Vakıf kelimesi sozlukte, bir hizmetin gelecek donemlerde de yapılması icin belirli şartlar altında ve resmi yollarla bir kişi veya topluluk tarafından yapılan para yardımı, anlamına gelmektedir. Gunumuzde bazı kamu hizmetlerinin ve gonullu hizmetlerin devamlılığının sağlanabilmesi icin kişiler tarafından yapılan yardımların toplandığı yerlere de vakıf adı verilmiştir. Vakıflar herhangi bir kÂrlılık amacı gutmeden, sadece yardım amacıyla kurulan kurumlardır. Vakıfların hizmetleri şoyle sıralanabilir;
- Sağlık hizmetleri
- Eğitim hizmetleri
- Sosyal hizmetler
- Kamusal hizmetler
- Dini hizmetler
- Kulturel ve sanatsal hizmetler
- Ulaştırma hizmetleri
- Spor hizmetleri
- Ekonomik hizmetler
Vakıf, kokleri eski cağlara kadar uzanan bir fikirdir. Once dini amaclar icin kurulan vakıflar sonraları toplumsal amaclara hizmet etmeye başlamıştır. İslamiyet ’te ilk vakfı, Hz. Muhammed kurmuştur. Osmanlı İmparatorluğu doneminde vakıfların amacları daha da genişletilerek Evkaf Nezareti kurulmuştur. Cumhuriyet ’in ilanının ardından da Evkaf Nezareti kaldırılarak yerine Umumi Evkaf Mudurluğu getirilmiştir. 1935 ’te cıkarılan kanunla Turkiye ’de gorev yapan butun vakıfların idaresi Vakıflar Umum Mudurluğu ’ne gecirilmiştir. Daha sonra ismi Vakıflar Genel Mudurluğu olarak değiştirilmiştir.
[h=3]Vakıfların Amacları ve Faydaları [/h]
Vakıfların kurulmasının en temel amacı, topluma katkı sağlamak ve insanlara hizmet vermektir.
Ekonomik acıdan yetersiz durumda olanları desteklemek, onlara yardımda bulunmak, guclenmelerini sağlamak ve durumlarını duzeltmeye calışmak da vakıfların temel amaclarındandır.
Direkt olarak kamusal hizmetlerde bulunmak vakıfların amaclarındandır.
İhtiyacı olan şahıslara ve ailelere direkt olarak maddi yardımda bulunmak, vakıfların bir diğer amacıdır.
Devletin yeterli olmadığı durumlarda gorev alırlar. Doğal afet, savaş, olağanustu hÂl gibi durumlarda insanlara yardım ederler. Maddi imkÂnı yeterli olmayan oğrencilere burs olanağı sağlarlar.
Toplumda ekonomik acıdan yetersiz durumda olanlara maddi yardımda bulunarak gelir adaletsizliklerini kaldırmak icin calışırlar.
Vakıf olmayan yerlere vakıflar kurarak toplumu aydınlatmayı ve bilgi vermeyi amaclarlar.

[h=2]Turkiye ’deki Vakıflar [/h]Ulkemizde sosyal, kulturel, eğitimsel, kamusal, dini, ekonomik alanlarda hizmet veren pek cok vakıf bulunmaktadır. Bu vakıflar oldukca fazla bağış toplamaktadır ve bu bağışlarla ihtiyac sahibi insanlara hizmet vermektedir. Turkiye ’de toplumsal anlamda onemli hizmetlerde bulunan vakıflar ve bu vakıfların amacları alfabetik olarak şu şekildedir:
1884 Vakfı: Eğitim, kultur ve dayanışma vakfıdır. “Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunamaz.” duşuncesiyle topluma fayda sağlamayı amaclamaktadır. Genellikle universite okuyan oğrencilere burs imkanı sağlamaktadır. Toplumun eksikliğini duyduğu konuları belirleyerek bu konularda projeler de uretmektedir.
