Star Trek, Star Wars, Battlestar Galactica, 2001: A Space Odyssey gibi populer bilim kurgu dizi ve filmlerinde dikkat ettiyseniz sonsuz uzay boşluğunda dolanan uzay araclarının icindeki insanlar sanki Dunya ’da bir yerdeymiş gibi yere sağlam bir şekilde basıyorlar. Gercek uzay gorevlerindeki astronotları izlediğimiz zaman ise aracın icinde, boşlukta suzulduklerini goruyoruz. Cunku yapay yercekimi, kurgusal bir yapı.
Yapay yercekimi oluşturmak teorik olarak mumkun. Temel fizik kuralları, boyle bir yapının oluşturulabileceğini soyluyor. Ancak pratik fizik, bu konuda o kadar da kolay uygulanabilir bir tablo cizmiyor. Yapay yercekimini oluşturacak merkezcil kuvveti oluşturmak icin yepyeni ve kocaman uzay aracları inşa etmemiz gerekiyor. Ustelik yapay yercekimi, tum uzay gorevlerinde gerekli olan bir yapı da değil.
[h=2]Yapay yercekimi nedir?[/h]
Uzay aracları, Dunya ’dan uzaklaştıkca gezegenimizin yercekimi etkisinden sıyrılırlar. Başka bir uzay cisminin yercekimi etkisine girmek ise hareket halinde bir arac icin mumkun değildir. Yercekimsiz, ağırlıksız ortamda kalan uzay aracındaki insanlar; alışık olmadıkları bu durum nedeniyle pek cok sağlık sorunu ile karşı karşıya kalabilirler.
Yapay yercekimi, uzay aracında Dunya yercekiminden uzak kalmış insanların sağlık sorunları yaşamaması icin oluşturulabilecek bir yapıdır. Bu yapı sayesinde aractaki insanlar, Dunya yercekimine benzer bir ortam icinde seyahat edebilirler. Boylece yercekimsiz ortam nedeniyle oluşacak sorunlar en aza indirilir.
[h=2]Yapay yercekimine neden ihtiyacımız var?[/h]
Aslında yapay yercekimine şu an icin ihtiyacımız yok. Yıllardır başarıyla gercekleştirilen uzay gorevleri, bu durumu kanıtlıyor. Ancak bu uzay gorevleri, gorece kısa sureli uzay seyahatleridir. Yapay yercekimine ihtiyac duyulmamasının nedeni budur.
Bir gun Mars ’a ya da cok daha uzak gezegenlere yolculuk yapacağımız zaman ya da oralara yerleşeceğimiz zaman ise yapay yercekimi gercek anlamda hayat kurtarıcı olacaktır. Cunku yercekimi olmadan o kadar uzun sure sağlıklı kalmamız, hatta yaşamamız mumkun değil.
Yapay yercekimi ihtiyacımızın en onemli nedeni kan akışımızdır. Yercekimi olmadığı zaman kan beynimize toplanabilir. Aynı şekilde kaslarımız ve kemiklerimiz boşlukta suzulduğumuz icin bir sure sonra olur olmadık sorunlar ortaya cıkarabilirler. Dunya bizim icin muhteşem yaşam şartlarına sahip. Bu yaşam şartları bozuldukca, yaşam kalitemiz de azalır. Bu nedenle yapay yercekimine ihtiyacımız var.
[h=2]Yapay yercekimi oluşturmak mumkun mu?[/h]
Evet, yapay yercekimi oluşturmak mumkun. Hatta fizik kuralları cercevesinde incelediğimiz zaman teorik olarak yapay yercekimi oluşturmak oldukca kolay. Yalnızca soz konusu uzay aracının dairesel bir dongu izlemesi ve bu dongu sonucu ortaya merkezcil bir kuvvet cıkması yeterli. Alın size yapay yercekimi.
Biz farkında olmasak bile Dunyamız, her an bize bir kuvvet uyguluyor. Bu kuvvet sonucu yaşıyor ve ayaklarımızı yere sağlam basıyoruz. Dunya ’nın uyguladığı kuvveti, basit bir dongu sonucu elde edeceğimiz merkezcil kuvvet ile taklit etmemiz mumkun. Yeter ki uzay aracımız bu dongu sonucu kuvvet oluşturacak kadar buyuk olsun.
[h=2]Neden yapay yercekimi oluşturmuyoruz?[/h]
Değil mi, madem o kadar kolay neden yapmıyoruz? Maalesef yapay yercekimi oluşturmak yalnızca teorik olarak kolay. Pratiğe geldiğimizde ise işler biraz karışıyor. Cunku merkezcil kuvvet oluşturmak icin gerekli dairesel donguye girecek uzay aracının boyle bir kuvvet oluşturması icin bugune kadar inşa edilenlerden cok daha buyuk olması gerekiyor.
