Beynimizin sinir merkezinde bulunan gri ve beyaz maddenin ne kadar onemli olduğu zaten bilinen bir şey ve bilim insanları bu iki madde icin kapsamlı araştırmalar yapmaya devam ediyor. Bilim insanları, beyindeki gri maddenin artırılabileceğini, ilerleyen yaşlarda ise bu sayının ceşitli yontemlerle korunabileceğini belirtiyor.
Biz de araştırmalarla kanıtlanmış bu yontemlere bir goz atmak istedik. Aşağıda sıralamış olduğumuz tavsiyeler kulağa tanıdık gelebilir ancak hepsinin hem sağlıklı bir hayata sahip olmak hem de beyindeki gri maddenin artmasına yardımcı olmak icin buyuk bir onem taşıdığını bilmenizde fayda var. Bu yuzden de tum bu tavsiyelere bir kulak verip en azından bir denemek, kendiniz icin sağlıklı ve yararlı bir adım olabilir.
[h=2]Gri madde nedir, neden bu kadar onemli?[/h]
Tavsiyelere gecmeden once gri madde nedir, beynimizdeki gri madde sayısını neden artırmamız ve korumamız gerekiyor biraz daha yakından bakalım. Beynimizin merkezi sinir sisteminde beyaz ve gri olmak uzere iki farklı madde bulunuyor. Beyaz madde sinir ağlarından oluşuyor ve beyinde bilgi aktarımını sağlıyor.
Hipokampusta bulunan gri madde ise, basitce bizlere nasıl duşunmemiz, nasıl hissetmemiz ve hangi turde davranışlarda bulunmamız gerektiğini oğretiyor. Bilim insanları IQ ile doğrudan ilişkili gri maddenin son derece onemli olduğunu, insanların bilişsel yeteneklerinin tamamen buna bağlı olduğunu dile getiriyor. Orneğin duşuk gri madde oranı, doğrudan zihinsel gerilik, demans ve alzheimer hastalığı ile ilişkilendiriliyor.
Gelelim beynimizdeki gri maddeyi neden artırmaya calışmak istememize. Yukarıda saydığımız hastalıklardan korunmak bir yana dursun, eminiz ki herkes IQ seviyesini bir şekilde yukseltmek ister. Yapılan araştırmalarda, yuksek IQ seviyesine sahip insanların beyninde yoğun miktarda gri madde bulunuyor ve işin en eğlenceli tarafı, bunu hayatımız boyunca artırmak mumkun. Dilerseniz nasıl olacağına hep birlikte bakalım.
[h=2]Meditasyon yapın[/h]
Beyin ve ozellikle gri ve beyaz madde uzerine yoğunlaşmış bir uzmana danıştığınız zaman size vereceği ilk tavsiyenin kesinlikle meditasyon olacağından eminiz. Meditasyon, insan zihnini sakinleştirmek ve insana kendini iyi hissettirmekle kalmıyor, aynı zamanda gri maddenin buyuk olcude artmasına olanak sağlıyor.
Meditasyon ve gri madde ile arasındaki bağlantı uzerine yapılan bir araştırmada, 8 hafta boyunca gunde 27 dakika meditasyon yapan insanların beyninde gri maddenin ciddi oranlarda artmasına yol actığı gozlemlendi. Aslına bakarsanız yapılan aktivite yuzeysel olarak meditasyon gibi gozukse de bilim insanlarının paylaştığı veriler olayın farklı bir yuzunu paylaşıyor.
Yayınlanan makalede 8 hafta boyunca meditasyon yapan kişilerin kendilerine karşı daha iyi ve şefkatli davrandıkları, tum bunlarla birlikte oz farkındalığın da gri maddenin artmasına yol acan bazı duygulardan olduğu belirtiliyor. Yani duygusal olarak kendimize karşı iyi, şefkatli ve bilincli davranmak da gri maddenin artmasında yardımcı olacak etkenler arasında bulunuyor.
[h=2]Duzenli olarak egzersiz yapın[/h]
Duzenli bir şekilde egzersiz yapmak, hayatın her alanında olduğu gibi gri maddeyi artırma konusunda da son derece onem taşıyor. Yapılan bilimsel araştırmalara gore duzenli egzersiz beyindeki gri maddenin artmasına gercekten de buyuk yardımcı oluyor.
