Yolda giderken şans eseri karşılaştığınız bir eşyanın uzerindeki taşlar, eski eşyalar arasında bulduğunuz kolyenin uzerindeki bir taş ve diyelim, sevgilinizin aldığı yuzuk uzerindeki taş; gercekten değerli bir taş mı? Elbette manevi değer her zaman tercihimizdir ama yine de bir taşın gercekten değerli bir taş olup olmadığını bilmek herkesin hakkı. Bunu oğrenmek icin mutlaka bir uzmana danışmanıza gerek yok.
Bir taşın gercekten değerli bir taş olup olmadığını anlamak icin evde, kendi imkanlarınızla uygulayabileceğiniz basit yontemler var. Hatta bu yontemlerin buyuk bir bolumu yalnızca taşa bakmaktan geciyor ama oyle bir bakacaksınız ki olası tum hileleri ya da yapaylıkları gorebileceksiniz. Gelin bir taşın değerli bir taş olup olmadığı nasıl anlaşılır yakından bakalım ve uygulayabileceğiniz yontemleri gorelim.
[h=2]Bir taşın değerli olduğunu anlama yontemleri:[/h] Oncelikle değerli taş nedir onu oğrenin. Yuzeyini ve ic ozelliklerini inceleyin. Kırmayı goze alın. Rengine ve şeffaflığına dikkat edin. Elinizle şoyle bir tartın. Sertlik testinden gecirin. Işığa karşı parlaklığına bakın. [h=2]Oncelikle değerli taş nedir onu oğrenin:[/h]
Değerli taş denilince hepimiz aklına ilk olarak zumrut, yakut, pırlanta ve benzeri geliyor ancak kabul edersiniz ki değerli taş demek bunlardan cok daha fazlasını kapsıyor. Bu nedenle bir taşın değerli bir taş olup olmadığını anlamaya calışmadan once değerli taş nedir oğrenmelisiniz.
Gemological Institute of America ve benzeri kuruluşlar tarafından onaylanan değerli taş kataloglarından birini edinebilirsiniz ancak devamlı değerli taş incelemesi yapmayacaksanız internet sitelerini kullanabilirsiniz. Buradaki bağlantı uzerinden Gem Select RI tablosuna ulaşarak incelemelerinizi cok daha profesyonel yapabilir, buradaki bağlantı uzerinden Amerikan Mineraloji Dernekleri Federasyonu ’nun internet sitesine ulaşarak değerli taşların olcum değerlerini oğrenebilirsiniz.
[h=2]Yuzeyini ve ic ozelliklerini inceleyin:[/h]
Bir taşın gercekten değerli olup olmadığını anlamak icin şoyle bir dokunun. Hafif bile olsa olsa puruzlu ya da kumlu bir yuzeyi varsa o taş değerli değildir. Taşın ic ozellikleri de son derece onemlidir. Cunku ic yapısında gozle gorulur durumlar bile o taşın yapay bir taş olduğunu gozler onune serecektir.
Yapay taşların ic buyumesi kavisli şekilde olur. Yuvarlak, buyuk şeritler ve hatta gaz kabarcıkları gorulebilir. Platin ve altın trombositler, sentetik taşlara yapışmaya meyilldir. En onemlisi ise yapay taşlar uzerinde incecik de olsa birleştirme izleri, zikzaklar ve ic sutunlar gorulur.
Dikkat etmeniz gereken diğer bir taş turu de taklit taşlardır. Oldukca gercek gorunur ama sahtedir. Bunların uzeri portakal kabuğu gibi cukurlu ve puruzludur. İcinde akış cizgisi olarak adlandırılan izler vardır. Coğunda buyuk gaz kabarcıkları bulunur. Coğu zaman doğal taşlardan cok daha hafiftirler ve elinizle bile anlarsınız.
[h=2]Kırmayı goze alın:[/h]
Kucuk değil de buyuk bir taştan bahsediyorsak pek tercih edilmeyen bir testimiz var. Cekici alın ve taşa vurun. Eğer kırılıyorsa değerli taştır, eğey bukuluyor ya da eziliyorsa metalik bir cevherdir. Cunku değerli taşlar eğilmez, bukulmez, kolay şekillendirilmez ve bu nedenle kırılırlar. Metallere ise istediğinizi yapabilirsiniz.
