Zaman derken yani mecburen gidecekler. Hepimizin başına gelmiştir cocukları okula yazma sendromu. Gitmezler mızmızlanırlar, korkarlar. Şimdi haberimize geciyoruz. Bu arakada kucuk kardeşimi ilk olula yazdırmıştık. Oğlenciydi, bi baktım saat 2 gibi eve geldi. Hayırdır dedim.
-Abi acıktım oğlen yemeğine geldim demişti
Şimdi haber;
Ceşitli kaygılar nedeni ile cocuğun okula gitmeyi reddetmesidir. Cocuk okula gitmez veya okula gider derslere devam etmeden okuldan ayrılır.
Okul reddi okul hayatının her doneminde ortaya cıkabilir; ancak coğunlukla geciş donemlerinde, yani okula başlama ve 10-11 yaş donemlerinde ortaya cıkar.
İlk kez okula giden 6-7 yaş cocukları, ailelerinden ayrılarak yabancı bir ortama girdiklerinde, yabancı ortamı tanıyıp arkadaşlar edininceye kadar bazı uyum sorunları gosterebilirler. Bu uyum sorunları okula gitmeyi reddetme duzeyinde değildir. Okul reddi olan cocuklar ise okula başlarken anne veya babalarından ayrıldıklarında sebebini bilmedikleri buyuk bir kaygı, korku duyarlar. Bu nedenle de okulda durmak istemezler, buna zorlandıklarında ağlama krizleri, ofke nobetleri ve fiziksel bir hastalığı duşundurecek karın ağrısı, bulantı, kusma, başağrısı, baş donmesi gibi belirtiler gosterebilirler. Yapılan muayene ve tetkiklerde bu belirtileri acıklayacak bir fiziksel hastalık tespit edilemez. Okul zamanı veya okulda buyuk bir kaygı, korku ve fiziksel belirtileri gosteren cocuk okula gitmediği zaman veya hafta sonları oldukca rahat, neşelidir. Hicbir şikayeti yoktur. Pazar gunu akşamdan veya pazartesi sabah bu belirtiler ortaya cıkmaya başlar. Cocuk neden okula gitmediğini tam olarak acıklayamaz, ancak icinde bir korku olduğunu, ağlama hissi geldiğini soyler, bazen de oğretmen kızıyor, arkadaşlarım benimle oynamıyorlar gibi gerekceler one surer. Bazı cocuklarda başlangıcta okula giderler; daha sonra birden okula gitmeyeceklerini soylerler.
Ergenlik oncesi veya ergenlikte ortaya cıkan okul reddi 6-7 yaş cocuklarındaki gibi birden ve şiddetli belirtilerle başlamaz. Yavaş yavaş okula karşı, arkadaşlarına karşı, zevk aldıkları şeylere karşı ilgisizlik başlar. Okula karşı isteksizli genelleşerek diğer ortamlarda da ortaya cıkmaya, cocuğun ice kapanmasına neden olur. Sosyal ve akademik hayatında ceşitli sorunlar ve bunlara bağlı olarak ortaya cıkan ceşitli ruhsal sorunlar yaşayabilir.
Okul reddinin temelinde cocuğun aşırı korunup, kollanması, annesinden koparak bağımsızlaşamaması nedeni ile kendisine guveninin gelişememesi yatar.Aile bireyleri genellikle birbirlerine bağımlıdırlar. Biri diğerine bir şey olacak korkusunu yaşar. Cocuğa bir şey olacak diye hep tetikte dururlar. Cocuğun basit bir hastalığında veya basit bir kazada cok telaşlanırlar. Cocuğa bir şey olur korkusu ile cocuğun kendi başına bir şey yapmasına izin vermezler. Cocuğun yapması gereken şeyleri kendileri yaparlar.Boyle yetişen bir cocuk okula başladığında kendisini yapayalnız ve guvensiz hisseder.Kendisine veya anne babasına bir şey olacak korkusunu yaşar.
Okul reddi okula başlama ile birlikte başlayacağı gibi,daha sonra kaza, hastalık nedeni ile okula gidememe, cocuğa yakın olan aile uyelerinden birinin hastalığı, olumu, anne baba arasındaki sorunlar, kardeş doğumu, oğretmen tarafından duygusal ve ya fiziksel olarak orselenme, okul değişikliği, ağır odevler, tatiller, okul arkadaşları ile yaşanan sorunlar, okul reddini tetikleyebilir.
Tedavi icin aile, oğretmen ve okul yonetiminin işbirliği onemlidir. Aile ve oğretmen, okul yonetimi sorun hakkında aydınlatılmalıdır. Cocuk sınıfa girmezse bile okul bahcesine goturulmeli, tenefuslerde arkadaşları ile oynaması sağlanmalıdır. Başlangıcta birkac saat anne babası ile okul bahcesinde oynaması sağlanırken bu sure zamanla uzatılmalıdır. Aynı surec sınıf icinde tekrarlanmalıdır. Okula gitmiyor diye dayak atmak, kızmak, aşağılamak, suclamak, sorunu dahada ağırlaştırabilir. Anne babanın ev icindeki tutumlarını değiştirmeleri, ve cocuğa anlayışlı davranmaları, guven vermeleri, sosyal yonden teşvik etmeleri onemlidir.Aynı tavrı oğretmeninde gostermesi gerekir.
Belirtilen davranışlarla cocuk okula donmezse, ilaveten bilişsel davranışcı tedavi ile cocuk okula donebilir. Sıkıntısı cok fazla olan ve depresyonu olan cocuklara ceşitli ilaclarda verilebilir.
Sorularınız icin telefonum (0 212) 543 70 16
Dr. Mazlum Copur
Cocuk - Ergen ve Yetişkin Psikiyatrisi Uzmanı
[email protected]