Gunumuzde buyuk bolumu ozel şirketler tarafından gercekleştiriliyor olsa da birkac on yıl geriye gittiğimiz zaman uzay calışmalarının tek sorumlusu devletlerdi. Uzay calışmaları denilince akla gelen ilk devlet kurumu da elbette NASA. NASA gibi calışması icin yuksek maliyetler gereken bir kurumun kurulma amacı bilimsel merak değil, ulkeler arası yaşanan ve o donem tum dunyayı etkileyen bir guc mucadelesiydi.
İkinci Dunya Savaşı sonrası artık sıcak catışmalar bitmiş olsa bile ABD ile Sovyetler arasında ustu ortulu bir mucadele devam ediyordu. Soğuk Savaş olarak adlandırılan bu mucadelenin dunya sınırlarını aşıp da uzaya taşması ile birlikte NASA kuruldu. NASA, kurulduğu ilk gunden beri icinde yaşadığımız evrenin sınırlarını keşfetmemizi sağlayan pek cok goreve imza atmış ama aynı zamanda bazı gorevlerin başarısız olmasını da engelleyememiştir.
[h=2]NASA ’nın kurulduğu dunya duzeni:[/h]
NASA ’nın kuruluşuna gecmeden once bu devlet kurumunun ortaya cıktığı dunya duzenine bir goz atmakta yarar var. İkinci Dunya Savaşı henuz bitmiş, milyonlarca insan olmuş, Nazi rejiminden kurtulunmuştu. Ancak dunya iki kutba ayrılmıştı. Bir kutbu kapitalist Amerika Birleşik Devletleri, bir kutbu ise komunist Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği oluşturuyordu.
Bu iki buyuk gucun kapışması her alanda yaşanıyordu. ABD ve Sovyetler; bir yandan diğer ulkeleri yanlarına cekmeye calışıyor, bir yandan ajanlık faaliyetleri yurutuyor, bir yandan da bilimsel ve teknolojik calışmalarla birbirlerine alt etmeye calışıyorlardı. 4 Ekim 1957 tarihinde Sovyetlerin Sputnik I uydusunu uzaya gondermesi ile birlikte bu mucadelenin yonu uzaya doğru kaymaya başladı. ABD, bir şeyler yapmalıydı.
[h=2]NASA ilk ne zaman ve kim tarafından kuruldu?[/h]
National Aeronautics and Space Administration, kısaca NASA, Turkcesi ile Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi; 29 Temmuz 1958 tarihinde, donemin Amerika Birleşik Devletler başkanı Dwight D. Eisenhower tarafından kurulmuştur. NASA ’dan once bu tur havacılık faaliyetleri 1915 yılında kurulmuş olan National Advisory Committee for Aeronautics, kısaca NACA, Turkcesi ile Havacılık Alanında Ulusal Danışma Komitesi tarafından yurutuluyordu.
NASA ’nın kurulma amacı bilimsel merak değil, ABD ’nin Sovyetler ile giriştiği ustu kapalı mucadeleydi. Sovyetlerin art arda uzaya uydu ve kopek gondermesi nedeniyle Amerikalılar buyuk telaşa kapılmış ve bu komunistler ya uzaydan kafamıza bomba atarsa diye uyku uyuyamaz olmuşlardı. Başkan Eisenhower zaten bir İkinci Dunya Savaşı komutanı olduğu icin duruma el atarak NASA ’nın hızla kurulmasını sağladı.
NASA ’nın oncelikli amacı, uzayda ABD gucunun de var olduğunu tum dunyaya gostermekti. Elbette, siyasilerin olmasa da bilim insanlarının amacı yaşadığımız evreni keşfetmekti. Kuruluş nedeni ne olursa olsun kurum tarafından yapılan calışmalara ve bugunun uzay araştırmalarına baktığımız zaman NASA ’nın gercekten pek cok başarılı calışmaya imza attığını ve atmakta olduğunu soylemek mumkun.