IBAN versinler, bir şeyler ateşleyelim de buyuk uzay aracı yapsınlar derseniz bu da pek mantıklı değil. Sonucta kim arka sokaktaki markete gitmek icin taksiye biner? Yapay yercekimi oluşturmak icin gerekli o buyuk uzay aracının yapım maliyeti, kısa uzay gorevleri icin son derece gereksiz.
Her şeye rağmen bir gun Mars ’a ya da cok daha uzak bir gezegene gideceğimiz zaman boyle bir uzay aracı maliyetine değecek bir gorev yapabilir. Belki 2001: A Space Odyssey filminde olduğu gibi boyle buyuk bir geminin merkezinde donen bir santrifuj ile yapay yercekimi sağlamak bile mumkun olabilir.
[h=2]Yapay yercekimi oluşturmanın başka bir yolu yok mu?[/h]
Şu an icin teoride bile soru işaretleri yaratsa da evet, yapay yercekimi oluşturmanın bir yolu daha var. Ustelik bilim insanları Avrupa Nukleer Araştırma Merkezi CERN ’de bu konu uzerine calışmalar yurutuyorlar. Calışmanın odağında ise tum evrenin sırrını sakladığını duşunduğumuz antimadde var.
Yercekimi kuvveti ceker. Temel bir fizik kuralıdır. Bu cekim gucune ters bir tepki verecek yani bu gucu itecek kuvvet ise antimaddede gizli olabilir. Bir uzay aracında yapay da olsa yercekimi oluşturmak icin hep tabanda bir cekim kuvveti bekliyoruz, bunun yerine tavandan bir itim kuvveti olsa nasıl olur?
Arac, uzay boşluğunun ortasında olsa bile az da olsa bir yercekimi kuvveti etkisi altındadır. Hatta bu kuvveti bizzat hareket halindeki aracın kendisi bile uygulamaktadır. CERN ’de yapılan calışmalar sonucunda bu yercekiminin nereden geldiği tespit edilirse bir antimadde alanı oluşturulabilir. Bu antimadde alanının uyguladığı itim gucu sonucu ortaya hic de alışık olmadığımız bir yapay yercekimi cıkabilir.
Bir gun populer bilim kurgu eserlerinde olduğu gibi uzay araclarında yere sağlam basmamızı sağlayacak yapay yercekimi nedir, oluşturmak mumkun mu gibi merak edilen soruları yanıtladık ve boyle bir yapının oluşturulması icin gerekli fizik kurallarından bahsettik.
Yapay yercekimi oluşturmak teorik olarak mumkun. Temel fizik kuralları, boyle bir yapının oluşturulabileceğini soyluyor. Ancak pratik fizik, bu konuda o kadar da kolay uygulanabilir bir tablo cizmiyor. Yapay yercekimini oluşturacak merkezcil kuvveti oluşturmak icin yepyeni ve kocaman uzay aracları inşa etmemiz gerekiyor. Ustelik yapay yercekimi, tum uzay gorevlerinde gerekli olan bir yapı da değil.
[h=2]Yapay yercekimi nedir?[/h]
Uzay aracları, Dunya ’dan uzaklaştıkca gezegenimizin yercekimi etkisinden sıyrılırlar. Başka bir uzay cisminin yercekimi etkisine girmek ise hareket halinde bir arac icin mumkun değildir. Yercekimsiz, ağırlıksız ortamda kalan uzay aracındaki insanlar; alışık olmadıkları bu durum nedeniyle pek cok sağlık sorunu ile karşı karşıya kalabilirler.
Yapay yercekimi, uzay aracında Dunya yercekiminden uzak kalmış insanların sağlık sorunları yaşamaması icin oluşturulabilecek bir yapıdır. Bu yapı sayesinde aractaki insanlar, Dunya yercekimine benzer bir ortam icinde seyahat edebilirler. Boylece yercekimsiz ortam nedeniyle oluşacak sorunlar en aza indirilir.
[h=2]Yapay yercekimine neden ihtiyacımız var?[/h]
Aslında yapay yercekimine şu an icin ihtiyacımız yok. Yıllardır başarıyla gercekleştirilen uzay gorevleri, bu durumu kanıtlıyor. Ancak bu uzay gorevleri, gorece kısa sureli uzay seyahatleridir. Yapay yercekimine ihtiyac duyulmamasının nedeni budur.
Bir gun Mars ’a ya da cok daha uzak gezegenlere yolculuk yapacağımız zaman ya da oralara yerleşeceğimiz zaman ise yapay yercekimi gercek anlamda hayat kurtarıcı olacaktır. Cunku yercekimi olmadan o kadar uzun sure sağlıklı kalmamız, hatta yaşamamız mumkun değil.
