Dunya tarihini bir daha asla eskisi gibi olmayacak şekilde değiştiren pek cok buluş ve icat vardır. İcatlar yoktan var edilirken; buluşlar zaten var olan bir şeyin keşfedilmesidir. Bu nedenle tekerleği kim buldu diye sormak yerine tekerleği kim icat etti sorusu cok daha doğrudur. Konumuz tekerlek, cunku bugunun modern dunyasını donduren icat şuphesiz tekerlektir.
Bugunun modern lastiklerinin atası olan tekerlek ulaşım icin icat edildi diye duşunebilirsiniz. Ancak bu icadın mucidinin ilk amacı, tekerleği ulaşım icin kullanmak değildi. Elbette zaman icinde toplumlar tekerleği geliştirdiler ve minimum insan gucuyle maksimum verim elde edecekleri araclar yaptılar. Gelin tekerleği kim buldu, daha doğrusu ne zaman icat edildi sorusunu biraz daha yakından inceleyelim.
[h=2]Tekerlek ne zaman icat edildi?[/h] Tekerlek, hic de şaşırtıcı olmayan bir şekilde medeniyetin beşiği Mezopotamya ’da icat edilmiştir. Kesin olarak bilmiyoruz ancak tekerleğe dair en eski kanıtlar milattan once 4200 - 4000 tarihlerini işaret ediyor. Buluntulara gore Mezopotamya halklarından bağımsız olarak Cinliler de milattan once 2800 ’lu yıllarda tekerleği icat etmişler.
Tekerlek ne zaman icat edildi sorusuna verilen bir yanıt daha var ancak bu iddiayı acıklayan arkeolog bile bu yayını daha sonra silmiştir. İddiaya gore milattan once 5500 yılını işaret eden bir oyuncak araba bulundu. Bu iddiadan vazgecilmesi normal cunku tekerlek o yıllarda icat edilmiş olsa bile bir arabaya monte edilerek oyuncak gibi kullanılması neredeyse imkansız.
[h=2]Tekerleği kim, nasıl buldu?[/h]
Tekerleğe benzer bir şey doğada yok. Bu nedenle atalarımız bu aleti bir şekilde doğadan bulup da kopyalayarak kullanmış olamazlar. Bunun anlamı, tekerlek tamamen insan zihni tarafından uretilmiş ve geliştirilmiş bir icattır. İşte ilkel atalarımızla gurur duymamız icin bir neden daha.
Tekerleğin nasıl bulunduğunun bir yanıtı olmadığı gibi kim tarafından icat edildiğinin de bir yanıtı yok. Cunku binlerce yıl oncesinden bahsediyoruz. Bu tur icatların ve buluşların kayıtları muhtemelen o donem bir patent burosu tarafından tutulmuyordu. Bu nedenle insanlığın kaderini değiştiren bu icadın mucidinin kim olduğu tam bir soru işareti. Belki tek bir mucidi bile olmayabilir.
[h=2]Tekerlek neden icat edildi?[/h]
Hayal ettiğimiz gibi atalarımız, bir yerden bir yere daha kolay eşya taşıyalım diye tekerleği icat etmediler. Zaten o donem hayvan yağlarıyla ya da camurlu toprak ile kayganlaştırılmış kızaklar kullanılıyordu. Koca koca piramitlerin ve tapınakların bu yontemle yapıldığını ve hatta Fatih Sultan Mehmet ’in bile benzer bir sistemle gemileri karadan yuruttuğunu duşunursek kimsenin tekerleğe ihtiyacı olduğunu sanmıyoruz.
Ulaşım icin değil ama canak - comlek yapmak icin tekerleğe ihtiyac vardı. En eski buluntularda rastladığımız tekerleklerin kullanım amacı comlekci carkı olmaktı. Mutlaka gormuşsunuzdur; yumuşak bir kil yığını bu carkın uzerine yerleştirilir, cark dondukce kile şekil verilir ve sonuc olarak ortaya harika bir canak cıkar. İşte atalarımızın tekerleği icat etme nedeni buydu.