AKUT Vakfı: 1995 yılında arama kurtarma derneği olarak kurulmuştur. Doğa koşullarında meydana gelen kaybolma ve kaza gibi olaylarda, deprem ve sel gibi doğal afetlerde gonullu olarak insanları ve canlıları kurtarmayı amaclayan bir vakıftır. Kurtardığı insan ve canlılara ilkyardım hizmeti de vererek anında mudahalede edilmesini sağlamaktadır.
Ankara Losemili Cocuklar Vakfı (LOSEV): 1998 yılında losemili ve kan hastası olan cocukların sağlık ve eğitim gibi ihtiyaclarının karşılanmasını sağlamak, kan hastalıkları konusunda ust duzeyde tedavi, eğitim ve araştırma kurumları kurmak amacıyla kurulmuştur. LOSEV aynı zamanda losemi ve kan hastalıkları konusunda toplumu bilinclendirme gorevini de ustlenmektedir.
Anne ve Cocuk Eğitim Vakfı (ACEV): Prof Dr. Sevda Bekman ’ın onculuğunde 1993 yılında kurulan vakfın amacı annelerin ve cocukların eğitimini sağlamaktır. Cocuk yetiştirme bilinci ve nasıl yetiştirileceği konuları sosyal projelerle desteklenerek topluma acıklanmaktadır.
Araştırma ve Kultur Vakfı (AKV): Merkezi İstanbul Fatih ’te olan ve 1988 yılında kurulan İslam merkezli vakıftır. Vakfın kuruluş amacı, İslam dinini topluma tanıtmaktır.
Batı Trakya Eğitim ve Kultur Vakfı (BATEV): Universite okuyan oğrencilere burs imkÂnı sağlayan, Batı Trakya konusunda araştırmalarda bulunmak isteyen insanlara yardımcı olan, Musluman halkın dini ibadetlerini yerine getirebilmesi icin cami yapma gibi maddi desteklerde bulunmak amacıyla kurulan bir vakıftır.
Beyaz Nokta Gelişim Vakfı: 1994 yılında kurulan vakıf, bireylerin duşunme gucunu ve kalitesini yukselterek sorun cozme yeteneğini geliştirmeyi amaclamaktadır. Aynı zamanda toplumun nitelik dokusunu geliştirmek ve toplumu daha refah bir yaşam seviyesine yukseltmek icin ceşitli projeler geliştirerek uygulamaktadır.
Bilim ve Sanat Vakfı (BİSAV): 1986 yılında kurulan vakıfta; ekonomi, siyaset, tarih ve edebiyat gibi konularda akademisyenlerin de katılımıyla seminerler ve araştırmalar duzenlenmektedir. Ayrıca vakfın yuruttuğu dort onemli araştırma calışması da bulunmaktadır: Kuresel araştırmalar merkezi, Turkiye araştırmaları merkezi, Medeniyet araştırmaları merkezi ve Sanat araştırmaları merkezi.
Cevre ve Kultur Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (CEKUL): 1990 yılında Turkiye ’deki doğal ve kulturel mirası korumak amacıyla kurulmuştur. Doğal ve kulturel mirası korumak amacıyla bolge ve ulke capında ceşitli projeler geliştirilmektedir. Yani vakfın amacı; cevreyi, doğal ve kulturel mirasları koruma altına alarak zarar gormelerini engellemektir.
Cocuk Vakfı: Cocuk psikolojisini temel alarak projeler oluşturan vakfın amacı; cocukların kulturel ve sosyal acıdan gelişimine katkı sağlamak, cocuklara uygun programlar geliştirmek ve onları uygulamak, cocuğun cevre ile olan ilişkilerini duzenlemek icin calışmalarda bulunmak, cocuk problemlerine sosyal olarak cozumler bulmaktır. 1990 yılında Mustafa Ruhi Şirin tarafından kurulmuştur.
Fişek Enstitusu Calışan Cocuklar Vakfı: 1986 yılında kurulmuş olan vakfın merkezi Ankara ’dadır. Nusret Hasan Fişek ’in toplum hekimliği felsefesini geliştirmesi ve uygulamalarla geliştirmesi uzerine kurulmuştur. Vakfın esas amacı; calışan cocuklar ve kadınları topluma kazandırmaktır. Bu amac doğrultusunda ceşitli proje calışmaları yapılmaktadır.
