika sonra ortaya cıkabilir. Tuketilen urun, kalın bağırsakta bulunan kolona ulaştığında, bağırsakta bulunan bakteriler tarafından fermente edilen laktoz kısa zincirli yağ asitleri (SCFA) ve gaz oluşturur. Bu, şişkinlik, gaz ve ağrıya neden olur. Semptomların şiddeti, vucudun laktozu ne kadar tolere edebildiğine ve tuketilen urunun miktarına bağlı olarak değişiklik gosterir. Bu semptomlar, neyse ki kısa surelidir. Ancak sık sık goruluyorsa, laktozsuz sut tuketmek daha sağlıklı olabilir.
Laktoz, anne sutunde de bulunur ve aslında hemen hemen her birimiz laktozu sindirme yeteneği ile doğarız. Buna rağmen, her yaşta laktoz intoleransı geliştirebiliriz. Laktoz intoleransı tek tip değildir, intoleransın birkac turu vardır ve farklı farktorlerden kaynaklanır. Ancak laktoz intoleransı, laktaz enzimindeki bir eksiklik ile karakterize edilir. Eğer mudahale edilmezse, laktoz intoleransı ciddi sindirim sorunlarına sebep olabilir. Ancak, cok miktarda laktoz tuketmez veya laktoz intoleransının neden olduğu sindirim tahrişiyle kotuleşen başka bir durum oluşmamışsa, genellikle etkilenmeyiz.
[h=2]Laktoz intoleransı kimlerde daha sık gorulur?[/h]
Genellikle yetişkinlerde ortaya cıkar. Bebekler ve kucuk cocuklarda daha nadir gorulur. Premature doğan bebeklerde laktaz seviyesinin az olabileceğinden dolayı gelişebilir. Kanser tedavisi gecirmiş kişilerde kemoterapiden kaynaklanan radyasyondan dolayı laktoz intoleransı gelişme riski artar. İnce bağırsağı etkileyen rahatsızlıklar, laktoz intoleransına neden olabilir [h=3]Farklı turlerde lakton intoleransı: [/h] Birincil laktoz intoleransı İkincil laktoz intoleransı Konjenital laktoz intoleransı Gelişimsel laktoz intoleransı [h=3]Birincil laktoz intoleransı:[/h] En yaygın gorulen intolerans tipidir, yaşın ilerlemesiyle laktaz uretimindeki azalmadan kaynaklanır. Zamanla laktozu emme yeteneği kaybolur. Laktoz intoleransının bu turu, bazı populasyonlarda diğerlerinden daha yaygın gorulduğu icin kısmen genetik sayılabilir. Araştırmalar, bu durumun Kuzey Avrupa halkının %10 ’dan azını, Latin ve Orta Doğu halkının yaklaşık %50 ’sini, Afrika ve Asya halkının %80-99 ’unu etkilediğini tahmin ediyor.
[h=3]İkincil laktoz intoleransı:[/h] Laktazın uretildiği ince bağırsağı etkileyen başka bir durumun sonucu olarak gelişir. Bunun sebebi, bağırsak duvarındaki iltihaplanmanın laktaz uretiminde gecici duşuşe yol acmasıdır. İkincil laktoz intoleransının olası nedenleri arasında Crohn hastalığı, colyak hastalığı, kemoterapi, ulseratif kolit ve yaşlanma yer alır.
[h=3]Konjenital laktoz intoleransı:[/h] Bu tip intoleransta, yenidoğanlarda konjenital laktoz intoleransı mevcuttur. Bu durum nadir gorulen, kalıtsal bir turdur. Bu intoleransın oluşması icin her iki ebeveynde de doğuştan laktoz intoleransı icin belirli bir gen mutasyonu olmalıdır. Anne, sutundeki laktoz iceriği nedeniyle bebeğini emziremez. Yan etkileri, şiddetli ishal ve kanda yuksek kalsiyum seviyeleridir.
[h=3]Gelişimsel laktoz intoleransı:[/h] Genellikle, sindirim sistemi butunuyle gelişmeden doğan premature bebeklerde gorulur ve sindirim sıkıntısı gibi semptomlara sebep olur. Bu durum, genellikle bebek buyudukce kendi kendine duzelir. Ancak bu surecte bebeğin beslenmesinde, anne sutu yerine laktoz icermeyen mama kullanılması gerekebilir.
[h=2]Laktozun zararları nelerdir?[/h]
Laktoza alerjisi olan kişilerde mide bulantısı, karın ağrısı, şişkinlik ve gaz problemleri ortaya cıkabilir. Kalın bağırsakta sindirimi zorlaştırır. Surekli laktoz tuketimi duzensiz beslenme alışkanlığına sebep olabilir.
Sut, hayvanlar ve bitkilerden elde ettiğimiz iki ceşit ture sahip. Laktoz ise değer olarak hayvanın turune gore değişiklik gosterse de hayvansal sutlerin tumunde mevcut. Gelin şimdi laktoz nedir, laktoz intoleransı nedir ve laktozun zararları ne birlikte bakalım.
[h=2]Laktoz nedir?[/h] Hayvansal sutlerde bulunan laktoz, glikoz ve galaktozun bir araya gelmesiyle oluşur. Aynı zamanda ismi 'Sut şekeri' olarak da bilinir. Latince “di” iki anlamına gelmektedir ve dissakkarit de “cift şekerler” anlamına gelir. Enerji verici ozelliği de olan laktoz, insanların mide hassasiyetine gore farklı ve beklenmeyen etkiler de gosterebilir.
