Bir onceki iceriğimizde 1929 yılının ilk dort ayı olan ocak, şubat, mart ve nisan ayına bir zaman yolculuğu gercekleştirmiştik. Acısıyla tatlısıyla tamamladığımız 1929 yılının ilk dort ayına; ikinci dort ay ile devam ediyoruz.
İlk yolculuğumuzda siz takipcilerimizin "neden ozellikle 1929 senesine yolculuk yaptık" gibisinden bir soru sorduğunu duyuyor gibiyiz. Bu sorunun cevabını "1929 senesine olan yolculuğumuzu bitirdiğimizde anlayacaksınızdır" diye umuyoruz. Ayrıca sizler icin yolculuğumuzun aralık ayında da neden 1929 senesi olduğuna dair bir acıklama yayınlayacağız. Şimdi hazırsanız, lutfen kemerlerinizi bağlayınız. Yolculuğumuzun ikinci bolumu başlıyor...
[h=2]Birinci bolunmu okumayanlar aşağıdan yolculuğa başlasın:[/h] [h=2]Mayıs 1929[/h] [h=3]2 Mayıs: Charlie Chaplin'e sacını boyatan hayat, bize neler yapmaz[/h]
[h=3]3 - 4 Mayıs: Artan diş macunu reklamları ve bu haber, hımm...[/h]
Soldaki haberde Amerikalı bilim insanlarının ilk medeniyet merkezi olarak MIsır ve cevresini keşfettiğini goruyoruz. Sağdaki haberde ise insanların diş sağlığına dikkat etmezse 50 sene sonra takma diş kullanmak zorunda kalabileceği aktarılıyor. Bu haberin oncesi ve sonrasında gazetelerde sıklıkla diş macunu reklamları yayımlandığını da duşunursek; ticaret kokan bir haber olarak duşunebiliriz.
[h=3]11 Mayıs: Turk futbolunda değişen hicbir şey yok, her şey bildiğiniz gibi[/h]
Fenerbahce ile Galatasaray arasında oynanan futbol macında yine beklenen oldu, tatsız olaylar yaşandı. Gayet centilmence başlayan mac; kolu ve ayağı kırılmış oyuncular ile son buldu. Ayrıca macın bitimine az bir sure kala sahada ciddi bir kavga da yaşandı.
[h=3]14 Mayıs: Hayat pahalılığına karşı uretilen son cozum: Gazete kuponu[/h]
Cumhuriyet Gazetesi'nin 14 Mayıs 1929'da başlattığı uygulamadan kısaca bahsetmek istiyoruz. Gazetenin her basımında ufak bir kupon ekleniyor. Ayrıca gazetenin bir sayfasında da anlaşmalı dukkanların listesi bulunuyor. Anlaşmalı dukkanlardan alışveriş yaptığınız zaman, alışverişin turune gore %10, %20 ya da %30 indirim kazanıp daha az oduyorsunuz. Gazete haberlerine bakacak olursak eğer; uygulama halk tarafından bir hayli talep gormuş.
[h=3]16 Mayıs: Halk, ucuzluk kuponlarına cok yoğun talep gosteriyor[/h]
Ucuzluk kuponlarının tum okuyucuları (karii) sevindirdiği ifade edilirken; sağ tarafta ise kuponların hangi dukkanlarda kullanılabileceği ve indirim oranları listeleniyor.
[h=3]16 - 29 Mayıs: Eski yazı tamamen rafa kalkıyor![/h]
Sol taraftaki haberde bir erkeğin aslında kadın cıkması durumu haberleştirilmiş. Haberin detaylarında kadın, adamın iki cocuğunun babasının bu kişi olduğunu iddia ediyor. Acıkcası bu haberi bizler yorumlayamadık ve sizlere havale ediyoruz. Diğer haberde ise artık devlet kurumlarında kesinlikle eski yazının kabul edilmeyeceği hatırlatılıyor.
