Akdeniz ulkelerinden tum dunyaya lezzet esintisi yaratan kişniş (aşotu), icine girdiği yemeklerde fark yaratıyor. Kişnişle sofralarınızı ceşitlendirmek istiyorsanız, yazımızı okumaya devam edin.
Kişniş, maydanozgillerden yaprakları maydanoza benzeyen kuru meyvelerdir. Koklandığında ferahlık verir ve ayrıca tatlı bir meyve gibi lezzetlidir. Gorunum olarak taze biberi andırmaktadır. Turuncu renkli olan minik meyveleri henuz taze halindeyken, rahatsız edici bir kokusu vardır. Kurutulduktan sonra, sevildiği ve alışıldığı kokusuna kavuşur.
Kişnişin kullanım alanları da oldukca ceşitlidir. Kişniş baharatı, meyvelerinin kurutulması ve oğutulmesiyle elde edilmektedir. Kişnişin taze yaprakları da salatalarda, mezelerde cok hoş bir lezzet kaynağıdır. Kısacası kişnişin kokleri baharat, yaprakları taze olarak tuketilmektedir.
[h=3]Kişnişle Renklenen Yemekler[/h]Ulkemizde kişniş uretimi de tuketimi iyi seviyededir. Kişniş et yemekleri, zeytinyağlılar ve daha bircok ceşit yemeklerde kullanılabilir. Aslında kişniş bir dunya baharatı olduğu icin Turk mutfağı icin henuz keşfedilmeyi bekleyen bir suru kişnişli tarif vardır.
Kişnişin Tohumu
Kişnişin tohumu hem değişik lezzetler sunar hem de sağlık konusunda tam bir destekcidir. Dayanıklılığı uzundur. Bir yıl sureyle ağzı kapalı cam bir kavanozda kişniş baharatını saklayabilirsiniz. Kişnişin tohumlarını evde kendi imkÂnlarınızda ezerek, toz haline getirebilirsiniz.
Kişnişin tohumu baharat olarak bircok kış corbasında kullanılmaktadır. Yoğurt corbasına da lezzet katar. Ezilmemiş haliyle tohumunu corbaların yanı sıra sulu sebze yemeklerinde de kullanabilirsiniz. Bunun dışında kişniş, domates turşusuna da lezzet olarak cok yakışır. Sosis yapımında ve korilerde kişniş tohumundan yararlanırlar.
Kişniş tohumu balık sofralarında cok kullanılır. Balık etine baharat olarak kişniş, hoş bir aroma verir. Ozellikle elmayla cok yakışan kişniş, elmalı coreklerde tercih edilir. Kişniş tohumu, guveclerin vazgecilmez baharatıdır.
Kişniş baharatının bizim ulkemizde en sık kullanıldığı yemekler ise şoyledir; etli dolmalar, Cerkez tavuğu, mercimek yemekleri, İzmir koftesi, enginar, patlıcan, kereviz, av etleri, kuru fasulye ve balık corbaları. Bunun dışında soğanlı, mayonezli veya sosisli yemek tariflerinde kişnişten bolca yararlanılır.
Kişniş tohumu, cay gibi kaynatılarak kışları tuketilebilir. Tum bunların yanı sıra Anadolu ’da evlere hoş bir dekor ve koku versin diye yapılan potpori suslemelerinde kişniş de kullanılır. Potpori tabağında ceşitli kurutulmuş cicekler, meyveler, tohumlar ve baharatlar bulunmaktadır.
Kişnişin iceriğinde bulunan yağ, sindirimi kolaylaştırdığı icin ekmek, kurabiye, biskuvi yapımlarında da kullanılmaktadır.
Şekerli tariflerde de kişniş tohumundan sık sık yararlanılır. Orneğin; meyve kompostosu, waffle ve kreplerde aroma versin diye kişniş ilavesi yapılmaktadır. Kişniş tohumu pastacılıkta da kullanılır.
Kişnişin keyfi bir atıştırmalık olarak duğunlerde değerlendirildiğini biliyor muydunuz? Buhur şekeri olarak bilinen renkli şekerle kaplanmış kişniş tohumu duğunlerde ikram edilen atıştırmalıklardan biridir.
Kişnişin şekerli ozelliği, ilac sektorunde tatlandırıcı olarak da değerlendirilmektedir.
Bunlara ek olarak kişniş tohumu, icki ve likor yapımında da kullanılmaktadır.
