[IMG]http://img225.**************/img225/9529/38689ffb483175f0fe7d14bes6.jpg[/IMG]90'ların Enleri....


Alanis Morrissette
Jagged Little Pill, 1995
Maverick
"You Oughta Know", '90'lı yılların en cok konuşulan ve en cok ses getiren hit'lerindendi. Kanadalı şarkıcının lafını hic sakınmadığı bu intikam şarkısı, piyasaya ilk cıktığında fazla ilgi gormemiş, MTV devreye girdiğinde ise olay tam anlamıyla cığırından cıkmıştı. "You Oughta Know", Alanis'in Jagged Little Pill adlı albumunun Amerika'da 16 milyon, dunya capında ise 30 milyon satmasına vesile oldu.


Beastie Boys
Ill Communication, 1994
Grand Royal
90'ların en zengin albumlerinden biri. 20 şarkı (hic boş yok), bolca tur ve bolca farklı hissiyat. Cool, komik, ******, iğneleyici, asi… Rap, caz, funk, punk… Hangi ture yanaşırlarsa yanaşsınlar, parcaların tumunde cok baskın bir atmosfer var. Boy'ların muzisyen olarak govde (aynı zamanda zeka) gosterisi yaptıkları bu klasik, damgasını "Sabotage" ve elbette Spike Jonze imzalı efsane klibiyle vurmuştu.

Bjork
Debut, 1993
Universal
Yayınlandığı yıl tum muzik kalıplarını altust eden, ezber bozan bir album olarak kabul edildi. Bugun dinlendiğinde yine aynı etkiyi hissetmek mumkun. Human Behavior, Big Time Sensuality, Venus as a Boy, The Anchor Song Bjork'un kendine has tarzıyla 90'lara damgasını vurdu. Kimileri icin sonraki yıllarda Bjork daha naif bir album daha yapamadı.

Blur
Parklife, 1994
Food, EMI
Damon Albarn ve Graham Coxon gibi iki dehanın da olduğu bu album, brit-pop'un patlamasına sebep olan en onemli calışmalardan. Pub hitleri ile dolu, bir cok takipcinin doğmasına sebep olan "Parklife", 1994'un en onemli albumlerinden biriydi.


Chemical Brothers
Dig Your Own Hole, 1997
Astralwerks
Hic şuphesiz 90'ların alternatif elektronik muziğinin temel taşlarından biri Tom Rowlands ve Ed Simmons'tan oluşan Chemical Brothers'dı. Bu anlamdaki patlamayı yapan parca da albumun acılış parcası Block Rockin Beats oldu. Alternatif elektronik muziğin nasıl olması gerektiğine dair bir manifesto gibiydi. Elektrobank, Setting Sun, Don't Stop the Rock gibi parcalar albumun diğer hit'leri oldu. Chemical Brothers'ın sonra yoluna Surrender ve 2000'lerde Come With Us ve Push the Button ile devam edip giderek buyuyen bir kitleye sahip olmasında bu albumun payı buyuk oldu.

Daft Punk
Homework, 1996
Virgin
90'lara dair Fransa'dan cıkan en anlamlı şey. Katıksız dans muziğinin o ana kadar hic bu kadar hedefe yonelik ve bu kadar baştan cıkarıcı olmamıştı. Melodiler ve kıvraklık yerine devamlı donen loop'lar tekrar eden kısa sozler ve inanılmaz bir guclu bir altyapı. Homework gercek anlamda hit olan ve listelere girerek milyonluk satışlara ulaşan ilk alternatif dans albumu oldu ve bu ununu ilerleyen yıllarda da pek kimseye kaptırmadı. Dahası Daft Punk da bu albumun başarısını sonraları pek yakalayamadı. 2000'leredoğru elektronik muzik farklı bir cizgiye oturacaktı.


Fatboy Slim
You've Come A Long Way Baby, 1998
Skint / Sony
Ne varsa '90'larda varmış dedirten materyallerden biri de o donemde dans muziği adına cığır acıcı bir iş gercekleştirmiş olan Norman Cook yani, Fatboy Slim'in You've Come a Long Way Baby adlı bu albumudur. "Rockefeller Skank", "Right Here Right Now", "Praise You" ve "Fucking In Heaven" gibi klasikleri ve elbette ki Spike Jonze'un elinden cıkan acayip video kliplerini unutmak mumkun değil.