[h=3]25 Mayıs: Yoğun talep uzerine artık gunde 1 kupon yerine 3 kupon veriliyor[/h]
25 Mayıs 1929 itibariyle gunde 3 kupon verilirken; listelenen dukkanların da sayısının arttığını gorebiliyoruz.
[h=2]Haziran 1929[/h] [h=3]6 - 8 Haziran: İngiliz parasının yukselmesi sonucunda gıda urunlerine zam gelmeye devam ediyor[/h]
Soldaki haberde, on dişlerini cektirmektense intharı tercih eden bir kadının haberine yer verilmiş. Kimsenin gunahını almak istemeyiz ama bu diş haberleri pek de masum durmuyor gibi sanki... Diğer haberde ise İngiliz parasının yukselmesi sonucunda şekere gelen zamdan bahsediliyor. Sadece şekere değil, bircok gıdaya ciddi zamlar gelmektedir.
[h=3]6 Haziran: Mujde, Ankara'ya telefon geliyor![/h]
Soldaki haberde Ankara'nın telefon altyapısının neredeyse tamamlandığı ve bu ay icinde telefonların calışmaya başlayacağı haberi veriliyor. Sağdaki haberde ise bankalarda gunumuz deyimiyle "tırnakcılık" yapan bir kadının hikayesi anlatılıyor.
[h=3]12 - 19 Haziran: Namusmetre![/h]
Soldaki haberde Amerikalı unlu oyuncu John Gilbert'ın o gunlerde en iyi opuşen erkek olduğu iddia ediliyor. Diğer haber hakkında ise herhangi bir yorumda bulunmak istemiyoruz. Amerika'da namusmetrenin icat edildiği iddia ediliyor.
[h=3]18 - 21 Haziran: İstanbullular'ın sıklıkla kullandığı T4 hattı acılıyor[/h]
Gunumuzdeki ismiyle T4 Topkapı - Mescid-i Selam Tramvay Hattı'nın bir bolumunu oluşturan Fatih - Edirnekapı bolumu 21 Haziran 1929'da hizmet vermeye başladı.
[h=3]18 Haziran: Trabzonlu Mehmet, iki farklı gazeteye manşet oldu[/h]
Trabzonlu Mehmet, 18 Haziran 1929 tarihinde hem Cumhuriyet hem de Akşam Gazetesi'nde ilk sayfadan haber oldu. Aktarılan bilgilere gore 4 yaşındaki Mehmet'in sakalları ve bıyıkları cıkmıştır. Fotoğraflarda da bu gozlemleniyor. Doktorların goruşlerine gore hormonal bir bozukluktan dolayı bu durum gercekleşti. Gazetelerde Mehmet'in ergenliğe girdiği icin evlenebileceği de yazıyor. Akşam Gazetesi durumu biraz abartmış olmalı ki, mahkemenin Mehmet'e doktor tavsiyesi uzerine evlenme izni verdiği yazmaktadır. Cumhuriyet Gazetesi'nde de Mehmet'in gusul abdesti almak zorunda kaldığı yazılmıştır.
[h=3]19 - 20 Haziran: Erkekler yan-gelip yatarken, kadınlar para kazanacak[/h]
Amerika'da yaşanan bir olaya gore, Amerikalı bir kadın avukatlık mesleğine başlamıştır. Kadın olmasından oturu bircok erkek tarafından tercih edilmiştir ve doğal olarak erkek bir avukattan kat kat daha fazla para kazanmaktadır fakat cevresi avukat hanımın bu sozune inanmaz. Kadın ise careyi, eşinin işten ayrılmasında bulur. Eşi evde oturur, işe gitmez; aile ise kadının kazandığı para ile gecimini luks icinde sağlar. Bu sayede cevredekiler kadına inanmaya başlar. Bu olay tum Amerika'da duyulunca calışan bircok kadın, iyi para kazandığını ispat edebilmek icin eşlerinin işten ayrılmasını ister. Diğer haberde ise, otomobil sahibi erkeklerin daha capkın olduğu izah ediliyor.
[h=3]20 - 21 Haziran: Nafaka yoluyla zengin olan ilk kadın[/h]
İngiltere'deki bir kadın, bircok evlilik yapmıştır. Her evlilikte kendisine pek cok takı takıldığı gibi; boşanırken de eşlerinden nafaka adı altında bircok maddi hediye ve tazminat almıştır. Habere gore bu hanımefendi evlenip boşanarak zengin olmuştur.
