Bundan yuz milyonlarca yıl oncesinde Dunya'daki coğu turun okyanuslarda yaşadığı duşunuluyordu ki gezegenimizin yuzeyinin yuzde 70'inden fazlasının su ile kaplı olduğu duşunulduğunde bu kulağa oldukca mantıklı geliyor. Ancak o zamanların aksine gunumuzde yaşamın ceşitliliğinin coğu karada bulunuyor.
Yakın tarihli bir araştırmaya goreyse dinozor zamanından bu yana cicekli bitkilerin evrimi; Dunya uzerindeki yaşam ceşitliliğindeki patlamasının ardındaki tetikleyici guc olabilir. Bristol Universitesi paleobiyoloğu Michael Benton ve meslektaşları tarafından yurutulen araştırmada, yaklaşık 100 milyon yıl once meydana geldiği duşunulen bu değişimin onunu acan şeyin cicekli bitkiler olduğu one suruluyor.
[h=2]Cicekli bitkilerin coğalmasının nedeni, dinozorların yok oluşu olabilir[/h]
Şu anda yediğimiz, ictiğimiz, giydiğimiz ve bir şeyler inşa ettiğimiz bitkilerin coğu, anjiyosperm olarak da bilinen cicekli bitki ceşitlerinden gelmekte. Konuya dair Pennsylvania Eyalet Universitesi paleobotanikcisi Peter Wilf, "Bir milyondan fazla modern bocek turu, gecimlerini arılar ve yaban arıları gibi tozlayıcılar olarak, bocekler, cekirgeler ve bocekler gibi yaprak yiyiciler olarak veya kelebekler gibi nektarla beslenen anjiyospermlere borcludur" diyor ve bahsi gecen boceklerin orumcekler, kertenkeleler, kuşlar ve memeliler tarafından yendiğini kaydediyor. Wilf ayrıca bu olayların tetikleyicisinin dinozorların yok olması olabileceğini de sozlerine ekliyor.
Benton ise "Cicekli bitkiler bir suredir ortalıkta olabilir, ancak dinozor cağının son 70 milyon yılında, Kretase'de daha yaygın olarak ortaya cıkmaya başladılar" diyor ve "Dinozorların onları yemeyi secmediği ve eğrelti otlarını ve cam gibi kozalaklı ağacları yemeye devam ettiği goruluyor. Ancak, anjiyospermlerin gercekten evrimsel terimlerle harekete gecmesi ancak dinozorlar gittikten sonra oldu." ifadelerini kullanıyor. Araştırma ekibi, cicek evriminin karadaki yaşamı dort ana yolla ceşitlendirmiş olabileceğini one suruyor.
[h=3]Cicekli bitkilerin coğalmasıyla, diğer yaşam formları icin yeni fırsatlar oluştu[/h]
Bunlardan ilkinde cicekli bitkilerin farklı yaşam alanlarına yayılmasıyla evrimin bu turleri yeni bicimlere donuşturduğu; bu yeni yapı ceşitleri, kimyasallar ve ureme stratejilerinin de cevredeki gelişmekte olan yeni yaşam formları icin yeni fırsatlar yarattığı savunuluyor. Konuya dair Benton, "Anjiyospermlerin kendileri cok ceşitli hale geldi, ancak aynı zamanda diğer bitkiler ve hayvanlar icin muazzam sayıda nişler yarattılar,” diyor.
[h=3]Cicekli bitkilerin diğer bitki turlerine gore Guneş'ten daha fazla enerji alması butun ekosistemi etkiliyor[/h]
Uretkenlikteki bu artış da bu bitkilerin daha fazla enerji uretip daha fazla enerji alışverişi yaptığı anlamına geliyor. Bunun icin Sidney Kraliyet Botanik Bahcelerinden biyolog Hervé Sauquet, bu bitkilerin, kozalaklı ağaclardan ve akrabalarından cok daha fazla Guneş enerjisi alabildiğini ve bu ekstra enerjinin tum ekosistemden gectiğini kaydediyor.
[h=3]Ortaya cıkan yeni gıda kaynakları, bitkiler ve hayvanlar arasındaki bircok karşılıklı ilişkinin de ortaya cıkmasına neden oldu[/h]
Tozlayıcılar icin tatlı bitki ortusunden cazip yuksek enerjili besinlere kadar ortaya cıkan yeni gıda kaynaklarının da bu bitkiler ve hayvanlar arasında bircok karşılıklı ilişkinin ortaya cıkmasına yol actığı ve bunun da besin zincirinin en ustundeki yırtıcılara kadar, biyolojik ceşitlilik adına bir dizi yeni fırsatı tetiklediği belirtiliyor. Sauquet, anjiyospermlerin başta bocekler olmak uzere kendilerini tozlaştıran hayvanların evrimine de yon verdiğini ve binlerce ture ev sahipliği yapan karmaşık orman yapılarının bu şekilde var olduğunu aktarıyor.