Kişnişin Yaprağı
Kişnişin yaprağı maydanoza cok benzer. Hatta, maydanozla kişnişi birbirine karıştırmak coğu zaman kacınılmazdır. Maydanoz gibi kişnişin de kendine has bir kokusu vardır. Taze kişnişi buzdolabında kokleri suyun icindeyken saklamak en idealidir. Bu şekilde kişnişi bir hafta boyunca taze bir şekilde tuketebilirsiniz. Taze kişniş yaprağı ozellikle Cin ve Meksika yemeklerinde cok sık kullanılmaktadır. Ayrıca Roma ’nın mutfak tarihine bakılırsa, etleri tatlandırmak icin bolca kişniş yaprağından yararlanıldığını goruruz.
Aslında kişnişin yapraklarını taze ve ciğ haliyle tuketmek bitkiden en yuksek faydayı almamızı sağlamaktadır.
Kişniş yaprağı, sebzeli ve etli guveclerde, mezelerde, salatalarda ve soslarda hoş bir lezzet vermesi amacıyla tuketilmektedir.
Cok yoğun kokusu ve uzun sure etkisinin koruması sayesinde, parfumu de yapılmaktadır.
Tum bu bilgilere ek olarak kişnişin govdesi de bakliyat ve corbalarda pişirilebilir. Koku kendi başına, haşlanıp tuketilir; tek başına yemeği yapılır. Tozu ise ceşitli malzemelerle (bal, pekmez, şeker, recel) karıştırılıp veya tatlılara eklenip kullanılabilir.
Kişniş Cayı
İki cay kaşığı kişnişi, bir bardak sıcak suyun icerisine atınız. Biraz bekledikten sonra icerisine dilediğiniz tatlandırıcıları ekleyip, iciniz. Orneğin; bal, limon kabuğu…
[h=3]Kişnişli Yemek Tarifleri[/h]Kişnişli Ayran Corbası
Besin değeri yuksek ve yapımı zahmetli bir Erzurum corbasıdır.
Gerekli Malzemeler:
1 kÂse aşure buğdayı, 1 bardak yoğurt, yarım bardak kıyma, 2 kaşık tam buğday unu, soğan, yumurta, sıvıyağ, kişniş, karabiber.
Yapılışı:
Aşure budağını, yumuşaması icin geceden suya koyunuz. Daha sonra, 20 dakika boyunca buğdayı duduklu tencerede haşlayınız. Ayrı bir yerde soğanı kavurunuz. Kıymayı tuz ve karabiberle yoğurup minik boyutlarda kofteler hazırlayınız (nohut buyukluğunde) Kavurduğunuz soğanın uzerine ekleyiniz, orada pişiriniz. Onlar pişerken ayrı bir kapta; yumurta, un, su ve yoğurdu karıştırıp budağın uzerine ekleyiniz. Hepsi iyice kaynayıncaya kadar pişirilir ve uzerlerine kıymalı karışım eklenir. Pişmeye yakın kişniş de ilave edilir.
Kişnişli Kurabiye
Gerekli Malzemeler:
Tereyağı, 1,5 su bardağı un, pudra şekeri, 1 yumurta, 3 yemek kaşığı nişasta, yarım cay bardağı krema, 1 paket vanilya, portakal rendesi, 1 paket kabartma tozu, 2 yemek kaşığı yulaf ve kişniş.
Yapılışı:
Katı malzemeler bir yerde, sıvı malzemeler bir yerde karıştırılıp birlikte yoğurulur. En sonunda arzu ettiğiniz şekli vererek onceden ısıtılmış 200 derecelik fırında pişirilir.
Taze Kişnişli Et Yemeği
Gerekli Malzemeler:
Bifteklik et, zeytinyağı, sevdiğiniz baharatlar, sarımsak, limon suyu ve taze kişniş.
Yapılışı:
Bir kÂseye zeytinyağı, baharatlar, sarımsak, tuz ve limon suyunu koyun. Ardından taze kişniş yapraklarını ekleyerek; hepsini blender ’dan gecirin. Etiniz icin kullanacağınız sos hazır. Daha sonra bifteklik etlerinizi, bir tabağa yerleştirip uzerine sosunu iyice dokun. Bu şekilde etler buzdolabında yarım saat boyunca beklemelidir. Ve arkasından etlerinizi ister fırında, ister yağsız tavada onlu arkalı pişirin.
Mahluta Pilavı
Gerekli Malzemeler:
2 su bardağı aşure buğdayı, 2 bardak mercimek, tereyağı ve 4 corba kaşığı kişniş tohumu.
Yapılışı:
Mercimek ve buğday temizlendikten sonra iyice yumuşayana kadar pişirilir. Yağsız bir tavada kişniş tohumları kavrulur. Ardından tereyağı eritilerek, havanda kişnişler dovulur. Son aşamada ise tereyağlı kişniş pilava eklenir.