Almanya ’da yaklaşık 2000 kişi uzerinde yapılan bir araştırmada haftada en az 150 dakika koşan insanların beyinlerinde gri madde sayısının arttığı gozlemlendi. İşin şaşırtıcı tarafı ise duzenli egzersiz yapan 60 yaş ustu insanların beyninde gri maddenin son derece başarılı bir şekilde korunduğu ortaya cıktı. Bilim insanları, alzheimer ve demans hastalıklarının beyindeki gri madde ile bağlantılı olduğunu, gri madde ne kadar cok olursa bu hastalıkların o kadar zor ortaya cıkacağını belirtiyor.
[h=2]Kahve tuketimini kontrol altına alın[/h]
Gectiğimiz gunlerde yapılan bir araştırmada, kafeinin beyindeki gri maddeyi azalttığı ortaya cıktı. Araştırmayı yapan bilim insanları, kafeinin bilişsel olarak bir zarar vermediğini ancak deney yaptıkları insanların MR taramalarında gri maddenin azaldığını gorduklerini dile getirdi.
Bilim insanları kafein tuketimi sonlandırıldıktan sonra gri maddenin hızlı bir şekilde kendini toparladığını belirtiyor, bu yuzden de kahve tuketimini olabildiğince aza indirmek, beynimizdeki gri maddenin korunmasında yardımcı olabilir. Ben illa kahve icerim, zevkimden de vazgecemem derseniz, kafeinsiz kahvelere yonelebilirsiniz.
[h=2]Hafızanızı zorlayacak aktiviteler yapın[/h]
Puzzle, sudoku ve bulmaca gibi hafıza ile ilgili aktiviteler yapmak sadece hafızanızı değil, aynı zamanda dil yeteneğinizi ve sorgulama becerilerinizin de gelişmesine yardımcı olur. Bu tarz aktivitelerin arasında yukarıda saydığımız oyunların dışında ailenizle ya da uzun zamandır tanıdığınız arkadaşlarınızla oynayabileceğiniz bir oyun daha bulunuyor.
Son derece basit olan bu oyunda, hem sizin hem de oyunu oynadığınız kişilerin eskiden olan ve hafızanızda yer edinebilecek bir şeyler hatırlamanız gerekiyor. Orneğin kız kardeşinizin mezuniyet kutlamasında ne giydiğini hatırlamaya calışmak, ondan da sizin askere gittiğiniz yılı hatırlamasını istemek hem eğlenceli, hem de hafızanız icin son derece yararlı bir aktivite olacaktır. Dolaylı yoldan da sevdiklerinizle birlikte gecmişi yad etmiş olacaksınız.
[h=2]Yediklerinize dikkat edin, bol bol zeytinyağı tuketin [/h]
Aslına bakarsanız uzmanlar sağlıklı beslenin, bol bol egzersiz yapın diye boşuna ısrar etmiyor. Sağlıklı beslenmek hayatımızda gercekten buyuk bir onem taşıyor ancak biz bu kısımda besinlerin gri ve beyaz madde ile olan bağlantısına odaklanacağız.
Gri ve beyaz maddenin artmasına ve korunmasına yardımcı olan en yararlı besin, zeytinyağı olarak goruluyor. Bu yuzden de bilim insanları ve araştırmacılar, insanların mutlaka her oğunde zeytinyağı tuketmesi gerektiğini belirtiyor. Ozellikle akşam yemeklerinde zeytinyağının hicbir şekilde atlatılmaması gerektiğini belirten uzmanlar, tadını sevmeyenler icin alternatif olarak avokado ve hindistan cevizi yağı oneriyor.
Omega-3 acısından zengin besinler, organik fındık ezmesi, keten, chia ve kenevir tohumu beyindeki sadece gri maddeyi değil, aynı zamanda beyaz maddenin de artmasına olanak sağlıyor. Uzmanlar, kahvaltıda ne yediğinize değil, nasıl yediğinize de dikkat etmeniz gerektiğini belirtiyor. Yapılan araştırmalara gore yanında bir fincan cay ile yavaş yavaş yapılan kahvaltı, aceleye getirilen kahvaltıya gore beynin cok daha iyi calışmasına yol acıyor.
[h=2]İstikrarlı bir uyku duzeni oluşturun[/h]
Coğu insan beynin uyku sırasında kendi kendini yenilediğini zaten biliyordur ancak biz bilmeyenler icin bir kez daha hatırlatalım. Uyku, beyin icin gercekten de onemli bir surec ve beyin, uyku sırasında gercekten de akıl almaz işlemler yaparak beynimizin gelişmesine ve hafızamızın tazelenmesine yol acıyor. Mesela beynin hangi anıyı hatırlayacağını, hangisini unutması gerektiğini biz yatakta mışıl mışıl uyurken karar verdiğini biliyor muydunuz?