[h=3]Coğalan cicekli bitkiler, bulundukları yerel iklimleri de etkiledi[/h]
Son olarak cicekli bitkilerin bolca coğalmasıyla, bu bitkiler yerel iklimlerini de etkilemeye başladılar. Daha yuksek terleme oranları, bitkilerin topraktan daha fazla su cekip onu atmosfere ileterek iklimi ve su dongulerini değiştirdiği anlamına da geliyor. Yani anjiyospermlerin ıslak tropik ortamların kapsamını artırması; bu durumun kurbağalardan mantarlara ve hatta onlardan once gelen eğrelti otları gibi diğer bitkilere kadar bircok başka turun uygun yaşam alanlarını genişletmesine olanak sağladığı anlamına gelebilir.
Ote yandan cam ailesinden olan kozalaklı ormanların daha az bitki ve hayvan ceşitliliği barındırdığını kaydeden Sauquet, bunların tur bakımından muhtemelen hicbir zaman zengin olmadığını kaydediyor.
[h=2]Cicekli bitkilerin genetik farklılığı, daha kolay ceşitlenmelerini sağlıyor[/h]
Buna ek olarak Benton ve meslektaşları, anjiyospermlerin diğer bitkilerden cok daha fazla ceşitlenmesini sağlayan genetik farklılıklar olduğunu one suruyorlar. Buna gore bu bitkilerin gecmişteki genom duplikasyonlarına (tum bitkilerde yaygın olan ve daha fazla kromozomla sonuclanabilen bir ozellik) rağmen, daha az kromozom iceren nispeten kucuk genomlara sahip olması ve genomları azaltan mekanizmalar; cicekli bitkilerin bu kadar kolay yeni genotipler oluşturmasını sağlayan şey olabilir.
Araştırmacılar anjiyospermlerin, kozalaklı ağaclar gibi jimnospermlerden cok daha yuksek yeniden yaratma ve ozellik esnekliği - fizyolojik olarak hızla gelişme yeteneği - gosterdiğini; bunun da cicekli bitkilerin Dunya'da yepyeni bir yaşam rejimi başlatmasına olanak sağlamış olabileceğini belirtiyor.
Yakın tarihli bir araştırmaya goreyse dinozor zamanından bu yana cicekli bitkilerin evrimi; Dunya uzerindeki yaşam ceşitliliğindeki patlamasının ardındaki tetikleyici guc olabilir. Bristol Universitesi paleobiyoloğu Michael Benton ve meslektaşları tarafından yurutulen araştırmada, yaklaşık 100 milyon yıl once meydana geldiği duşunulen bu değişimin onunu acan şeyin cicekli bitkiler olduğu one suruluyor.
[h=2]Cicekli bitkilerin coğalmasının nedeni, dinozorların yok oluşu olabilir[/h]
Şu anda yediğimiz, ictiğimiz, giydiğimiz ve bir şeyler inşa ettiğimiz bitkilerin coğu, anjiyosperm olarak da bilinen cicekli bitki ceşitlerinden gelmekte. Konuya dair Pennsylvania Eyalet Universitesi paleobotanikcisi Peter Wilf, "Bir milyondan fazla modern bocek turu, gecimlerini arılar ve yaban arıları gibi tozlayıcılar olarak, bocekler, cekirgeler ve bocekler gibi yaprak yiyiciler olarak veya kelebekler gibi nektarla beslenen anjiyospermlere borcludur" diyor ve bahsi gecen boceklerin orumcekler, kertenkeleler, kuşlar ve memeliler tarafından yendiğini kaydediyor. Wilf ayrıca bu olayların tetikleyicisinin dinozorların yok olması olabileceğini de sozlerine ekliyor.
Benton ise "Cicekli bitkiler bir suredir ortalıkta olabilir, ancak dinozor cağının son 70 milyon yılında, Kretase'de daha yaygın olarak ortaya cıkmaya başladılar" diyor ve "Dinozorların onları yemeyi secmediği ve eğrelti otlarını ve cam gibi kozalaklı ağacları yemeye devam ettiği goruluyor. Ancak, anjiyospermlerin gercekten evrimsel terimlerle harekete gecmesi ancak dinozorlar gittikten sonra oldu." ifadelerini kullanıyor. Araştırma ekibi, cicek evriminin karadaki yaşamı dort ana yolla ceşitlendirmiş olabileceğini one suruyor.