[h=2]Peki laktoz intoleransı nedir?[/h]
Laktoz intoleransı, ince bağırsağımızda bulunan “laktaz” isimli sindirim enziminin gorevini yeterince yapamaması sonucu ortaya cıkan bir alerji turudur. Laktaz, yiyecek ve iceceklerdeki laktozu parcalamakla gorevlidir; boylece vucudumuz onu sindirebilir.
Laktoz intoleransı, sut ve sut urunlerindeki laktozun sindirilememesinden kaynaklanır. Cok yaygın gorulen bu alerji, dunyadaki yetişkin nufusunun yaklaşık ucte ikisinde mevcuttur. Laktoz intoleransına sahip kişiler sut urunleri tukettikleri zaman, karında şişkinlik, mide bulantısı, gaz, ishal ve karında gercekleşen kramplar gibi yaşam kalitesini olumsuz yonde etkileyecek semptomlar gosterirler. Bu semptomlar yemekten 30-60 dakika sonra ortaya cıkabilir. Tuketilen urun, kalın bağırsakta bulunan kolona ulaştığında, bağırsakta bulunan bakteriler tarafından fermente edilen laktoz kısa zincirli yağ asitleri (SCFA) ve gaz oluşturur. Bu, şişkinlik, gaz ve ağrıya neden olur. Semptomların şiddeti, vucudun laktozu ne kadar tolere edebildiğine ve tuketilen urunun miktarına bağlı olarak değişiklik gosterir. Bu semptomlar, neyse ki kısa surelidir. Ancak sık sık goruluyorsa, laktozsuz sut tuketmek daha sağlıklı olabilir.
Laktoz, anne sutunde de bulunur ve aslında hemen hemen her birimiz laktozu sindirme yeteneği ile doğarız. Buna rağmen, her yaşta laktoz intoleransı geliştirebiliriz. Laktoz intoleransı tek tip değildir, intoleransın birkac turu vardır ve farklı farktorlerden kaynaklanır. Ancak laktoz intoleransı, laktaz enzimindeki bir eksiklik ile karakterize edilir. Eğer mudahale edilmezse, laktoz intoleransı ciddi sindirim sorunlarına sebep olabilir. Ancak, cok miktarda laktoz tuketmez veya laktoz intoleransının neden olduğu sindirim tahrişiyle kotuleşen başka bir durum oluşmamışsa, genellikle etkilenmeyiz.
[h=2]Laktoz intoleransı kimlerde daha sık gorulur?[/h]
Genellikle yetişkinlerde ortaya cıkar. Bebekler ve kucuk cocuklarda daha nadir gorulur. Premature doğan bebeklerde laktaz seviyesinin az olabileceğinden dolayı gelişebilir. Kanser tedavisi gecirmiş kişilerde kemoterapiden kaynaklanan radyasyondan dolayı laktoz intoleransı gelişme riski artar. İnce bağırsağı etkileyen rahatsızlıklar, laktoz intoleransına neden olabilir [h=3]Farklı turlerde lakton intoleransı: [/h] Birincil laktoz intoleransı İkincil laktoz intoleransı Konjenital laktoz intoleransı Gelişimsel laktoz intoleransı [h=3]Birincil laktoz intoleransı:[/h] En yaygın gorulen intolerans tipidir, yaşın ilerlemesiyle laktaz uretimindeki azalmadan kaynaklanır. Zamanla laktozu emme yeteneği kaybolur. Laktoz intoleransının bu turu, bazı populasyonlarda diğerlerinden daha yaygın gorulduğu icin kısmen genetik sayılabilir. Araştırmalar, bu durumun Kuzey Avrupa halkının %10 ’dan azını, Latin ve Orta Doğu halkının yaklaşık %50 ’sini, Afrika ve Asya halkının %80-99 ’unu etkilediğini tahmin ediyor.
[h=3]İkincil laktoz intoleransı:[/h] Laktazın uretildiği ince bağırsağı etkileyen başka bir durumun sonucu olarak gelişir. Bunun sebebi, bağırsak duvarındaki iltihaplanmanın laktaz uretiminde gecici duşuşe yol acmasıdır. İkincil laktoz intoleransının olası nedenleri arasında Crohn hastalığı, colyak hastalığı, kemoterapi, ulseratif kolit ve yaşlanma yer alır.
[h=3]Konjenital laktoz intoleransı:[/h] Bu tip intoleransta, yenidoğanlarda konjenital laktoz intoleransı mevcuttur. Bu durum nadir gorulen, kalıtsal bir turdur. Bu intoleransın oluşması icin her iki ebeveynde de doğuştan laktoz intoleransı icin belirli bir gen mutasyonu olmalıdır. Anne, sutundeki laktoz iceriği nedeniyle bebeğini emziremez. Yan etkileri, şiddetli ishal ve kanda yuksek kalsiyum seviyeleridir.
[h=3]Gelişimsel laktoz intoleransı:[/h] Genellikle, sindirim sistemi butunuyle gelişmeden doğan premature bebeklerde gorulur ve sindirim sıkıntısı gibi semptomlara sebep olur. Bu durum, genellikle bebek buyudukce kendi kendine duzelir. Ancak bu surecte bebeğin beslenmesinde, anne sutu yerine laktoz icermeyen mama kullanılması gerekebilir.
[h=2]Laktozun zararları nelerdir?[/h]
Laktoza alerjisi olan kişilerde mide bulantısı, karın ağrısı, şişkinlik ve gaz problemleri ortaya cıkabilir. Kalın bağırsakta sindirimi zorlaştırır. Surekli laktoz tuketimi duzensiz beslenme alışkanlığına sebep olabilir.