Geleceğimizin Cocukları Vakfı: 1997 yılında kurulan vakfın temel amacı; korunmaya muhtac cocukları topluma kazandırabilmektir. Bu amacı gercekleştirebilmek icin yatımlar yapan ve tum olanakları sağlamaya calışan vakıf, yardıma muhtac cocukların eğitim giderlerini karşılayarak cocuklara okul, cocuk yuvası, sığınma evi gibi imkÂnlar sağlamaktadır.
Hakyol Eğitim Yardımlaşma ve Dostluk Vakfı: Amacı ahlaki değerlerine bağlı bireyler yetiştirmek olan vakıf, her sene universitede okuyan ve ustun başarı gosteren oğrencilere burs imkÂnı sağlamaktadır.
ICEP Uluslararası Kulturel Değişim Programları Burs Vakfı: 1995 yılında kurulan vakıf, dunya capındaki kulturel değişim programlarına katkı sağlamak amacıyla kurulmuştur. Bu amac doğrultusunda yabancı oğrencilere ulkemizde bulunan universitelerde oğrenim gormeleri icin yardımcı olunmaktadır ve burs imkÂnı sağlanmaktadır. Bu sayede ulkemizin dunya capında tanıtımına da katkısı bulunmaktadır.
İktisadi Kalkınma Vakfı: 1965 yılında kurulan ve oldukca koklu bir gecmişi olan vakfın en temel amacı; kamuoyunu Turkiye ve Avrupa Birliği ilişkisi konusunda aydınlatmak icin ceşitli faaliyetlerde bulunmaktır. İstanbul Ticaret Odası ve İstanbul Sanayi Odası ’nın ortaklığıyla kurulan bir vakıftır. Kurulduğu gunden bu yana Turkiye ve Avrupa Birliği ilişkilerini olumlu yonde etkileyen pek cok projeye imza atmıştır.
İlkoğretim Okullarına Yardım Vakfı (İLKYAR): Vakfın amacı; eğitim konusunda sınırlı imkanlara sahip olan koy okullarına ve koy cocuklarına ceşitli yardım projeleriyle yardım toplayarak eğitimlerine katkıda bulunmaktır. Bu amac doğrultusunda pek cok etkinlik ve proje duzenlenmektedir. Bu projelerden toplanan bağışlar sayesinde koy okullarının onarımı, demirbaş eksikleri gibi eksiklikler giderilmektedir.
İstanbul Kultur Sanat Vakfı (İKSV): Kultur ve sanat calışmalarının en değerli orneklerini sunarak, ulkemizin kulturel ve sanatsal değerlerini tanıtmayı amaclayan vakıf 1973 yılında kurulmaktadır. Ulkemizde sanata ve kulturel mirasa olan ozverinin artması icin her sene duzenli olarak; İstanbul Muzik Festivali, İstanbul Caz Festivali, İstanbul Film Festivali, İstanbul Tiyatro Festivali, İstanbul Tasarım Bienali, Filmekimi ve Leyla Gencer Şan Yarışması gibi etkinlikler duzenlenmektedir.
Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı (KEDV): 1986 yılında, geliri az olan kadınların yaşam kalitelerini artırmak ve ekonomik anlamda gelişmelerini sağlamak amacıyla kurulan bir vakıftır. Bu cercevede ceşitli projeler gercekleştirilerek kadınların ekonomik alanda rol sahibi olmaları sağlanmaktadır.
Kafkas Vakfı: Kafkasya ’da ikamet eden Kafkasyalıların sosyal kimliklerinin korunması amaclanmaktadır. Vakıf bu amac doğrultusunda ceşitli faaliyetler yurutmektedir.
Nesin Vakfı: 1973 yılında Aziz Nesin tarafından kurulmuştur. Eğitim imkÂnlarına sahip olmayan cocukların topluma faydalı bireyler olabilmesi hedefiyle kurulan vakıfta, ilkokul cağı ve oncesindeki cocuklar Catalca ’da bulunan vakıf binasında yetiştirilmektedir. Ailelerin izni ile eğitim goren cocuklar kendi istekleriyle ayrılmak isteyene kadar eğitim gorme hakkına sahiptir.