Fugees
The Score, 1996
Sony
Fugees'in dunya capında 18 milyonluk bir satış rakamına ulaşan başyapıtı The Score, aynı zamanda '90'ların en karakteristik hip hop albumlerinden biri olarak kabul gorur. Ozellikle "Killing Me Softly" cover'ıyla patlayan album aslında birbirinden şahane şarkılarla dolup taşar. Lauryn Hill, Wyclef Jean ve Pras Michel'den kurulu grup, bu albumu yayınladıktan bir yıl sonra ne yazık ki yollarını ayırma kararı almıştı.

Garbage
Garbage, 1995
Almo Sounds
"Stupid Girl"le ortaya cıktıklarında coğu insan "Bir dakika, burada iyi bir grup var," diye kafasını cevirmişti. Grup iyiydi, ama ondan ote Shirley Manson acayip bir şeydi. Arsız bir guzeldi. "Only Happy When It Rains", "Queer" ve "Milk" gibi hit'lerle beklenenden fazlasını verdiler.


Green Day
Dookie, 1994
Reprise
"Basket Case", "When I Come Around" gibi, bir barda calsa hala bayıla bayıla eşlik edeceğiniz hit'ler cıkarmıştı Greenday, 1994'te. O zamanlar bugunku gibi muhalif bir grup falan da değildi. Akılda kalıcı punk rock parcalar yapan (ki bu albumde bayağı iyisini yapmıştı) bir gruptu. Nereden nereye…

Guns'n Roses
Use Your Illusion I & II, 1991
Geffen
Use Your Illusion serisi Nevermind'dan cok kısa bir sure once piyasaya surulmuştu. Nevermind cıkınca dengeler değişti ama Guns n' Roses'a bir şey olmadı. Grunge furyasında kaybolup gitmeyen, tam tersine bu yeni trend'in icinde daha da farklı parıldayan Use Your Illusion I & II, ozellikle grubun hazin sondan once kaydettiği son materyal olması sebebiyle klasik mertebesine ulaştı. "Don't Cry", "November Rain" ya da "You Could Be Mine"ı duyunca '90'lardan başka bir şey geliyor mu aklınıza?

Hole
Live Through This, 1994
Geffen
Arıza kadın, daha cok Kurt Cobain'le ilişkisi, alkol ve uyuşturucu problemleri ve Nirvana haklarını nasıl carcur ettiğiyle gundemde. Bu yuzden onun bir muzisyen olduğunu sonradan aklımıza getiriyoruz ama bu album -objektif bakmayı başarabilirseniz- Hole'un gercekten en iyi albumlerinden biri. Albumdeki bazı şarkıların Kurt Cobain tarafından yazıldığı da rivayetler arasındadır.


Jamiroquai
Emergency on Planet Earth, 1993
Columbia
Jamiroquai ve Jay Kay karakterinin hayatımıza girdiği album. Nirvana ve Oasis gibi grupların gitar muziğinin yukseldiği donemde funk'ın da bir yeri olduğunu kanıtladı. Jay Kay, şapkası, ilginc kıyafetleri, dansları, ozgun vokal yorumu değişik renklerdeki Adidas ayakkabılarıyla 90'ların alternatif funk yıldızı oldu. Alternatif muziğin yeraltından cıkıp listelere girdiği 90'larda o da ilk albumunde daha alternatif bir gorunumdeydi. 90'lar boyunca dinleyici kitlesini genişleterek devam etti.

Lauryn Hill
Miseducation Of Lauryn Hill, 1998
Sony
Fugees tumden yetenekli bir ekipti ama Lauryn Hill'ın yorumu ve duruşu bambaşkaydı elbette. Tum zamanların en başarılı kadın vokallerinden biri olan Hill, ilk solo albumunde cumle alemin ağzını acık bırakan bir iş cıkarmıştı. Daha sonra kendisini ruhani alemlere kaptırdığı icin album yapmaz oldu, bu yuzden Miseducation of Lauryn Hill hem onun hem de '90'ların en ozel anlarından biri olarak kaldı.