[h=2]Tekerlek ne zaman ulaşım icin kullanılmaya başladı?[/h]
Tekerleklerin bir araca bağlanarak ulaşımdan ziyade taşıma icin kullanılması, icadından yuzlerce yıl sonra başladı. Buluntulara gore ilk tekerlekli araclar Avrupa ve Asya ’nın bazı bolgelerinde milattan once 3500 - 3350 yıllarında kullanıldı. Neredeyse kesin olarak biliyoruz ki ilk araclar dort tekerlekliydi.
Tekerlekli aracların ilk orneklerine bugun Polonya sınırları icinde bulunan Bronocice isimli neolitik bir koyde ve bugun Irak sınırları icinde bulunan bir alanda rastlıyoruz. Ancak milattan once 3650 - 3100 tarihli bu ornekler arac buluntuları değil, arac tasvirleridir. Polonya ’da bir kap ustunde, Irak ’ta ise bir tablet ustunde bulunan bu tasvirler bize dort tekerlekli aracları gosteriyor.
Bugun Almanya ’nın Kiel şehri yakınlarında bulunan milattan once 3420 - 3385 yıllarını işaret izler, kullanılan aracın bir kızak değil de tekerlekli olduğunu gozler onune seriyor. İlk iki tekerlekli araba tasvirleri ise yine Almanya ’nın Lohne-Engelshecke kentindeki bir mezar galerisinde karşımıza cıkıyor. İki tekerlekli araba tasvirleri, milattan once 3402 - 2800 tarihlerini işaret ediyor.
[h=2]Dunyanın farklı medeniyetlerinde tekerlek kullanımı:[/h]
Avrupa ve Asya dışındaki medeniyetler de bağımsız olarak tekerleği icat etmişlerdir. Kuzey Amerika ’da yaşayan yerli halkların, milattan once 1500 ’lu yıllarda tekerlekli oyuncak atlar yaptıkları gorulmuştur. Ancak kıta keşfedilip de bolgeye Avrupalılar akın etmeden once tekerlek başka bir amacla kullanılmamıştır.
Afrika ’da tekerlek kullanımına dair izler yok. Mısır ’da bulunan kalıntılara gore milattan once 400 ’lu yıllarda yaşamış bir medeniyet olan Nubyalılar, comlek carkı ve su carkı olarak tekerlek kullanmışlardır. Milattan sonra 150 ’li yıllarda Cinlilerin iki tekerlekli el arabası kullandıklarını gosteren pek cok cizim vardır.
[h=2]Dunden bugune tekerlek:[/h]
Gunumuzden binlerce yıl once icat edilen ve kullanılan tekerlekler buyuk ihtimalle dilimlenmiş ağac govdeleri ya da pek de ince işlenmemiş kalın disklerdi. Ancak bu durum hızla değişti. Cunku hayvanların evcilleştirilmesi, tarıma gecilmesi ve şehirleşme sonucu bu ilkel sistemin geliştirilmesi gerekiyordu.
As bayrakları; yuzlerce yıl boyunca at arabaları başta olmak uzere pek cok farklı aracta kullanılan telli tekerlekler ilk kez milattan once 2000 civarında bugun ulkemizin bulunduğu Anadolu topraklarında icat edildi. Savaşlarda gozle gorulur bir ustunluk sağlayan telli tekerleklerin en eski buluntuları milattan once 2100 - 1800 yıllarını işaret ediyor.
Aksların icat edilmesi ile birlikte tekerlekler bağımsız olarak donmeye ve virajlarda ustunluk sağlamaya başladılar. Milattan once 800 - 450 tarihlerinde Kelt savaş arabalarında kullanılan demir cerceveler ile ilk lastik orneklerini goruyoruz. Bugun kullandığımız lastiğin patenti 1847 yılında İskoc mucit Robert William Thomson tarafından alınmıştır. Seri uretim ise 1888 yılında başlamıştır. Sonrasını zaten hepimiz biliyoruz.