[h=3]Cicekli bitkilerin coğalmasıyla, diğer yaşam formları icin yeni fırsatlar oluştu[/h]
Bunlardan ilkinde cicekli bitkilerin farklı yaşam alanlarına yayılmasıyla evrimin bu turleri yeni bicimlere donuşturduğu; bu yeni yapı ceşitleri, kimyasallar ve ureme stratejilerinin de cevredeki gelişmekte olan yeni yaşam formları icin yeni fırsatlar yarattığı savunuluyor. Konuya dair Benton, "Anjiyospermlerin kendileri cok ceşitli hale geldi, ancak aynı zamanda diğer bitkiler ve hayvanlar icin muazzam sayıda nişler yarattılar,” diyor.
[h=3]Cicekli bitkilerin diğer bitki turlerine gore Guneş'ten daha fazla enerji alması butun ekosistemi etkiliyor[/h]
Uretkenlikteki bu artış da bu bitkilerin daha fazla enerji uretip daha fazla enerji alışverişi yaptığı anlamına geliyor. Bunun icin Sidney Kraliyet Botanik Bahcelerinden biyolog Hervé Sauquet, bu bitkilerin, kozalaklı ağaclardan ve akrabalarından cok daha fazla Guneş enerjisi alabildiğini ve bu ekstra enerjinin tum ekosistemden gectiğini kaydediyor.
[h=3]Ortaya cıkan yeni gıda kaynakları, bitkiler ve hayvanlar arasındaki bircok karşılıklı ilişkinin de ortaya cıkmasına neden oldu[/h]
Tozlayıcılar icin tatlı bitki ortusunden cazip yuksek enerjili besinlere kadar ortaya cıkan yeni gıda kaynaklarının da bu bitkiler ve hayvanlar arasında bircok karşılıklı ilişkinin ortaya cıkmasına yol actığı ve bunun da besin zincirinin en ustundeki yırtıcılara kadar, biyolojik ceşitlilik adına bir dizi yeni fırsatı tetiklediği belirtiliyor. Sauquet, anjiyospermlerin başta bocekler olmak uzere kendilerini tozlaştıran hayvanların evrimine de yon verdiğini ve binlerce ture ev sahipliği yapan karmaşık orman yapılarının bu şekilde var olduğunu aktarıyor.
[h=3]Coğalan cicekli bitkiler, bulundukları yerel iklimleri de etkiledi[/h]
Son olarak cicekli bitkilerin bolca coğalmasıyla, bu bitkiler yerel iklimlerini de etkilemeye başladılar. Daha yuksek terleme oranları, bitkilerin topraktan daha fazla su cekip onu atmosfere ileterek iklimi ve su dongulerini değiştirdiği anlamına da geliyor. Yani anjiyospermlerin ıslak tropik ortamların kapsamını artırması; bu durumun kurbağalardan mantarlara ve hatta onlardan once gelen eğrelti otları gibi diğer bitkilere kadar bircok başka turun uygun yaşam alanlarını genişletmesine olanak sağladığı anlamına gelebilir.
Ote yandan cam ailesinden olan kozalaklı ormanların daha az bitki ve hayvan ceşitliliği barındırdığını kaydeden Sauquet, bunların tur bakımından muhtemelen hicbir zaman zengin olmadığını kaydediyor.
[h=2]Cicekli bitkilerin genetik farklılığı, daha kolay ceşitlenmelerini sağlıyor[/h]
Buna ek olarak Benton ve meslektaşları, anjiyospermlerin diğer bitkilerden cok daha fazla ceşitlenmesini sağlayan genetik farklılıklar olduğunu one suruyorlar. Buna gore bu bitkilerin gecmişteki genom duplikasyonlarına (tum bitkilerde yaygın olan ve daha fazla kromozomla sonuclanabilen bir ozellik) rağmen, daha az kromozom iceren nispeten kucuk genomlara sahip olması ve genomları azaltan mekanizmalar; cicekli bitkilerin bu kadar kolay yeni genotipler oluşturmasını sağlayan şey olabilir.
Araştırmacılar anjiyospermlerin, kozalaklı ağaclar gibi jimnospermlerden cok daha yuksek yeniden yaratma ve ozellik esnekliği - fizyolojik olarak hızla gelişme yeteneği - gosterdiğini; bunun da cicekli bitkilerin Dunya'da yepyeni bir yaşam rejimi başlatmasına olanak sağlamış olabileceğini belirtiyor.