Madonna
Ray Of Light, 1998
Warner Bros.
'80'li yılların Madonna'sını en iyi ifade albumler Like A Virgin ya da True Blue'dur herhalde. Bu durumu '90'lara uyarladığımızda ise karşımıza doğrudan Ray Of Light cıkıyor. Madonna'nın electronica ve dans'a en yakın durduğu bu album (Confessions... oncesi elbet), aynı adlı single, "Nothing Really Matters" ve "Frozen" gibi hit'lerle hem Madonna'nın hem de '90'ların en karakteristik anlarından biri olarak anılmakta.

Metallica
Metallica, 1991
Elektra
Bu kadar cok MTV hit'i iceren bir başka heavy metal albumu yoktur herhalde. Albumun sırrı cozulemez bicimde Metallica'nın ticari anlamda en başarılı işine donuştuğu ise soylenemez. Metallica'da, grup hakikaten daha kolay icine girilebilir, hatta belki anneler tarafından bile melodik bulunabilir, sert ama anlaşılır bir tarz ortaya koydu. Bu durum 'metal icin metal' diyenleri biraz bozmuş olabilir ancak albumun, turun buyuk kitlelere ulaşmasına olan katkısı da ortada.

Nirvana
Nevermind, 1991
DGC
Aslında uzun uzun anlatmaya gerek yok. Bu sayımızın kapağı, Nirvana ile ilgili yazı, "Benim 90'larım"ı cevaplamış herkesin Nirvana ve Kurt Cobain'i anması, Nevermind'ın 90'larda nasıl bir yer tuttuğunu yeterince anlatıyor. Ozetlemek gerekirse: Muzik, bir daha eskisi gibi olmayacaktı.

Nirvana
In Utero, 1993
Geffen
İşte Nirvana'nın en kritik anı. Tum dunya nefesini tutmuş, Nevermind'ı takip edecek albumu beklerken Kurt Cobain, grubunun kazandığı populariteyi yerle bir edecek turde bir album yapmanın hayallerini kuruyordu. Cobain bu yuzden şarkılarını en doğru kişiye, yani 'gurultunun efendisi' olarak bilinen Steve Albini'ye teslim etti. Plak şirketi bundan hoşlanmadı ve REM produktoru Scott Litt'ten albumu 'yumuşatması'nı istedi. Tum bu tantanadan sonra yayınlanan In Utero yine cok ses getirdi. Grubun kaydettiği bu son materyal, '90'lar sound'unu tanımlayan Nirvana'nın en iyi işiydi belki de.

Oasis
Definitely Maybe, 1994
Epic, Sony
İlk albumunun ilk şarkısında "Bu gece bir rock'n'roll yıldızıyım" sozlerini kullanan bir grup duşunun…Aradan yıllar gectikten sonra Noel ve Liam Gallagher'ın İngiliz işci sınıfının kahramanları olan rock yıldızları haline gelmeleri bir tesaduf değil. "Live Forever" ve "Supersonic"li bu Oasis albumu gelecekte dolacak stadyumların habercisiydi.

Oasis
(What's The Story) Morning Glory?, 1995
Epic
İngiliz işci sınıfın ve 90'larda cıkmış en buyuk rock'n'roll grubunun, en onemli hitini, "Wonderwall"u da barındıran muhteşem bir album. Fazla soze gerek yok, hayatımızdan 10 kusur yıl once girdiler ve daha en az bir 20 yıl boyunca hayatımızda olacak. Muhtemelen onlara 20 yıl sonra bugun Rolling Stones'a yapılan muamele yapılacak. Bir rock'n'roll grubu daha ne isteyebilir ki?


Pearl Jam
Ten, 1991
Sony
Sınavlarda 'tulum cıkarmak' diye bir deyim vardır, bilirsiniz. Ten bu şekilde ozetlenebilir. Albumde boş yoktur, ustune "Alive", "Jeremy", "Evenflow", "Black" gibi başyapıtlar vardır. Pearl Jam, bir daha bu kadar başarılı bir album yapamadı.