[h=3]29 Haziran: Ay bitmeden Ankara ile telefon goruşmesi yapılabildi, hayırlı olsun Ankara! Bu arada Mehmet'i kaybettik...[/h]
28 Haziran 1929 tarihinde başarılı bir şekilde İstanbul - Ankara arasında telefon goruşmesi gercekleştirildi ve 1 Temmuz 1929'dan itibaren vatandaşlara da bu hizmetin sunulacağı ilan edildi. Ayrıca Trabzonlu Mehmet, Şişli Etfal Hastanesi'nde hayatını kaybetti. Vefat sebebi olarak ise kalbinin sağ tarafta olması gosterilmiştir. Nadir gorulen bu durumdan oturu Mehmet'in vefat ettiği acıklanmıştır.
[h=2]Temmuz 1929[/h] [h=3]4 - 5 Temmuz: Kadınlara izdivac eğitimleri veriliyor[/h]
Ozellikle bu donemde 25 - 30 yaşına gelen gencler bile evliliğe yanaşmıyordu. Evliliklere yanaşmayan taraf da genellikle erkekler olduğu icin, Amerika'da kadınlara erkekleri evliliğe ikna etmek icin birtakım eğitimler verilmeye başlandı. Raporlara gore bu eğitimlerden sonra Amerika'da evlilik oranları arttı. Diğer haberde ise tetanozdan vefat eden bir insanın hikayesi anlatılıyor.
[h=3]10 - 11 Temmuz: Aşırı sıcaklar yeni yeni modalar doğuruyor[/h]
Soldaki haberde yine Amerika'daki sorunlu evlilikler anlatılıyor. Evliliklerin duşuk olduğu Amerika'da, sudan sebepler ile mevcut evliliklerin de sona erdiği anlatılıyor. Sağda ise aşırı sıcaklardan oturu deniz kenarında cay partileri verdiği aktarılıyor. Aynı gunlerde ulkemizdeki pek cok insanın yatağı yorganı sokağa koyup sokakta uyumaya başladığı haberleri goruluyor.
[h=3]14 - 16 Temmuz: İmam - cemaat ilişkisi...[/h]
2014 yılında Uyuşturucuyla Mucadele Derneği Başkanı'nın otel odasında uyuşturucu madde bulunmuştu. Soldaki haberde de kacak sigara denetimi yapan gorevlilerin de kacak sigara kullandığı anlatılıyor. Diğer haber ise İş Bankası'nın kumbara reklamından.
[h=3]17 - 20 Temmuz: Kadınlar da polis olmak istiyor[/h]
Henuz bu tarihe kadar kadınlar polis olamıyor fakat ilk kez bu haberle birlikte kadınların da polis olabilmesi icin bir hazırlık başlatıldı. Diğer haberde ise Ankara'da yaşanan dev yangından bahsediliyor.
[h=3]25 - 31 Temmuz: Narkozun etkisiyle sayıklayan eşini terk etti[/h]
Amerikalı bir adam, apandisit ağrısı ile gittiği hastanede ameliyata alınır. Ameliyat son derece başarılı gecer. Ameliyattan sonra dinlenirken yeni yeni kendine gelmeye başladığında narkozun da etkisiyle yabancı bir kadının ismini sayıklar. Devamlı yabancı bir kadının ismini sayıklayan adamın eşi, bu durumdan epeyce kıllanır. Hastane personelini cağırır ve onun da dinlemesini ister. Ardından eşine boşanma davası acar. Boşanma davasında da hastane personelini şahit olarak gosterir. Kadın, hakime; "eşimin tanımadığı bir kadını sayıklama ihtimali yoktur, fakat bana ısrarla halen tanımıyorum diyor, kendisinden boşanmak istiyorum" der. Hakim de kadını haklı bularak cifti boşar.
