Kadın calışanlar iş hayatında bazen kendilerinden, bazen yoneticilerinden, kimi zaman da meslektaşlarından kaynaklanan engellerle karşılaşır. Gunumuz iş hayatında pek cok engelle karşılaşan kadınlar, otesine gecemedikleri bir “cam tavan”ın altında calışmak zorunda kalmakta. Cam tavan kadınların belirli bir seviyede birtakım engellere takılması anlamına gelmekte ki cam tavan kullanımıyla kastedilen karşılaşılan sorunların belirsizliği.

Kadınlar icin calışma hayatının en buyuk engeli olan bu cam tavanın uc boyutu var; yani bahsedilen uc basamaklı bir cam tavandır. Bu cam tavanın boyutlarının ortaya cıkmasındaki belirgin faktorler coğunlukla sosyo-kulturel nitelikte olup, sosyalleşme sureci; normlar, kanunlar ve kurumsal duzenlemeler; eğitim duzeyi ve endustriyel gelişim seviyesi ile birebir ilişkilidir. Cam tavanın 3 boyutunu oluşturan 3 ana engel vardır ki kadınlar bu bariyerler doğrultusunda kariyer gelişimlerini belirler. Bu engeller:

1- Erkek yoneticiler tarafından konulan engeller

2- Kadın yoneticiler tarafından konulan engeller

3- Kişinin kendi kendine koyduğu engeller

Erkek yoneticiler tarafından konulan engeller

Cam tavan literaturunde en cok erkekler tarafından konan engellerden bahsedilmektedir.

• Tarafsızlık ilkesi: Cinsiyetler arasındaki fark kabul edilirken bir ustunluğun olmadığının kabul edilmesi durumu

• Cinsiyet korluğu: Kadın-erkek farkı yok; “insan” goruşu hakim.

• Koruma, kollama icgudusu (iyi niyetli ayrımcılık): Kadın birtakım mazeretlerle (“Ailesi cok onemli, cok iş vermeyelim” gibi) kollanır.

• Kadınlara yonelik onyargılar: Coğu negatif olan bu onyargılar kadınların verilen ust duzey işleri yapamayacağına dair goruşleri icerir. Kişilik, kararlılık ve azim acısından yetersiz olarak değerlendirilirler.

• Kadınlarla kurulan iletişim zorluğu

• Gucu elde tutma isteği

Kadın yoneticiler tarafından konulan engeller:

Kadınların %50-60’ı erkek yoneticilerle calışmak istiyor. Daha cok erkek yoneticilerin koyduğu engeller tartışılırken kadın yoneticilerin koyduğu engeller goz ardı ediliyor.

• Tarafsızlık ilkesi

• Cinsiyet korluğu

• Koruma, kollama icgudusu

• Kendini referans alma yanılgısı: Kadın yoneticilerin bilincaltındaki “Ben bu noktaya nasıl geldiysem, herkes aynı şekilde gelebilir. Ozel bir cabaya gerek yok” mantığı

• “Kralice arı” sendromu; başarıyı yuceltme ihtiyacı: Tepe yonetimde gorulen ‘tek kadın’ olmanın bir başarı ve ayrıcalık gostergesi olduğu inancı

• Cok boyutlu kıyaslama; cok boyutlu kıskanclık: Kadın calışanların ceşitli nedenlerle (aile hayatı, fiziksel ozellikler vb.) bir ceşit tehdit unsuru olarak gorulmesi

• Kadınlara yonelik onyargılar

• Erkekler gibi duşunerek, onlardan biri olduğunu gosterme cabası: Genellikle anti-feminist eğilimlerle sonuclanmakta

Kadınların kendi kendilerine koyduğu engeller:

• Cinsiyet rollerine ilişkin tutumlar: “Kadının yeri neresi?”

• Toplumsal değerleri sorgulamadan icselleştirmek: Kadınlara karşı olan negatif onyargıları kabul etme, benimseme

• İş-aile catışması ve sucluluk duygusu ile başa cıkamamak

• Ozguven eksikliği, kararsızlık, ne istediğini bilememek

• Kendini geliştirme, koşullarını değiştirme isteği, inancı veya imkanı olmamak

• Sistemin değiştirilemeyeceğine duyulan inanc

• Sistemi destekleme zorunluluğu hissetmek

• Kariyerde yukselmeyi tercih etmemek / kariyer yonelimli olmamak

• Kariyerde yukselmenin gerekliliklerini ve zorunluluklarını goze almamak