PJ Harvey
Rid of Me, 1993
Island
Hayal kırıklıklarının, hem şarkı sozleri hem de muzik acısından rahatsız edici durustlukte haykırışlara donuştuğu album ('Ozyıkım şaheseri' de diyebiliriz). PJ Harvey'nin, ilk albumu Dry'ın (1992) başarısının ardından gelen baskıyla hafiften sıyırdığı biliniyor. İşe yaramış acıkcası. Eziyetin sanatcının kamcısı olduğu fikrine bir katkı da PJ Harvey'den…

Portishead
Dummy, 1995
Go Discs
Trip hop'ın en karakteristik albumlerinden biri Dummy. Hayatımıza Beth Gibbons'ın ice donuk, kimilerince patetik vokal tarzını sokmakla kalmadı, 90'ların baskın ruhu depresyonu bambaşka platformlara taşıdı. Dummy, Bristol sound'unu tanımlayan albumlerden biri olarak kayıtlara gecti.. It Could be Sweet, Sourtimes, Wondering Star, Numb, Glory Box klasikler arasına girdi.

Pulp
Different Class, 1995
Island
Her ne kadar Pulp 1978'de kurulmuş ve ilk albumunu 1983'te yayınlamış olsa da, onların buyuk başarıya ulaşmasına sebep olan "Different Class"tı. Protestoları, katıldığı kampanyalar ve sozleri ile tam bir muhalif olan Jarvis Cocker'ın liderliğindeki Pulp'ın, İngiltere'yi irdelediği bu inceden politik album, sadece kendi memleketinde değil tum Avrupa'da buyuk ilgi gordu.


Radiohead
OK Computer, 1997
Parlaphone, EMI
Doksanların bir numaralı değişim noktası Nirvana'nın Nevermind'ı yayınladığı ansa, ikincisi ise Radiohead'in OK Computer'un raflara duştuğu andır. Hemen hemen tum okuyucu anketlerinde yuzyılın en iyi albumleri listelerinde en kotu ihtimalle ilk beşte, coğunlukla da birinci olan OK Computer'ın kitleler uzerindeki etkisini olcmek mumkun değil. İngiliz melankolisi ve gitar muziği tanımlamalarını farklı boyutlar kazandıran bu album, 90'ların en buyuk muzikal adımlarından biri.

Radiohead
The Bends,1995
Parlaphone, EMI
Doksanların en cok acı veren sozleri ile dolu bu album, Thom Yorke'un kaleminden cıkan birbirinden melankolik hitleri barındıyor. OK Computer'un habercisi olan bu on album, hayatınız boyunca başınıza gelebilecek tum sıkıntıların bir ozetini geciyor. "Fake Plastic Trees", "Street Spirit (Fade Out)", "High And Dry" ve nicesi unutmak mumkun olabilir mi? Bizce hayır.


Rage Against The Machine
Rage Against The Machine, 1992
Epic
Rage Against The Machine, tartışmasız 90'ların en gaz gruplarından biridir. Dağılması uzucudur, bir barda "Killing In The Name"i dinlemek sevindiricidir. Aslında hayır, ofkeyi kontrol dışı bırakmaktır. Bir de ustune "Bullet In The Head" iyi gider.

The Smashing Pumpkins
Siamese Dream, 1993
Virgin
Rolling Stone tarafından da 'Tum Zamanların En İyi 500 Albumu' listesinde 360 numaraya yerleştirilen Siamese Dream, sadece ABD'de beş milyon sattı. "Today" ve "Disarm" gibi olağanustu şarkıların bulunduğu album, grup ici gerginliklerin had safhada olduğu bir donemde yaratılmıştı. (Billy Corgan, daha sonradan eğer album başarılı olmasaydı grubu dağıtacağını acıklamıştı.) Ne yazık ki 2000'de dağılan grup şimdi Corgan onderliğinde yeniden bir araya gelmeye calışıyor. Umarız 90'lardaki başarıyı yakalarlar.