[h=2]NASA ’nın bazı başarılı gorevleri:[/h] Apollo Hubble Viking Chandra Cassini-Huygens Spirit & Opportunity Spitzer WMAP Voyager Pioneer
[h=3]En başarılı gorevler: Apollo[/h] NASA tarafından gercekleştirilmiş en başarılı gorevler arasında şuphesiz Apollo gorevleri ilk sırayı alacaktır. Apollo 11 ile Ay ’a insan gonderildiğini duşunursek yani daha ne olsun? Apollo kapsamında yapılan pek cok sayıda gorev sonucunda edindiğimiz bilgiler sayesinde bugun uydumuz Ay ’ı cok daha yakından tanıyoruz.
[h=3]Evrenin en ucra noktalarını goruyoruz: Hubble[/h] Bugun uzay hakkında bildiğimiz pek cok şeyi oğrendiğimiz Hubble Teleskobu ’nun insanlığa kazandırıldığı Hubble gorevi de NASA ’nın en başarılı calışmalarından biri olarak kabul ediliyor. Bu gorev sayesinde evrenin hayal bile edemeyeceğimiz noktalarından goruntuler elde etmeyi başardık.
[h=3]İlk renkli Mars goruntuleri: Viking[/h] 1976 yılının Temmuz ayında Viking 1 sondası Mars gezegeninin yuzeyine başarılı bir iniş yaparak Sovyet rakiplerini geride bırakmıştı. Tam 6 yıl 116 gun boyunca Mars yuzeyinde calışan bu sonda sayesinde hem Mars hakkında benzersiz bilgilere hem de Mars ’ın renkli goruntulerine sahip olduk.
[h=3]Supernova keşifleri: Chandra[/h] 1999 yılında kurulan Chandra Gozlemevi, X ışınları kullanarak uzayı gozluyor. Kullandığı ışınlar, bilinen X-ray teleskoplarından 100 kat daha guclu. Bu benzersiz ışınlar sayesinde nice supernovalar keşfedildi.
[h=3]Saturn hakkında benzersiz bilgiler: Cassini-Huygens[/h] NASA ve ESA ortak projesi olan Cassini-Huygens uzay aracı, 1997 yılında fırlatıldı ve uzun zaman sonra 2004 yılında hedefi olan Saturn gezegenine başarıyla ulaştı. O gunden beri Saturn etrafında donen arac sayesinde benzersiz bilgiler elde ettik.
[h=3]Mars hakkında bildiğimiz her şey: Spirit & Opportunity[/h] Spirit & Opportunity olarak adlandırılan ikiz uzay aracları 2004 yılında Mars gezegenine indi ve 90 gun boyunca dolaşabildikleri kadar dolaştılar. Bugun Mars hakkında bildiğimiz pek cok şeyi bu ikiz uzay araclarına borcluyuz.
[h=3]Pek cok calışmanın temelini oluşturdu: Spitzer[/h] Kozmoloji ve astrofizik calışmalarının temelini oluşturan Spitzer Uzay Teleskobu, ilk kez 2005 yılında Guneş dışı gezegenlerden gelen ışığı keşfederek uzay calışmalarına benzersiz bir boyut kazandırmıştır.
[h=3]Evrenin yaşını oğrendik: WMAP[/h] The Wilkinson Microwave Anisotropy Probe, kısaca WMAP, Turkcesi ile Wilkinson Mikrodalga Anizotropi Sondası; Buyuk Patlama sonrası evrendeki radyasyonu en doğru şekilde olcerek evrenin yaşını hesaplamada kesin teoriler oluşturulmasını sağladı.
[h=3]Hayal bile edemeyeceğimiz yerlere gittiler: Voyager[/h] Yıllar once donuşu olmayan bir uzay gorevine gonderilen Voyager 1 ve Voyager 2 uzay aracları, 2025 yılına kadar bize evrenin hayal bile edemeyeceğimiz noktalarından gelen sinyalleri iletmeye devam edecekler. Jupiter, Saturn, Neptun, Uranus, Pluton gibi uzak gezegenler hakkında bildiğimiz her şeyi onlara borcluyuz.