Beynimize yardımcı olabilmek icin yapabileceğimiz en basit ve en yararlı şey, duzenli bir uyku dongusu oluşturmak olacaktır. Bu konuda ozellikle dikkat etmemiz gereken şey, her akşam aynı saatte uyumaya, her sabah da aynı saatte uyanmaya calışmak olacaktır. Yetişkin insanlar icin gunluk ihtiyacımız olan uyku suresi 7-9 saatten oluşuyor. Vucudumuza ihtiyacı olandan azını ya da fazlasını vermeden sağlıklı bir uyku duzeni oluşturmak, gri maddenin de artmasına olanak sağlayacaktır.
[h=2]Her gun yeni bir şeyler oğrenmeye calışın[/h]
Londra ’da bir taksici olmanın ne kadar zor olabileceğini hic duşundunuz mu? İngiltere ’de All London Knowledge diye bir kural var ve taksici olmak isteyen bir şoforun oğrenmesi ve ezberlemesi yaklaşık 2 ila 4 yıl arası suren bu bilgilere sahip olması gerekiyor. İyi de gri madde ile Londra ’da taksici olmak arasındaki bağlantı ne olabilir ki diye sorabilirsiniz, hemen anlatalım.
İngiltere ’de yapılan bir araştırmada, All London Knowledge sınavını gecmeyi başarmış taksicilerin hipokampuslarının normal insanlardan daha buyuk olduğu ortaya cıktı. Sebebi ise 2 - 4 yıl boyunca surekli bir şeyler oğrenmek, ezberlemek ve daha sonra taksici olduklarında oğrendikleri şeyleri uygulamaya koymak.
Bilim insanları, gri maddenin coğalabilmesi icin insanların surekli bir şeyler oğrenmesi, daha sonrasında bunu uygulaması gerektiğini belirtiyor. Orneğin profesyonel anlamda olmasa da hobi olarak yeni bir dil oğrenmeye calışabilir, kelime ezberi yaparak tıpkı daha once de belirttiğimiz gibi hafızanızı zorlayabilirsiniz. Her gun duzenli olarak gazete, dergi, kitap ve benzeri bir şeyler okumak, ilgi duyduğunuz bir alanda yeni bir şeyler oğrenmek beyninizdeki gri maddenin artmasında onemli olcude rol oynayacaktır.
Biz de araştırmalarla kanıtlanmış bu yontemlere bir goz atmak istedik. Aşağıda sıralamış olduğumuz tavsiyeler kulağa tanıdık gelebilir ancak hepsinin hem sağlıklı bir hayata sahip olmak hem de beyindeki gri maddenin artmasına yardımcı olmak icin buyuk bir onem taşıdığını bilmenizde fayda var. Bu yuzden de tum bu tavsiyelere bir kulak verip en azından bir denemek, kendiniz icin sağlıklı ve yararlı bir adım olabilir.
[h=2]Gri madde nedir, neden bu kadar onemli?[/h]
Tavsiyelere gecmeden once gri madde nedir, beynimizdeki gri madde sayısını neden artırmamız ve korumamız gerekiyor biraz daha yakından bakalım. Beynimizin merkezi sinir sisteminde beyaz ve gri olmak uzere iki farklı madde bulunuyor. Beyaz madde sinir ağlarından oluşuyor ve beyinde bilgi aktarımını sağlıyor.
Hipokampusta bulunan gri madde ise, basitce bizlere nasıl duşunmemiz, nasıl hissetmemiz ve hangi turde davranışlarda bulunmamız gerektiğini oğretiyor. Bilim insanları IQ ile doğrudan ilişkili gri maddenin son derece onemli olduğunu, insanların bilişsel yeteneklerinin tamamen buna bağlı olduğunu dile getiriyor. Orneğin duşuk gri madde oranı, doğrudan zihinsel gerilik, demans ve alzheimer hastalığı ile ilişkilendiriliyor.
Gelelim beynimizdeki gri maddeyi neden artırmaya calışmak istememize. Yukarıda saydığımız hastalıklardan korunmak bir yana dursun, eminiz ki herkes IQ seviyesini bir şekilde yukseltmek ister. Yapılan araştırmalarda, yuksek IQ seviyesine sahip insanların beyninde yoğun miktarda gri madde bulunuyor ve işin en eğlenceli tarafı, bunu hayatımız boyunca artırmak mumkun. Dilerseniz nasıl olacağına hep birlikte bakalım.