Şuphesiz taşımacılık ve ulaşım konusunda dunya tarihini değiştiren tekerleği kim buldu sorusu uzerinden tekerlek ne zaman icat edildi sorusunu yanıtladık ve bu onemli icadın dunya tarihindeki yerinden bahsettik.
Bugunun modern lastiklerinin atası olan tekerlek ulaşım icin icat edildi diye duşunebilirsiniz. Ancak bu icadın mucidinin ilk amacı, tekerleği ulaşım icin kullanmak değildi. Elbette zaman icinde toplumlar tekerleği geliştirdiler ve minimum insan gucuyle maksimum verim elde edecekleri araclar yaptılar. Gelin tekerleği kim buldu, daha doğrusu ne zaman icat edildi sorusunu biraz daha yakından inceleyelim.
[h=2]Tekerlek ne zaman icat edildi?[/h] Tekerlek, hic de şaşırtıcı olmayan bir şekilde medeniyetin beşiği Mezopotamya ’da icat edilmiştir. Kesin olarak bilmiyoruz ancak tekerleğe dair en eski kanıtlar milattan once 4200 - 4000 tarihlerini işaret ediyor. Buluntulara gore Mezopotamya halklarından bağımsız olarak Cinliler de milattan once 2800 ’lu yıllarda tekerleği icat etmişler.
Tekerlek ne zaman icat edildi sorusuna verilen bir yanıt daha var ancak bu iddiayı acıklayan arkeolog bile bu yayını daha sonra silmiştir. İddiaya gore milattan once 5500 yılını işaret eden bir oyuncak araba bulundu. Bu iddiadan vazgecilmesi normal cunku tekerlek o yıllarda icat edilmiş olsa bile bir arabaya monte edilerek oyuncak gibi kullanılması neredeyse imkansız.
[h=2]Tekerleği kim, nasıl buldu?[/h]
Tekerleğe benzer bir şey doğada yok. Bu nedenle atalarımız bu aleti bir şekilde doğadan bulup da kopyalayarak kullanmış olamazlar. Bunun anlamı, tekerlek tamamen insan zihni tarafından uretilmiş ve geliştirilmiş bir icattır. İşte ilkel atalarımızla gurur duymamız icin bir neden daha.
Tekerleğin nasıl bulunduğunun bir yanıtı olmadığı gibi kim tarafından icat edildiğinin de bir yanıtı yok. Cunku binlerce yıl oncesinden bahsediyoruz. Bu tur icatların ve buluşların kayıtları muhtemelen o donem bir patent burosu tarafından tutulmuyordu. Bu nedenle insanlığın kaderini değiştiren bu icadın mucidinin kim olduğu tam bir soru işareti. Belki tek bir mucidi bile olmayabilir.
[h=2]Tekerlek neden icat edildi?[/h]
Hayal ettiğimiz gibi atalarımız, bir yerden bir yere daha kolay eşya taşıyalım diye tekerleği icat etmediler. Zaten o donem hayvan yağlarıyla ya da camurlu toprak ile kayganlaştırılmış kızaklar kullanılıyordu. Koca koca piramitlerin ve tapınakların bu yontemle yapıldığını ve hatta Fatih Sultan Mehmet ’in bile benzer bir sistemle gemileri karadan yuruttuğunu duşunursek kimsenin tekerleğe ihtiyacı olduğunu sanmıyoruz.
Ulaşım icin değil ama canak - comlek yapmak icin tekerleğe ihtiyac vardı. En eski buluntularda rastladığımız tekerleklerin kullanım amacı comlekci carkı olmaktı. Mutlaka gormuşsunuzdur; yumuşak bir kil yığını bu carkın uzerine yerleştirilir, cark dondukce kile şekil verilir ve sonuc olarak ortaya harika bir canak cıkar. İşte atalarımızın tekerleği icat etme nedeni buydu.