[h=3]Saturn'e ve Jupiter'e ulaşan ilk araclar: Pioneer[/h] 1972 ve 1973 yıllarında fırlatılan Pioneer 10 ve Pioneer 11 uzay aracları, Saturn ’e ve Jupiter ’e ilk ulaşan araclardır. Asteroit kuşağının tam ortasında, Mars ile Jupiter arasında seyahat etmeyi başaran ilk uzay aracları da yine Pioneer 10 ve Pioneer 11 ’dir. Elde ettikleri bilgiler, elbette benzersizdi.
[h=2]NASA ’nın bazı başarısız gorevleri:[/h] STS-51-L STS-107 Apollo-Soyuz Test Project
[h=3]Uzay aracı alev aldı: STS-51-L[/h] Tarihe Challenger Felaketi olarak gecen olay 28 Ocak 1986 tarihinde yaşandı. NASA tarafından fırlatılan STS-51-L uzay aracı, bir dakika sonra parcalanarak alev aldı ve icindeki tum murettebat hayatını kaybetti.
[h=3]Zararsız bir yangın gibi başladı: STS-107[/h] Tarihe Columbia Felaketi olarak gecen olay 1 Şubat 2003 tarihinde yaşandı. NASA tarafından fırlatılan STS-107 uzay aracında 7 dakika sonra bir yangın meydana geldi. Herhangi bir sorun olmadığı soylense bile yangın yayıldı ve aracta bulunan tum murettebat hayatını kaybetti.
[h=3]Gizemli gaz sızıntısı: Apollo-Soyuz Test Project[/h] 1975 yılının Temmuz ayında gercekleşen, ABD ve Sovyetlerin ilk ortak uzay calışması olan Apollo-Soyuz Test Project kapsamında uzaya fırlatılan roket başarılı bir şekilde Dunya yorungesine oturdu. 44 saat sonra geri donduklerinde ise aracta nitrojen gazı sızıntısı olduğu ortaya cıktı. Ucu Amerikalı, ikisi Rus olan murettebat hemen hastaneye kaldırıldı. Neyse ki kimseye bir şey olmadı. Ancak yaşanan sızıntı buyuk tartışmalara neden oldu.
İnsanlık tarihinin en onemli uzay calışmalarına imza atan ABD devlet kurumu NASA kim tarafından, ne zaman kuruldu sorusunu yanıtladık ve kurumun gercekleştirdiği başarılı ve başarısız uzay gorevlerinden bahsettik. NASA ve calışmaları hakkındaki duşuncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
İkinci Dunya Savaşı sonrası artık sıcak catışmalar bitmiş olsa bile ABD ile Sovyetler arasında ustu ortulu bir mucadele devam ediyordu. Soğuk Savaş olarak adlandırılan bu mucadelenin dunya sınırlarını aşıp da uzaya taşması ile birlikte NASA kuruldu. NASA, kurulduğu ilk gunden beri icinde yaşadığımız evrenin sınırlarını keşfetmemizi sağlayan pek cok goreve imza atmış ama aynı zamanda bazı gorevlerin başarısız olmasını da engelleyememiştir.
[h=2]NASA ’nın kurulduğu dunya duzeni:[/h]
NASA ’nın kuruluşuna gecmeden once bu devlet kurumunun ortaya cıktığı dunya duzenine bir goz atmakta yarar var. İkinci Dunya Savaşı henuz bitmiş, milyonlarca insan olmuş, Nazi rejiminden kurtulunmuştu. Ancak dunya iki kutba ayrılmıştı. Bir kutbu kapitalist Amerika Birleşik Devletleri, bir kutbu ise komunist Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği oluşturuyordu.
Bu iki buyuk gucun kapışması her alanda yaşanıyordu. ABD ve Sovyetler; bir yandan diğer ulkeleri yanlarına cekmeye calışıyor, bir yandan ajanlık faaliyetleri yurutuyor, bir yandan da bilimsel ve teknolojik calışmalarla birbirlerine alt etmeye calışıyorlardı. 4 Ekim 1957 tarihinde Sovyetlerin Sputnik I uydusunu uzaya gondermesi ile birlikte bu mucadelenin yonu uzaya doğru kaymaya başladı. ABD, bir şeyler yapmalıydı.