[h=2]Meditasyon yapın[/h]
Beyin ve ozellikle gri ve beyaz madde uzerine yoğunlaşmış bir uzmana danıştığınız zaman size vereceği ilk tavsiyenin kesinlikle meditasyon olacağından eminiz. Meditasyon, insan zihnini sakinleştirmek ve insana kendini iyi hissettirmekle kalmıyor, aynı zamanda gri maddenin buyuk olcude artmasına olanak sağlıyor.
Meditasyon ve gri madde ile arasındaki bağlantı uzerine yapılan bir araştırmada, 8 hafta boyunca gunde 27 dakika meditasyon yapan insanların beyninde gri maddenin ciddi oranlarda artmasına yol actığı gozlemlendi. Aslına bakarsanız yapılan aktivite yuzeysel olarak meditasyon gibi gozukse de bilim insanlarının paylaştığı veriler olayın farklı bir yuzunu paylaşıyor.
Yayınlanan makalede 8 hafta boyunca meditasyon yapan kişilerin kendilerine karşı daha iyi ve şefkatli davrandıkları, tum bunlarla birlikte oz farkındalığın da gri maddenin artmasına yol acan bazı duygulardan olduğu belirtiliyor. Yani duygusal olarak kendimize karşı iyi, şefkatli ve bilincli davranmak da gri maddenin artmasında yardımcı olacak etkenler arasında bulunuyor.
[h=2]Duzenli olarak egzersiz yapın[/h]
Duzenli bir şekilde egzersiz yapmak, hayatın her alanında olduğu gibi gri maddeyi artırma konusunda da son derece onem taşıyor. Yapılan bilimsel araştırmalara gore duzenli egzersiz beyindeki gri maddenin artmasına gercekten de buyuk yardımcı oluyor.
Almanya ’da yaklaşık 2000 kişi uzerinde yapılan bir araştırmada haftada en az 150 dakika koşan insanların beyinlerinde gri madde sayısının arttığı gozlemlendi. İşin şaşırtıcı tarafı ise duzenli egzersiz yapan 60 yaş ustu insanların beyninde gri maddenin son derece başarılı bir şekilde korunduğu ortaya cıktı. Bilim insanları, alzheimer ve demans hastalıklarının beyindeki gri madde ile bağlantılı olduğunu, gri madde ne kadar cok olursa bu hastalıkların o kadar zor ortaya cıkacağını belirtiyor.
[h=2]Kahve tuketimini kontrol altına alın[/h]
Gectiğimiz gunlerde yapılan bir araştırmada, kafeinin beyindeki gri maddeyi azalttığı ortaya cıktı. Araştırmayı yapan bilim insanları, kafeinin bilişsel olarak bir zarar vermediğini ancak deney yaptıkları insanların MR taramalarında gri maddenin azaldığını gorduklerini dile getirdi.
Bilim insanları kafein tuketimi sonlandırıldıktan sonra gri maddenin hızlı bir şekilde kendini toparladığını belirtiyor, bu yuzden de kahve tuketimini olabildiğince aza indirmek, beynimizdeki gri maddenin korunmasında yardımcı olabilir. Ben illa kahve icerim, zevkimden de vazgecemem derseniz, kafeinsiz kahvelere yonelebilirsiniz.
[h=2]Hafızanızı zorlayacak aktiviteler yapın[/h]
Puzzle, sudoku ve bulmaca gibi hafıza ile ilgili aktiviteler yapmak sadece hafızanızı değil, aynı zamanda dil yeteneğinizi ve sorgulama becerilerinizin de gelişmesine yardımcı olur. Bu tarz aktivitelerin arasında yukarıda saydığımız oyunların dışında ailenizle ya da uzun zamandır tanıdığınız arkadaşlarınızla oynayabileceğiniz bir oyun daha bulunuyor.
Son derece basit olan bu oyunda, hem sizin hem de oyunu oynadığınız kişilerin eskiden olan ve hafızanızda yer edinebilecek bir şeyler hatırlamanız gerekiyor. Orneğin kız kardeşinizin mezuniyet kutlamasında ne giydiğini hatırlamaya calışmak, ondan da sizin askere gittiğiniz yılı hatırlamasını istemek hem eğlenceli, hem de hafızanız icin son derece yararlı bir aktivite olacaktır. Dolaylı yoldan da sevdiklerinizle birlikte gecmişi yad etmiş olacaksınız.
