Ali Kılcı yazdı: ANKARA'DA BİR ALPEREN TURASAN BEY


Anadolu ’nun bir vatan haline gelmesinde alperenlerin emeği olmuştur…


Bu kapsamda Ankara tarihinde iz bırakmış tarihi şahsiyetler vardır.

Selcuklu ve Osmanlı devirlerinde Ankara ’da yaşayan Kızıl Bey, Ahi Şerafeddin, İskender Bey, Hacı Bayram-ı Veli, Karaca Bey, Duman Ağa, Yeğen Bey ve Turasan Bey gibi isimleri tanımanın, yaşadığımız coğrafyanın kıymetini bilmek bakımından faydalı olacağını duşunuyoruz.

Turasan Bey gibi kahramanların daha iyi tanıtılmasına milletimizin ihtiyacı vardır.

Ankara ’da bir alperen Turasan Bey calışması ile Ankara tarihine bir ışık tutup, şayet bir boşluğu doldurmuş isek mutlu olacağız.


Kitap Adı: Ankara'da bir alperen Turasan Bey
Yazar: Ali Kılcı
Yayıncı: BİYOGRAFİ.NET
Seri: Kitap/Şehir Kitapları/Ankara
ISBN: 978-975-82043-4-2
BARKOD: 9789758204342
Ebat: 13 x 20 cm
Kapak: Amerikan Bristol 250 gr.
İc KÂğıt: Enso (Kitap Kağıdı) 60 gr.
Sayfa: 292
Baskı Tarihi: Ocak 2021



alperen, komutan, bey

derviş gazi, mutasavvıf


TURASAN BEY

Turasan Bey ’e Beylik verilmesi

1.Murat zamanında (1362-1389) Ankara ve cevresinin fethinden sonra Osmanlı hÂkimiyetini sağlamak uzere bu bolgede gorevlendirilenler arasında muhtemelen Turasan Bey ve babası Duman Ağa da vardı. Ankara Kalesi ’nin Osmanlılar tarafından alınmasında gayret gosterdiğinden kendisine “beylik” verilmiş, bu yuzden de kendisi “Turasan Bey” diye anılmıştır.

Ankara bolgesinin Osmanlı sınırlarına katılma-sıyla memleketin imar, ihya ve iskÂn edilmesi şartıyla, mulkiyet beratı ve temliknÂmesini 1. Murat ’tan almıştır. Bu tespite gore Turasan Bey ’in bu topraklarda devlet adına soz sahibi olmuş, bu yoreyi yonetmiş bir kişi olduğu soylenebilir. 2. Selim ’in, Turasan Bey ’in kurduğu vakfı Osmanlı hanedanına ait Selatin Vakıfları arasına alarak imtiyaz vermiş olması, devletin Turasan Bey ’in tarihi kişiliğine verdiği onemi gostermektedir.

Turasan Şah, Durasan Veli

Turasan Bey, cevre halkı tarafından “Turasan Şah, Durasan Veli” gibi isimlerle anılmaktadır.

Turasan Bey, 14. yuzyılda doğmuş 15. yuzyıl ilk ceyreği sonlarına kadar yaşamıştır. Osmanlı devri başları umeralarından biridir. Doğum yeri konusunda herhangi bir bilgiye sahip değiliz. Ancak buyuk bir vakıf kuracak kadar, Ankara ve cevresinde mulk edinmesi hayatının coğunluğunu Ankara ’da ve Kazan Tekke Koyu ’nde gecirdiğini soylemek mumkundur.

Turasan Bey ’in babası Duman Ağa

Turasan Bey ’in babasının isminin Duman Ağa olduğu, Paşa Hatun isminde bir kızı ve Fatma Hatun isimli bir kız kardeşi ve onun da Hızır Bali isminde bir oğlu olduğunu turbe kitabesi ve vakfiyesinden oğrenilmektedir.


Turasan Bey Turbesi ve Vakfı

Turasan Bey ’i Tekke Koyundeki Turbesi ile Yabanabad ve Ankara ’da kurduğu vakıf sayesinde tanıyoruz. Onun hayratına gelir getirmek uzere, kendi mulkiyetindeki hayli yekun tutan emlak ve arazisini vakfederek, isminin unutulmamasını sağlamıştır. Turasan Bey kurduğu bu tesisin vakfiyesini 1421 yılında vefat etmesinden once, muhtemelen olmek uzere iken hazırlatmış olmalıdır. Vakfın tescil edilerek resmiyet kazanması Turasan Bey ’in vefatından iki yıl sonra 6 Eylul 1423 tarihinde gercekleşmiştir. Vakfiyenin “Yeğen Bey” şeklinde anılmasını, vakfın yeğeni Hızır oğlu Hacı Ahmet tarafından tescil ettirilmesinin Turasan Bey ’in ihtiyarlığı ve vefatı sırasına rastlamış olmasıyla izah edilebilir.

Yoredeki cok geniş araziler ceşitli zamanlarda onun tarafından satın alınarak mulk haline getirilmiş, bir kısmı da padişah tarafından tımar olarak verilmiştir. Turasan Bey ’in sahip olduğu bu alan Tekke, Virancık ve Firuz ile Bağoren, Gumele, Bezcikuzoren, Mah-kemeağacin; Pazar ve Sarıbulak koylerinden meydana gelen geniş bir bolgedir. Bugunku Tekke Koyu ve iki ciftlik yer, dort parca viran cayır, kullanılmayan bir değirmenle Hızırdağı yaylalarının bulunduğu bu koye bağlı Cicekli mezrası, Turasan Bey'in ilk mulk edindiği yerler olmuştur. Bunlardan Sarıbulak ve Virancık koylerini Ankara ’da tımar sahibi olan Ahi Paşa ’dan satın almıştır.

Turasan Bey ’in bu bolgeyi muhtemelen Yıldırım Beyazıt (1389–1402) tarafından Ankara ’nın Osmanlı devletine katılması sırasında (1360) yazılmış olması muhtemel ilk tahriri muteakip, 1. Murat (1362–1389) devri sonlarında mulk edindiği soylenebilir. Daha sonra Turasan Bey bu arazileri yaptırdığı hayrata gelir getirmek uzere vakfetmiştir. Diğer bir deyişle Turasan Bey mal varlığını bu ulkenin bir vatan haline gelmesi amacı ile kamu menfaatine vakfetmiş bir kişidir.

Tekke koyundeki turbesinin kitabesinde yazdığına gore Turasan Bey Ağustos 1421 tarihinde burada olmuştur. Vakfiyesi de bu tarihten iki yıl sonra tescil edilmesi, onun uzun bir omur surduğunu ve yaşlılığı sebebi ile tescilinin Yeğen Bey tarafından yaptırıldığını gostermektedir.

Turasan Bey ’in kızı Paşa Hatun

Turasan Bey ’in oğlu olmadığından, nesli Paşa Hatun ismindeki kızından devam etmiştir. Kurduğu Turasan Bey vakfını yoneten Yeğen Bey ’in nesli vakfı yoneten mutevellileri tarafından 20. yuzyıla kadar devam etmiştir.