Avrupa Birliği Adalet Divani, Avrupa Birliği’nin hukuki sonuc doğurabilecek mevzuatlarını inceleyen ve de bu doğrultuda yargılama yapabilme yetkisine sahip olan bağımsız bir kurum olarak bilinir. Avrupa Birliği’nin gunumuze dek uzanan seruveni incelendiği vakit, insani son derece derinden etkileyebilecek bir grafik cizdiği soylenebilir. I. ve de II. Dunya Savaşlarında kazananı kim olursa olsun, yerli bir olmuş […]
Avrupa Birliği Adalet Divani, Avrupa Birliği’nin hukuki sonuc doğurabilecek mevzuatlarını inceleyen ve de bu doğrultuda yargılama yapabilme yetkisine sahip olan bağımsız bir kurum olarak bilinir. Avrupa Birliği’nin gunumuze dek uzanan seruveni incelendiği vakit, insani son derece derinden etkileyebilecek bir grafik cizdiği soylenebilir. I. ve de II. Dunya Savaşlarında kazananı kim olursa olsun, yerli bir olmuş olan bir Avrupa vardı. Bu savaştan en ez etkilenen ulke şuphesiz ki anakarasında herhangi bir saldırıya maruz kalmamış olan Amerika Birleşik Devletleri idi. Amerika Birleşik Devletleri, bircok bağımsız irili ufaklı eyaletlerin bir araya gelmesinden kurulduğu icin, ic huzuru bircok ulkeye gore cok daha fazladır. Tabi bu bir goruş olarak karşımıza cıkar. Bu goruş, Amerikalılarca son derece benimsenmiş olduğundan bunun Avrupa kıtası icin de uygulanabilirliği test edilmiştir. Amerikalıların da teşviki ile Fransa‘nın başını cektiği 6 Avrupa ulkesi bir araya gelerek Avrupa Komur Celik Anlaşması’na taraf oldu. Bu anlaşma sonrasında kendini cok daha farklı boyutlara taşıdı ve de gunumuz Avrupa’sına dek ulaştı. Ozellikle Avrupa Ekonomik Topluluğu adı altında yurutulen faaliyetler sırasında ilk genişleme yaşandı, bu genişleme sonucunda kuruma İngiltere, İrlanda ve de Danimarka gibi bolgenin onemli gucleri katıldı.
İlk genişlemeyi 1973 yılında yaşayan Avrupa Ekonomik Topluluğu, artık ekonomik bir figur olmanın otesinde siyasi ve de dolayısıyla hukuki bir simge haline gelmeye de gayret gosterme cabalarına sahipti. Her kurucu anlaşma ile kendisini geliştiren bu topluluk beraberinde birkac onemli ilke ve de mekanizmayı da mevzuatlarına dahil etti. Bunlar uye ulke hukuku ile Birlik hukuku arasında yaşanan bir catışma sırasında Birlik hukukunun ustun kabul edilmesi neticesi anlamına gelen ”Birlik hukukunun ustunluğu ilkesi” gibi temel ilkelerden oluşmakta idi. Bu durum her ne kadar kağıt uzerinde boyle olsa da, bunu denetleyecek bir hukuk mekanizması gerekliydi. Bu da Avrupa Topluluğu Adalet Divani ya da gunumuzdeki haliyle Avrupa Birliği Adalet Divanı’dır. Avrupa Birliği Adalet Divanı, bu anlamda Avrupa Birliği yasalarına uyan ya da uymayan ya da celişen ya da belirli olmayan konularda karar alma yetisine sahiptir. Her ne kadar karar alma yetisine sahip olsa da bircok Avrupa Birliği ulkesi buna karşı turum hali ile de dikkat cekebilmektedir. Bu anlamda Avrupa Birliği Adalet Divanı, son derece onemli bir kurum olup, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile karıştırılmamalıdır. Bu iki kurum tam olarak birbiri ile farklı kurumlardır.
Avrupa Birliği‘nin en onemli kurumları arasında sayılan Avrupa Birliği Adalet Divanı, tuzel ve de gercek kişilerin başvuru yapabilecekleri bir mercidir. Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın en onemli proseduru ”onkarar” prosedurudur.
Yazar:Emir Karasu