[h=2]Rengine ve şeffaflığına dikkat edin:[/h]
Değerli taşların rengi son derece onemlidir. Eğer usta işi bir taklit değilse zaten şoyle bir bakınca bile renginden ne olduğunu anlarsınız. Ancak bazıları icin derin inceleme yapmak gerekebilir. Baştan soyleyelim, eğer elinizde cok koyu bir taş yoksa ışığa tutmanıza gerek yok. Filmlerde havalı durması icin gosterilen bir sahnedir o.
Renk deyip gecmemelisiniz. Gemological Institute of America, taşları 31 farklı renge ayırır. İşin icine bir de tonlama ve doygunluk girdiği zaman bir taşa sadece kırmızı deyip gecmek epey haksızlık olacaktır. Taşın uzerindeki sarı, turuncu, kırmızı gibi sıcak renkleri ve mor, mavi, yeşil gibi soğuk tonları belirleyerek gri ve kahverengi uzerinden doygunluğunu anlayın.
Bir değerli taş icin şeffaflık da son derece onemli. Değerli taşlar ya şeffaftır, ya yarı şeffaftır ya da opaktır. Orneğin elmaslar tamamen şeffaftır. Ameist ve akuamarin gibi taşlar yarı saydamdır, bu nedenle şoyle bir baktığınız zaman hem arkasını hem de icini gorebilirsiniz. Opal gibi taşlar ise opaktır. Yani herhangi bir saydamlığa sahip değildir.
[h=2]Elinizle şoyle bir tartın:[/h]
Ağırlık olayı değerli taşlar icin son derece onemlidir ancak bir taşın gercek ağırlığını olcmek her zaman elle mumkun olmayabilir. Yine de ilk kontrol icin yapılacak ilk şey taşı alıp şoyle bir elinizde tartmaktır. Gorunduğu kadar ağır değilse yani hafifse onun değerli bir taş olması pek mumkun değil.
İşte bu noktada bir parantez acmak gerekiyor cunku devreye ozgul ağırlık giriyor. Bazı değerli taşlar yapısı gereği gorunduğunden hafif ya da ağır olabilir. Bu nedenle eğer bir uzman değilseniz elle ağırlık kontrolu yapmak kesin bir sonuc icin pek bir anlam ifade etmiyor. Yine de şoyle bir elinizde tartınca az cok kıymetli bir şey olduğunu anlayabilirsiniz.
[h=2]Sertlik testinden gecirin:[/h]
Yine kırma testine benzer bir testimiz de sertlik uzerinedir. Coğu değerli taş son derece serttir. Bildiğiniz gibi cam, elmasla kesilir. Bunun pek cok orneğini gormek mumkun. Elindeki taşın gercekten değerli bir taş olup olmadığını anlamak istiyorsanız sert bir yuzey uzerinde deneme yapabilirsiniz. Elbette, sert yuzeyin hangi maddeden yapıldığı da onemli.
Eğer derseniz ben ne bileyim yuzeyin maddesini, mutfağa gidin ve seramik bir tabak alın. Taşı kullanarak seramik uzerinde bir cizgi cizin. Cizginin kalitesi, taşın değerini gosterir. İşi bir adım ileri goturerek taşı kırmayı deneyin. Kırmak icin ne kadar cok guc harcanıyorsa o taşın değerli olma ihtimali bir o kadar yuksektir.
[h=2]Işığa karşı parlaklığına bakın:[/h]
Taşın ışık karşısında sergilediği parlaklık durumu da değerli bir taş olup olmadığını anlamak icin etkili bir yontemdir. Kalem ışık adı verilen ince bir ışık huzmesini taşın icinden gecirin. İcinden ışık gecerken renk değişimleri gormeniz gerekiyor. Hatta bu renk değişimlerinin pek cok farklı ışıkta, pek cok farklı renkte olması gerekir.
Aydınlık bir ortam ışığında standart parlaklığını da gormeniz gerekiyor. Bunun icin 10 kat yakınlık sağlayan bir buyutec kullanmalısınız. İncelediğiniz zaman taşın icinin donuk, mumsu, parlak, cam gibi, yağlı ya da ipeksi gorunup gorunmediğini kontrol edin. Tum bunlar, bir taşın değerli bir taş olup olmadığını anlamanızda yardımcı olacaktır.