[h=2]Yediklerinize dikkat edin, bol bol zeytinyağı tuketin [/h]
Aslına bakarsanız uzmanlar sağlıklı beslenin, bol bol egzersiz yapın diye boşuna ısrar etmiyor. Sağlıklı beslenmek hayatımızda gercekten buyuk bir onem taşıyor ancak biz bu kısımda besinlerin gri ve beyaz madde ile olan bağlantısına odaklanacağız.
Gri ve beyaz maddenin artmasına ve korunmasına yardımcı olan en yararlı besin, zeytinyağı olarak goruluyor. Bu yuzden de bilim insanları ve araştırmacılar, insanların mutlaka her oğunde zeytinyağı tuketmesi gerektiğini belirtiyor. Ozellikle akşam yemeklerinde zeytinyağının hicbir şekilde atlatılmaması gerektiğini belirten uzmanlar, tadını sevmeyenler icin alternatif olarak avokado ve hindistan cevizi yağı oneriyor.
Omega-3 acısından zengin besinler, organik fındık ezmesi, keten, chia ve kenevir tohumu beyindeki sadece gri maddeyi değil, aynı zamanda beyaz maddenin de artmasına olanak sağlıyor. Uzmanlar, kahvaltıda ne yediğinize değil, nasıl yediğinize de dikkat etmeniz gerektiğini belirtiyor. Yapılan araştırmalara gore yanında bir fincan cay ile yavaş yavaş yapılan kahvaltı, aceleye getirilen kahvaltıya gore beynin cok daha iyi calışmasına yol acıyor.
[h=2]İstikrarlı bir uyku duzeni oluşturun[/h]
Coğu insan beynin uyku sırasında kendi kendini yenilediğini zaten biliyordur ancak biz bilmeyenler icin bir kez daha hatırlatalım. Uyku, beyin icin gercekten de onemli bir surec ve beyin, uyku sırasında gercekten de akıl almaz işlemler yaparak beynimizin gelişmesine ve hafızamızın tazelenmesine yol acıyor. Mesela beynin hangi anıyı hatırlayacağını, hangisini unutması gerektiğini biz yatakta mışıl mışıl uyurken karar verdiğini biliyor muydunuz?
Beynimize yardımcı olabilmek icin yapabileceğimiz en basit ve en yararlı şey, duzenli bir uyku dongusu oluşturmak olacaktır. Bu konuda ozellikle dikkat etmemiz gereken şey, her akşam aynı saatte uyumaya, her sabah da aynı saatte uyanmaya calışmak olacaktır. Yetişkin insanlar icin gunluk ihtiyacımız olan uyku suresi 7-9 saatten oluşuyor. Vucudumuza ihtiyacı olandan azını ya da fazlasını vermeden sağlıklı bir uyku duzeni oluşturmak, gri maddenin de artmasına olanak sağlayacaktır.
[h=2]Her gun yeni bir şeyler oğrenmeye calışın[/h]
Londra ’da bir taksici olmanın ne kadar zor olabileceğini hic duşundunuz mu? İngiltere ’de All London Knowledge diye bir kural var ve taksici olmak isteyen bir şoforun oğrenmesi ve ezberlemesi yaklaşık 2 ila 4 yıl arası suren bu bilgilere sahip olması gerekiyor. İyi de gri madde ile Londra ’da taksici olmak arasındaki bağlantı ne olabilir ki diye sorabilirsiniz, hemen anlatalım.
İngiltere ’de yapılan bir araştırmada, All London Knowledge sınavını gecmeyi başarmış taksicilerin hipokampuslarının normal insanlardan daha buyuk olduğu ortaya cıktı. Sebebi ise 2 - 4 yıl boyunca surekli bir şeyler oğrenmek, ezberlemek ve daha sonra taksici olduklarında oğrendikleri şeyleri uygulamaya koymak.
Bilim insanları, gri maddenin coğalabilmesi icin insanların surekli bir şeyler oğrenmesi, daha sonrasında bunu uygulaması gerektiğini belirtiyor. Orneğin profesyonel anlamda olmasa da hobi olarak yeni bir dil oğrenmeye calışabilir, kelime ezberi yaparak tıpkı daha once de belirttiğimiz gibi hafızanızı zorlayabilirsiniz. Her gun duzenli olarak gazete, dergi, kitap ve benzeri bir şeyler okumak, ilgi duyduğunuz bir alanda yeni bir şeyler oğrenmek beyninizdeki gri maddenin artmasında onemli olcude rol oynayacaktır.