[h=2]Ağustos 1929[/h] [h=3]1 - 2 Ağustos: Guzellik yarışmasında finalistler belli oluyor[/h]
Bu tarihten itibaren finale kalan guzellik adayları, oylamalara tabi tutuldu. Oylama icin gazeteyle birlikte verilen pullar kullanıldı. Diğer haberde ise esmer kadınların mı yoksa sarışın kadınların mı daha guzel olduğu konusunda bir tartışma başlatıldı.
[h=3]4 - 5 Ağustos: Tramvaylarda yaşanan haklı bir kızgınlık[/h]
Sol taraftaki haberde anlatılan konu ozetle şu: Yolcular tramvaya binince biletciye para uzatırlar. Şişli'ye gidişin ucreti 6,5 kuruştur ve yolcular da bozuk olarak 6,5 kuruş uzatırlar. Biletci buna rağmen "nereye gideceksiniz" diye sorar. Yolcular bu duruma cok sinirlenir hatta bircok kez biletciler ile yolcular arasında bu yuzden kavga yaşanır. Yolcular haklı olarak " parayı bozuk veriyorum nereye gideceğim belli değil mi" der. Biletciler ise amirlerinden sormaları konusunda emir aldıklarını soyler. Zamlardan ve aşırı sıcaklardan oturu gergin olan halk, kavga icin biraz da bahane aramaktadır. Diğer haberde ise Amerikalı bir kadından bahsediliyor. Habere gore altı yıldır evli olan kadının bu zamana kadar 5 cocuğu olmuştur. Kadın mahkemeye başvururken; "altı yıldır evliyim, her sene doğum yapıyorum, ben ne zaman gencliğimi yaşayacağım?" demiştir.
[h=3]12 - 18 Ağustos: Altay, hakeme kızıp sahadan cekildi[/h]
Gunumuzde hakem kararlarından coğu kez memnun olmuyoruz. Bu durum 1929 senesinde de aynı şekilde devam ediyor. Oyle ki Altay, sahadan cekilmeyi goze alacak kadar hakeme kızmış. Gazetecilere gore Altay, hakeme kızmakta haksız değil. Diğer haberde ise 140 sene sonra komursuz kalacağımız yazıyor.
[h=3]21 - 23 Ağustos: Et fiyatlarına gelen zam, insanları kurbağa ve kedi etine yonlendirdi[/h]
Daha onceki haberlerde bu sene tombulluğun moda olduğundan bahsetmiştik. Yine bu haberde de tombulların sıcaktan etkilenmediği anlatılmış. Zaman yolculuğumuzda cozemediğimiz durumlardan biri de bu maalesef. Diğer haberde ise; koyun ve dana etine gelen zamlardan sonra kedi etinin de piyasaya surulebileceği anlatılıyor. Hatta bazı kişiler hem kurbağa hem de kedi eti yediğini ve kedi etinin kurbağa etinden daha lezzetli olduğunu ifade ediyor.
[h=3]23 - 25 Ağustos: Bazı devlet yetkilileri de kedi etine sıcak bakıyor[/h]
Kedi eti savunucularına tepki devam ederken; daha once eşek eti de onerildiği hatırlatılıyor. Diğer haberde ise Polonezkoy'de ikamet edenlerin yaşamından bahsediliyor.
[h=3]27 - 28 Ağustos: Halkta Polonezkoy'e merak ve sinemada opuşme sahnelerinden şikayet[/h]
Şu zamanlarda halkın onemli bir kesmi Polonezkoy'deki hayatı merak ederken; diğer haberde ise donem filmlerinde gereğinden fazla opuşme sahnesi olduğuna dair bir haber yer alıyor.
Zaman yolculuğumuzdaki ikinci rotamızı da tamamlamış bulunuyoruz. Onumuzdeki gunlerde zaman yolculuğumuzun son bolumu olan eylul, ekim, kasım ve aralık aylarına da sizlerle birlikte bir seyahat gercekleştireceğiz. O zamana kadar hoşca kalın, goruşmek uzere...
Kaynak: Zaman yolcuğumuzdaki tum gazete haberleri Akşam ve Cumhuriyet Gazeteleri'ne ait olmakla birlikte; Gaste Arşivi aracılığıyla temin edilmiştir.