[h=2]NASA ilk ne zaman ve kim tarafından kuruldu?[/h]
National Aeronautics and Space Administration, kısaca NASA, Turkcesi ile Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi; 29 Temmuz 1958 tarihinde, donemin Amerika Birleşik Devletler başkanı Dwight D. Eisenhower tarafından kurulmuştur. NASA ’dan once bu tur havacılık faaliyetleri 1915 yılında kurulmuş olan National Advisory Committee for Aeronautics, kısaca NACA, Turkcesi ile Havacılık Alanında Ulusal Danışma Komitesi tarafından yurutuluyordu.
NASA ’nın kurulma amacı bilimsel merak değil, ABD ’nin Sovyetler ile giriştiği ustu kapalı mucadeleydi. Sovyetlerin art arda uzaya uydu ve kopek gondermesi nedeniyle Amerikalılar buyuk telaşa kapılmış ve bu komunistler ya uzaydan kafamıza bomba atarsa diye uyku uyuyamaz olmuşlardı. Başkan Eisenhower zaten bir İkinci Dunya Savaşı komutanı olduğu icin duruma el atarak NASA ’nın hızla kurulmasını sağladı.
NASA ’nın oncelikli amacı, uzayda ABD gucunun de var olduğunu tum dunyaya gostermekti. Elbette, siyasilerin olmasa da bilim insanlarının amacı yaşadığımız evreni keşfetmekti. Kuruluş nedeni ne olursa olsun kurum tarafından yapılan calışmalara ve bugunun uzay araştırmalarına baktığımız zaman NASA ’nın gercekten pek cok başarılı calışmaya imza attığını ve atmakta olduğunu soylemek mumkun.
[h=2]NASA ’nın bazı başarılı gorevleri:[/h] Apollo Hubble Viking Chandra Cassini-Huygens Spirit & Opportunity Spitzer WMAP Voyager Pioneer
[h=3]En başarılı gorevler: Apollo[/h] NASA tarafından gercekleştirilmiş en başarılı gorevler arasında şuphesiz Apollo gorevleri ilk sırayı alacaktır. Apollo 11 ile Ay ’a insan gonderildiğini duşunursek yani daha ne olsun? Apollo kapsamında yapılan pek cok sayıda gorev sonucunda edindiğimiz bilgiler sayesinde bugun uydumuz Ay ’ı cok daha yakından tanıyoruz.
[h=3]Evrenin en ucra noktalarını goruyoruz: Hubble[/h] Bugun uzay hakkında bildiğimiz pek cok şeyi oğrendiğimiz Hubble Teleskobu ’nun insanlığa kazandırıldığı Hubble gorevi de NASA ’nın en başarılı calışmalarından biri olarak kabul ediliyor. Bu gorev sayesinde evrenin hayal bile edemeyeceğimiz noktalarından goruntuler elde etmeyi başardık.
[h=3]İlk renkli Mars goruntuleri: Viking[/h] 1976 yılının Temmuz ayında Viking 1 sondası Mars gezegeninin yuzeyine başarılı bir iniş yaparak Sovyet rakiplerini geride bırakmıştı. Tam 6 yıl 116 gun boyunca Mars yuzeyinde calışan bu sonda sayesinde hem Mars hakkında benzersiz bilgilere hem de Mars ’ın renkli goruntulerine sahip olduk.
[h=3]Supernova keşifleri: Chandra[/h] 1999 yılında kurulan Chandra Gozlemevi, X ışınları kullanarak uzayı gozluyor. Kullandığı ışınlar, bilinen X-ray teleskoplarından 100 kat daha guclu. Bu benzersiz ışınlar sayesinde nice supernovalar keşfedildi.
[h=3]Saturn hakkında benzersiz bilgiler: Cassini-Huygens[/h] NASA ve ESA ortak projesi olan Cassini-Huygens uzay aracı, 1997 yılında fırlatıldı ve uzun zaman sonra 2004 yılında hedefi olan Saturn gezegenine başarıyla ulaştı. O gunden beri Saturn etrafında donen arac sayesinde benzersiz bilgiler elde ettik.