Yapay yercekimi ihtiyacımızın en onemli nedeni kan akışımızdır. Yercekimi olmadığı zaman kan beynimize toplanabilir. Aynı şekilde kaslarımız ve kemiklerimiz boşlukta suzulduğumuz icin bir sure sonra olur olmadık sorunlar ortaya cıkarabilirler. Dunya bizim icin muhteşem yaşam şartlarına sahip. Bu yaşam şartları bozuldukca, yaşam kalitemiz de azalır. Bu nedenle yapay yercekimine ihtiyacımız var.
[h=2]Yapay yercekimi oluşturmak mumkun mu?[/h]
Evet, yapay yercekimi oluşturmak mumkun. Hatta fizik kuralları cercevesinde incelediğimiz zaman teorik olarak yapay yercekimi oluşturmak oldukca kolay. Yalnızca soz konusu uzay aracının dairesel bir dongu izlemesi ve bu dongu sonucu ortaya merkezcil bir kuvvet cıkması yeterli. Alın size yapay yercekimi.
Biz farkında olmasak bile Dunyamız, her an bize bir kuvvet uyguluyor. Bu kuvvet sonucu yaşıyor ve ayaklarımızı yere sağlam basıyoruz. Dunya ’nın uyguladığı kuvveti, basit bir dongu sonucu elde edeceğimiz merkezcil kuvvet ile taklit etmemiz mumkun. Yeter ki uzay aracımız bu dongu sonucu kuvvet oluşturacak kadar buyuk olsun.
[h=2]Neden yapay yercekimi oluşturmuyoruz?[/h]
Değil mi, madem o kadar kolay neden yapmıyoruz? Maalesef yapay yercekimi oluşturmak yalnızca teorik olarak kolay. Pratiğe geldiğimizde ise işler biraz karışıyor. Cunku merkezcil kuvvet oluşturmak icin gerekli dairesel donguye girecek uzay aracının boyle bir kuvvet oluşturması icin bugune kadar inşa edilenlerden cok daha buyuk olması gerekiyor.
IBAN versinler, bir şeyler ateşleyelim de buyuk uzay aracı yapsınlar derseniz bu da pek mantıklı değil. Sonucta kim arka sokaktaki markete gitmek icin taksiye biner? Yapay yercekimi oluşturmak icin gerekli o buyuk uzay aracının yapım maliyeti, kısa uzay gorevleri icin son derece gereksiz.
Her şeye rağmen bir gun Mars ’a ya da cok daha uzak bir gezegene gideceğimiz zaman boyle bir uzay aracı maliyetine değecek bir gorev yapabilir. Belki 2001: A Space Odyssey filminde olduğu gibi boyle buyuk bir geminin merkezinde donen bir santrifuj ile yapay yercekimi sağlamak bile mumkun olabilir.
[h=2]Yapay yercekimi oluşturmanın başka bir yolu yok mu?[/h]
Şu an icin teoride bile soru işaretleri yaratsa da evet, yapay yercekimi oluşturmanın bir yolu daha var. Ustelik bilim insanları Avrupa Nukleer Araştırma Merkezi CERN ’de bu konu uzerine calışmalar yurutuyorlar. Calışmanın odağında ise tum evrenin sırrını sakladığını duşunduğumuz antimadde var.
Yercekimi kuvveti ceker. Temel bir fizik kuralıdır. Bu cekim gucune ters bir tepki verecek yani bu gucu itecek kuvvet ise antimaddede gizli olabilir. Bir uzay aracında yapay da olsa yercekimi oluşturmak icin hep tabanda bir cekim kuvveti bekliyoruz, bunun yerine tavandan bir itim kuvveti olsa nasıl olur?
Arac, uzay boşluğunun ortasında olsa bile az da olsa bir yercekimi kuvveti etkisi altındadır. Hatta bu kuvveti bizzat hareket halindeki aracın kendisi bile uygulamaktadır. CERN ’de yapılan calışmalar sonucunda bu yercekiminin nereden geldiği tespit edilirse bir antimadde alanı oluşturulabilir. Bu antimadde alanının uyguladığı itim gucu sonucu ortaya hic de alışık olmadığımız bir yapay yercekimi cıkabilir.
Bir gun populer bilim kurgu eserlerinde olduğu gibi uzay araclarında yere sağlam basmamızı sağlayacak yapay yercekimi nedir, oluşturmak mumkun mu gibi merak edilen soruları yanıtladık ve boyle bir yapının oluşturulması icin gerekli fizik kurallarından bahsettik.