Bir taşın gercekten değerli bir taş olup olmadığı nasıl anlaşılır sorusunu yanıtladık ve o taşın değerli olup olmadığının anlamak icin uygulayabileceğiniz yontemlerden bahsettik. Elbette, cok daha etkili yontemler mevcut ancak bunlar icin gelişmiş aletler kullanılması gerekiyor.
Bir taşın gercekten değerli bir taş olup olmadığını anlamak icin evde, kendi imkanlarınızla uygulayabileceğiniz basit yontemler var. Hatta bu yontemlerin buyuk bir bolumu yalnızca taşa bakmaktan geciyor ama oyle bir bakacaksınız ki olası tum hileleri ya da yapaylıkları gorebileceksiniz. Gelin bir taşın değerli bir taş olup olmadığı nasıl anlaşılır yakından bakalım ve uygulayabileceğiniz yontemleri gorelim.
[h=2]Bir taşın değerli olduğunu anlama yontemleri:[/h] Oncelikle değerli taş nedir onu oğrenin. Yuzeyini ve ic ozelliklerini inceleyin. Kırmayı goze alın. Rengine ve şeffaflığına dikkat edin. Elinizle şoyle bir tartın. Sertlik testinden gecirin. Işığa karşı parlaklığına bakın. [h=2]Oncelikle değerli taş nedir onu oğrenin:[/h]
Değerli taş denilince hepimiz aklına ilk olarak zumrut, yakut, pırlanta ve benzeri geliyor ancak kabul edersiniz ki değerli taş demek bunlardan cok daha fazlasını kapsıyor. Bu nedenle bir taşın değerli bir taş olup olmadığını anlamaya calışmadan once değerli taş nedir oğrenmelisiniz.
Gemological Institute of America ve benzeri kuruluşlar tarafından onaylanan değerli taş kataloglarından birini edinebilirsiniz ancak devamlı değerli taş incelemesi yapmayacaksanız internet sitelerini kullanabilirsiniz. Buradaki bağlantı uzerinden Gem Select RI tablosuna ulaşarak incelemelerinizi cok daha profesyonel yapabilir, buradaki bağlantı uzerinden Amerikan Mineraloji Dernekleri Federasyonu ’nun internet sitesine ulaşarak değerli taşların olcum değerlerini oğrenebilirsiniz.
[h=2]Yuzeyini ve ic ozelliklerini inceleyin:[/h]
Bir taşın gercekten değerli olup olmadığını anlamak icin şoyle bir dokunun. Hafif bile olsa olsa puruzlu ya da kumlu bir yuzeyi varsa o taş değerli değildir. Taşın ic ozellikleri de son derece onemlidir. Cunku ic yapısında gozle gorulur durumlar bile o taşın yapay bir taş olduğunu gozler onune serecektir.
Yapay taşların ic buyumesi kavisli şekilde olur. Yuvarlak, buyuk şeritler ve hatta gaz kabarcıkları gorulebilir. Platin ve altın trombositler, sentetik taşlara yapışmaya meyilldir. En onemlisi ise yapay taşlar uzerinde incecik de olsa birleştirme izleri, zikzaklar ve ic sutunlar gorulur.
Dikkat etmeniz gereken diğer bir taş turu de taklit taşlardır. Oldukca gercek gorunur ama sahtedir. Bunların uzeri portakal kabuğu gibi cukurlu ve puruzludur. İcinde akış cizgisi olarak adlandırılan izler vardır. Coğunda buyuk gaz kabarcıkları bulunur. Coğu zaman doğal taşlardan cok daha hafiftirler ve elinizle bile anlarsınız.
[h=2]Kırmayı goze alın:[/h]
Kucuk değil de buyuk bir taştan bahsediyorsak pek tercih edilmeyen bir testimiz var. Cekici alın ve taşa vurun. Eğer kırılıyorsa değerli taştır, eğey bukuluyor ya da eziliyorsa metalik bir cevherdir. Cunku değerli taşlar eğilmez, bukulmez, kolay şekillendirilmez ve bu nedenle kırılırlar. Metallere ise istediğinizi yapabilirsiniz.
[h=2]Rengine ve şeffaflığına dikkat edin:[/h]
Değerli taşların rengi son derece onemlidir. Eğer usta işi bir taklit değilse zaten şoyle bir bakınca bile renginden ne olduğunu anlarsınız. Ancak bazıları icin derin inceleme yapmak gerekebilir. Baştan soyleyelim, eğer elinizde cok koyu bir taş yoksa ışığa tutmanıza gerek yok. Filmlerde havalı durması icin gosterilen bir sahnedir o.