[h=2]Tekerlek ne zaman ulaşım icin kullanılmaya başladı?[/h]
Tekerleklerin bir araca bağlanarak ulaşımdan ziyade taşıma icin kullanılması, icadından yuzlerce yıl sonra başladı. Buluntulara gore ilk tekerlekli araclar Avrupa ve Asya ’nın bazı bolgelerinde milattan once 3500 - 3350 yıllarında kullanıldı. Neredeyse kesin olarak biliyoruz ki ilk araclar dort tekerlekliydi.
Tekerlekli aracların ilk orneklerine bugun Polonya sınırları icinde bulunan Bronocice isimli neolitik bir koyde ve bugun Irak sınırları icinde bulunan bir alanda rastlıyoruz. Ancak milattan once 3650 - 3100 tarihli bu ornekler arac buluntuları değil, arac tasvirleridir. Polonya ’da bir kap ustunde, Irak ’ta ise bir tablet ustunde bulunan bu tasvirler bize dort tekerlekli aracları gosteriyor.
Bugun Almanya ’nın Kiel şehri yakınlarında bulunan milattan once 3420 - 3385 yıllarını işaret izler, kullanılan aracın bir kızak değil de tekerlekli olduğunu gozler onune seriyor. İlk iki tekerlekli araba tasvirleri ise yine Almanya ’nın Lohne-Engelshecke kentindeki bir mezar galerisinde karşımıza cıkıyor. İki tekerlekli araba tasvirleri, milattan once 3402 - 2800 tarihlerini işaret ediyor.
[h=2]Dunyanın farklı medeniyetlerinde tekerlek kullanımı:[/h]
Avrupa ve Asya dışındaki medeniyetler de bağımsız olarak tekerleği icat etmişlerdir. Kuzey Amerika ’da yaşayan yerli halkların, milattan once 1500 ’lu yıllarda tekerlekli oyuncak atlar yaptıkları gorulmuştur. Ancak kıta keşfedilip de bolgeye Avrupalılar akın etmeden once tekerlek başka bir amacla kullanılmamıştır.
Afrika ’da tekerlek kullanımına dair izler yok. Mısır ’da bulunan kalıntılara gore milattan once 400 ’lu yıllarda yaşamış bir medeniyet olan Nubyalılar, comlek carkı ve su carkı olarak tekerlek kullanmışlardır. Milattan sonra 150 ’li yıllarda Cinlilerin iki tekerlekli el arabası kullandıklarını gosteren pek cok cizim vardır.
[h=2]Dunden bugune tekerlek:[/h]
Gunumuzden binlerce yıl once icat edilen ve kullanılan tekerlekler buyuk ihtimalle dilimlenmiş ağac govdeleri ya da pek de ince işlenmemiş kalın disklerdi. Ancak bu durum hızla değişti. Cunku hayvanların evcilleştirilmesi, tarıma gecilmesi ve şehirleşme sonucu bu ilkel sistemin geliştirilmesi gerekiyordu.
As bayrakları; yuzlerce yıl boyunca at arabaları başta olmak uzere pek cok farklı aracta kullanılan telli tekerlekler ilk kez milattan once 2000 civarında bugun ulkemizin bulunduğu Anadolu topraklarında icat edildi. Savaşlarda gozle gorulur bir ustunluk sağlayan telli tekerleklerin en eski buluntuları milattan once 2100 - 1800 yıllarını işaret ediyor.
Aksların icat edilmesi ile birlikte tekerlekler bağımsız olarak donmeye ve virajlarda ustunluk sağlamaya başladılar. Milattan once 800 - 450 tarihlerinde Kelt savaş arabalarında kullanılan demir cerceveler ile ilk lastik orneklerini goruyoruz. Bugun kullandığımız lastiğin patenti 1847 yılında İskoc mucit Robert William Thomson tarafından alınmıştır. Seri uretim ise 1888 yılında başlamıştır. Sonrasını zaten hepimiz biliyoruz.
Şuphesiz taşımacılık ve ulaşım konusunda dunya tarihini değiştiren tekerleği kim buldu sorusu uzerinden tekerlek ne zaman icat edildi sorusunu yanıtladık ve bu onemli icadın dunya tarihindeki yerinden bahsettik.