Hubble Uzay Teleskobu ile yapılan yeni bir keşif, kara deliklerin bambaşka bir fonksiyonunu ortaya cıkardı. Gorunuşe gore coğumuzun bildiğinin aksine kara delikler, gorduğu her şeyi icine cekip yok eden devasa canavarlar değillermiş.
Montana Eyalet Universitesi ’ndeki bilim insanları, Nature dergisinde paylaştıkları makalede bir cuce galaksi olan Henize 2-10 ’da yeni bir yıldız oluştuğunu keşfettiklerini ve bu yıldızı, galaksinin merkezindeki kara deliğin oluşturduğunu soyluyorlar.
[h=2]Yıldızların oluşumuyla ilgili yeni bir cığır acıldı[/h]
(Henize 2-10 galaksisi)
Bir kara deliğin yıldız oluşturması, yıldız oluşumuna dair bilinen bircok şeyi değiştirdi. Virginia Universitesi araştırma gorevlisi ve bu araştırmanın baş gorevlisi olan Amy Reines, “On yıl once kariyerimi yıldız oluşumuna harcayacağımı duşunen bir yuksek lisans oğrencisi olarak Henize 2-10'dan gelen verilere baktım ve her şey değişti. En başından beri olağandışı ve ozel bir şeyler olduğunu biliyordum” şeklinde duygularını ifade ediyor.
Yıldızların oluşumundaki bu buyuk keşfin ardından araştırma gorevlilerinin aklına uzun yıllardır cevaplanamayan bir soru tekrardan geldi: Kara delikler nasıl oluşuyorlar, nereden geliyorlar? Amy Reines konuyla alakalı "Cuce galaksiler, uzaydaki en buyuk gizemlerden biri olan kara delik oluşumuna dair bize cok fazla şey oğretebilir” diyor.
[h=2]Peki kara delik, yıldız oluşumunu nasıl tetikliyor?[/h] (NASA tarafından paylaşılan video)
Her ne kadar kara deliklerin muazzam bir cekim kuvveti olsa da kara deliklere doğru duşen malzemeler bazen manyetik alanlar tarafından dışarı akan gaz akışlarına yonlendirilebiliyor. Daha buyuk galaksilerin merkezlerinde yer alan buyuk kutleli kara delikler, cıkan gazla yıldız oluşumuna izin vermeyecek kadar hızlılar.
Cuce galaksilerde ise durum bu araştırma ile oğrendiğimize gore biraz farklı. Cuce galaksilerin kara delikleri de yine cuce oluyor ve bu sayede daha yavaş enerji ve gaz akışı, bu yoğun gaz kozasının yeni yıldızlar oluşturabilecek kadar sıkışmasını sağlıyor. Bu nedenle cuce galaksiler ve onların kara delikleri, evrenin ilk zamanlarındaki oluşumları incelememizde insanlığa buyuk fayda sağlayabilirler.
Montana Eyalet Universitesi ’ndeki bilim insanları, Nature dergisinde paylaştıkları makalede bir cuce galaksi olan Henize 2-10 ’da yeni bir yıldız oluştuğunu keşfettiklerini ve bu yıldızı, galaksinin merkezindeki kara deliğin oluşturduğunu soyluyorlar.
[h=2]Yıldızların oluşumuyla ilgili yeni bir cığır acıldı[/h]
(Henize 2-10 galaksisi)
Bir kara deliğin yıldız oluşturması, yıldız oluşumuna dair bilinen bircok şeyi değiştirdi. Virginia Universitesi araştırma gorevlisi ve bu araştırmanın baş gorevlisi olan Amy Reines, “On yıl once kariyerimi yıldız oluşumuna harcayacağımı duşunen bir yuksek lisans oğrencisi olarak Henize 2-10'dan gelen verilere baktım ve her şey değişti. En başından beri olağandışı ve ozel bir şeyler olduğunu biliyordum” şeklinde duygularını ifade ediyor.
Yıldızların oluşumundaki bu buyuk keşfin ardından araştırma gorevlilerinin aklına uzun yıllardır cevaplanamayan bir soru tekrardan geldi: Kara delikler nasıl oluşuyorlar, nereden geliyorlar? Amy Reines konuyla alakalı "Cuce galaksiler, uzaydaki en buyuk gizemlerden biri olan kara delik oluşumuna dair bize cok fazla şey oğretebilir” diyor.
[h=2]Peki kara delik, yıldız oluşumunu nasıl tetikliyor?[/h] (NASA tarafından paylaşılan video)
Her ne kadar kara deliklerin muazzam bir cekim kuvveti olsa da kara deliklere doğru duşen malzemeler bazen manyetik alanlar tarafından dışarı akan gaz akışlarına yonlendirilebiliyor. Daha buyuk galaksilerin merkezlerinde yer alan buyuk kutleli kara delikler, cıkan gazla yıldız oluşumuna izin vermeyecek kadar hızlılar.
Cuce galaksilerde ise durum bu araştırma ile oğrendiğimize gore biraz farklı. Cuce galaksilerin kara delikleri de yine cuce oluyor ve bu sayede daha yavaş enerji ve gaz akışı, bu yoğun gaz kozasının yeni yıldızlar oluşturabilecek kadar sıkışmasını sağlıyor. Bu nedenle cuce galaksiler ve onların kara delikleri, evrenin ilk zamanlarındaki oluşumları incelememizde insanlığa buyuk fayda sağlayabilirler.