Renk deyip gecmemelisiniz. Gemological Institute of America, taşları 31 farklı renge ayırır. İşin icine bir de tonlama ve doygunluk girdiği zaman bir taşa sadece kırmızı deyip gecmek epey haksızlık olacaktır. Taşın uzerindeki sarı, turuncu, kırmızı gibi sıcak renkleri ve mor, mavi, yeşil gibi soğuk tonları belirleyerek gri ve kahverengi uzerinden doygunluğunu anlayın.
Bir değerli taş icin şeffaflık da son derece onemli. Değerli taşlar ya şeffaftır, ya yarı şeffaftır ya da opaktır. Orneğin elmaslar tamamen şeffaftır. Ameist ve akuamarin gibi taşlar yarı saydamdır, bu nedenle şoyle bir baktığınız zaman hem arkasını hem de icini gorebilirsiniz. Opal gibi taşlar ise opaktır. Yani herhangi bir saydamlığa sahip değildir.
[h=2]Elinizle şoyle bir tartın:[/h]
Ağırlık olayı değerli taşlar icin son derece onemlidir ancak bir taşın gercek ağırlığını olcmek her zaman elle mumkun olmayabilir. Yine de ilk kontrol icin yapılacak ilk şey taşı alıp şoyle bir elinizde tartmaktır. Gorunduğu kadar ağır değilse yani hafifse onun değerli bir taş olması pek mumkun değil.
İşte bu noktada bir parantez acmak gerekiyor cunku devreye ozgul ağırlık giriyor. Bazı değerli taşlar yapısı gereği gorunduğunden hafif ya da ağır olabilir. Bu nedenle eğer bir uzman değilseniz elle ağırlık kontrolu yapmak kesin bir sonuc icin pek bir anlam ifade etmiyor. Yine de şoyle bir elinizde tartınca az cok kıymetli bir şey olduğunu anlayabilirsiniz.
[h=2]Sertlik testinden gecirin:[/h]
Yine kırma testine benzer bir testimiz de sertlik uzerinedir. Coğu değerli taş son derece serttir. Bildiğiniz gibi cam, elmasla kesilir. Bunun pek cok orneğini gormek mumkun. Elindeki taşın gercekten değerli bir taş olup olmadığını anlamak istiyorsanız sert bir yuzey uzerinde deneme yapabilirsiniz. Elbette, sert yuzeyin hangi maddeden yapıldığı da onemli.
Eğer derseniz ben ne bileyim yuzeyin maddesini, mutfağa gidin ve seramik bir tabak alın. Taşı kullanarak seramik uzerinde bir cizgi cizin. Cizginin kalitesi, taşın değerini gosterir. İşi bir adım ileri goturerek taşı kırmayı deneyin. Kırmak icin ne kadar cok guc harcanıyorsa o taşın değerli olma ihtimali bir o kadar yuksektir.
[h=2]Işığa karşı parlaklığına bakın:[/h]
Taşın ışık karşısında sergilediği parlaklık durumu da değerli bir taş olup olmadığını anlamak icin etkili bir yontemdir. Kalem ışık adı verilen ince bir ışık huzmesini taşın icinden gecirin. İcinden ışık gecerken renk değişimleri gormeniz gerekiyor. Hatta bu renk değişimlerinin pek cok farklı ışıkta, pek cok farklı renkte olması gerekir.
Aydınlık bir ortam ışığında standart parlaklığını da gormeniz gerekiyor. Bunun icin 10 kat yakınlık sağlayan bir buyutec kullanmalısınız. İncelediğiniz zaman taşın icinin donuk, mumsu, parlak, cam gibi, yağlı ya da ipeksi gorunup gorunmediğini kontrol edin. Tum bunlar, bir taşın değerli bir taş olup olmadığını anlamanızda yardımcı olacaktır.
Bir taşın gercekten değerli bir taş olup olmadığı nasıl anlaşılır sorusunu yanıtladık ve o taşın değerli olup olmadığının anlamak icin uygulayabileceğiniz yontemlerden bahsettik. Elbette, cok daha etkili yontemler mevcut ancak bunlar icin gelişmiş aletler kullanılması gerekiyor.