Soundgarden
Superunknown, 1994
A&M
10 yılın en başarılı albumlerinden biri. Gerek sound gerek 'ağır' şarkı sozleri gerek sert gitar muziğiyle Black Hole Sun, Spoonman, Fell on Black Days, Mailman gibi şarkılarla klasik olmuş bir album. Soundgarden'ı ve 90'ları anlamak acısından koleksiyonda bulunması gerekir. Dinlendikce anlaşılan, zamanı gecmeyen bir calışma.

Spice Girls
Spice, 1996
Virgin
Sadece İngiltere'deki değil, ozellikle Avrupa'daki ve tum dunyadaki kızlara yeni bir kultur sunup, farklı bir jenerasyonun gelişmesine sebep olan ve 90'ların pop fenomeni olarak nitelendirilecek bilecek bir album Spice. 5 kadının birbirinden farklı olarak oluşturduğu imajlar, muzikleri ile birlikte, doksanlarda yaşanan alternatif-rock patlamasının ortasındaki mukemmel bir boşluğu doldurdu; saf, zeki, yaratıcı ve seksi bir pop grubu.

Stone Temple Pilots
Core, 1992
Atlantic
"Creep" denince akla ilk gelen Radiohead'dir ama bir de Stone Temple Pilots yapımı "Creep" vardır ki, acayip bir şeydir. Grubun sadece ABD'de uc milyon satan cıkış albumu Core, her zaman icin Nirvana, Pearl Jam ve Soundgarden'la karşılaştırıldı. Şimdi haksızlık etmemek lazım, album onlarınki kadar iyiydi. Hele "Creep" gibi bir parca varken…


Suede
Suede, 1993
Nude
Grunge'la birlikte '90'lara –okyanusun diğer yakasında- damgasını vuran bir diğer muzik hareketi Brit-pop olmuştu. Suede ise bu kapsama giren diğer gruplar gibi, ilhamını The Kinks, The Who ya da The Jam'den değil, glam ikonu David Bowie'den alıyordu. Brett Anderson'ın androjin hali ve beyanlarıyla ses getiren grup, album yayınlamadan NME'nin kapağına taşındı, akabinde ise İngiltere'de bir fenomene donuştu. '90'lar bitti, Suede ise bir efsane olarak kaldı.


Tindersticks
Tindersticks (II), 1995
Polygram
Yetişkin. Listemizde bu sıfatla ilişkisi bulunan ender gruptan biri Tindersticks. Zira yaşayamamaların melankolisiyle vızırdanmak yerine yaşanmış durumların kederlerinden bahseden hikayeler anlatıyorlar. Donemin tipik veya cığır acmış gruplarından biri oldukları soylenemez. Epey ozgun bir yerde durmalarına ve kolay yutulmayan kasvetlerine rağmen adlarını bunca duyurmuş olmaları şaşırtıcı aslında. Yaylılarla sıkı bağ icinde, enstruman zengini buyuk bir muzikal ve tematik butunluk, Stuart Staples'ın esir edici sesine eşlik ediyor. Film gibi album.


Tori Amos
Little Earthquakes, 1992
Atlantic
Y Kant Tori Read adlı (başarısız) albumunden sonra yayınladığı Little Earthquakes, 90'ların en ozel albumlerinden biri oldu. Cağımızın en esaslı kadın şarkı yazarlarından biri olan Amos, bildiğini ve yaşadığını cekinmeden, ofkeyle anlatıyordu. Ustelik bunu piyanoyla ve yumuşacık bir sesle yapıyordu. Album tum dunyada milyonlar sattı.


The Verve
Urban Hymns, 1997
Virgin
Tavır ve duruş acısından İngiltere'nin en cok saygı duyulan muzisyenlerinden biri olan Richard Ashcorft'u bir adım yukarıya taşıyan son The Verve albumu, olabileceğinin en iyisiydi. "Bittersweet Symphony", "The Drugs Don't Work", "Lucky Man" gibi şarkılarla doruğa yukselen album, donemin en başarılı calışmalarından biriydi. Ki bu mukemmeliğin ustune grup ne yapacağını bilemez bir hale gelince, dağılmak zorunda kaldı.


Kaynak:RS Turkiye Sayı2...
__________________