[h=3]Mars hakkında bildiğimiz her şey: Spirit & Opportunity[/h] Spirit & Opportunity olarak adlandırılan ikiz uzay aracları 2004 yılında Mars gezegenine indi ve 90 gun boyunca dolaşabildikleri kadar dolaştılar. Bugun Mars hakkında bildiğimiz pek cok şeyi bu ikiz uzay araclarına borcluyuz.
[h=3]Pek cok calışmanın temelini oluşturdu: Spitzer[/h] Kozmoloji ve astrofizik calışmalarının temelini oluşturan Spitzer Uzay Teleskobu, ilk kez 2005 yılında Guneş dışı gezegenlerden gelen ışığı keşfederek uzay calışmalarına benzersiz bir boyut kazandırmıştır.
[h=3]Evrenin yaşını oğrendik: WMAP[/h] The Wilkinson Microwave Anisotropy Probe, kısaca WMAP, Turkcesi ile Wilkinson Mikrodalga Anizotropi Sondası; Buyuk Patlama sonrası evrendeki radyasyonu en doğru şekilde olcerek evrenin yaşını hesaplamada kesin teoriler oluşturulmasını sağladı.
[h=3]Hayal bile edemeyeceğimiz yerlere gittiler: Voyager[/h] Yıllar once donuşu olmayan bir uzay gorevine gonderilen Voyager 1 ve Voyager 2 uzay aracları, 2025 yılına kadar bize evrenin hayal bile edemeyeceğimiz noktalarından gelen sinyalleri iletmeye devam edecekler. Jupiter, Saturn, Neptun, Uranus, Pluton gibi uzak gezegenler hakkında bildiğimiz her şeyi onlara borcluyuz.
[h=3]Saturn'e ve Jupiter'e ulaşan ilk araclar: Pioneer[/h] 1972 ve 1973 yıllarında fırlatılan Pioneer 10 ve Pioneer 11 uzay aracları, Saturn ’e ve Jupiter ’e ilk ulaşan araclardır. Asteroit kuşağının tam ortasında, Mars ile Jupiter arasında seyahat etmeyi başaran ilk uzay aracları da yine Pioneer 10 ve Pioneer 11 ’dir. Elde ettikleri bilgiler, elbette benzersizdi.
[h=2]NASA ’nın bazı başarısız gorevleri:[/h] STS-51-L STS-107 Apollo-Soyuz Test Project
[h=3]Uzay aracı alev aldı: STS-51-L[/h] Tarihe Challenger Felaketi olarak gecen olay 28 Ocak 1986 tarihinde yaşandı. NASA tarafından fırlatılan STS-51-L uzay aracı, bir dakika sonra parcalanarak alev aldı ve icindeki tum murettebat hayatını kaybetti.
[h=3]Zararsız bir yangın gibi başladı: STS-107[/h] Tarihe Columbia Felaketi olarak gecen olay 1 Şubat 2003 tarihinde yaşandı. NASA tarafından fırlatılan STS-107 uzay aracında 7 dakika sonra bir yangın meydana geldi. Herhangi bir sorun olmadığı soylense bile yangın yayıldı ve aracta bulunan tum murettebat hayatını kaybetti.
[h=3]Gizemli gaz sızıntısı: Apollo-Soyuz Test Project[/h] 1975 yılının Temmuz ayında gercekleşen, ABD ve Sovyetlerin ilk ortak uzay calışması olan Apollo-Soyuz Test Project kapsamında uzaya fırlatılan roket başarılı bir şekilde Dunya yorungesine oturdu. 44 saat sonra geri donduklerinde ise aracta nitrojen gazı sızıntısı olduğu ortaya cıktı. Ucu Amerikalı, ikisi Rus olan murettebat hemen hastaneye kaldırıldı. Neyse ki kimseye bir şey olmadı. Ancak yaşanan sızıntı buyuk tartışmalara neden oldu.
İnsanlık tarihinin en onemli uzay calışmalarına imza atan ABD devlet kurumu NASA kim tarafından, ne zaman kuruldu sorusunu yanıtladık ve kurumun gercekleştirdiği başarılı ve başarısız uzay gorevlerinden bahsettik. NASA ve calışmaları hakkındaki duşuncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.