Osmanlı Araştırmaları Vakfı: Osmanlı tarihi ve kulturu ile ilgili araştırmalara destekte bulunmak, ilim adamlarının yetişmesini sağlamak, ilmi araştırmaların yapılabilmesi icin uygun ortamı sağlamak gibi faaliyetlerde bulunan vakıf 1994 yılında Sami Karamısır, İbrahim Aslan ve Ahmed Akgunduz tarafından kurulmuştur.
Ozurluler Vakfı: 1974 yılında yaşadığı bir kaza sonucu omurilik felci geciren Huseyin Oren, kaza sonrası yaşadığı problemleri başkalarının da yaşamaması icin ve toplumu bu konuda bilinclendirmek icin yedi arkadaşıyla birlikte 1998 yılında Ozurluler Vakfı ’nı kurmuştur. Vakıf bedensel, gorme, duyma ve zihinsel ozru bulunan bireyleri toplumda temsil etmeyi ve sorunlarını cozumlemeyi amaclamaktadır.
Reklamcılık Vakfı: 1998 yılında Reklamcılık Derneği uyeleri tarafından kurulan vakıf; ulkemizde reklamcılık mesleğinin saygınlık kazanmasını, mesleğin yukselmesini sağlamayı amaclamaktadır.
Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı: Vakfın temel amacı; ulkemizde yaşayan butun vatandaşların eşit, dengeli ve en ust seviyede sağlık hizmeti ve sosyal yardım hizmeti almasını sağlamaktır. Vakıf bu doğrultuda bireylere, maddi ve manevi ceşitli katkılar sağlamaktadır.
Sosyal Demokrasi Vakfı: 1994 yılında İstanbul merkezli kurulan vakfın amacı; ozgurlukcu demokrasinin kurallarının yerleşmesini sağlamak, emeğe ve insana olan saygıyı artırmak, eşitlik ve adaletin benimsenmesine yardımcı olmaktır.
Su Vakfı: Vakfın hayat kaynağı ve en temel ihtiyaclarımızdan birisi olan suyun hayatımızdaki yeri ve onemini kavratmak, su kullanımı konusunda toplumu bilinclendirmek, su kaynaklarının korunmasını sağlamak, yeni su kaynakları bulunmasına yardımcı olmak gibi amacları bulunmaktadır.
Tarih Vakfı: 1991 yılında Turkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı adıyla kurulan vakıf; ulkemizde tarih bilincinin yaygınlaşmasını sağlamak, insanların ulke tarihine bakış acısını genişletmek ve geliştirmek, tarih mirasının korunmasını sağlamayı amaclamaktadır.
Turkiye Erozyonla Mucadele Ağaclandırma Vakfı (TEMA): 1992 yılında Toprak Dede Hayrettin Karaca ve Yaprak Dede Nihat Gokyiğit tarafından kurulmuştur. Ulke topraklarında buyuk bir tehdit oluşturan erozyonla ve colleşmeyle mucadelede, ağaclandırmanın onemini vurgulayan vakıf; ağaclandırma işlemi doğrultusunda calışmalar yurutmektedir. Ormanları korumak, ağaclandırma calışmalarıyla topluma yeşil sevgisini kazandırmak, tarım alanları ve yeşillikleri korumak gibi ilkeleri de vazife edinmiştir.
Tohum Otizm Vakfı: 15 Nisan 2003 tarihinde, otizm spektrum bozukluğu bulunan cocuklara yardım amacıyla kurulmuştur. Otizm hastası cocukların topluma kazandırılması icin ozel eğitim verilen vakıfta; erken tanı konulması, otizmli cocuklar icin eğitimin ulke genelinde yaygınlaşması gibi calışmalar da yapılmaktadır.
Toplum Gonulluleri Vakfı (TOG): Genclerin liderliğinde yapılan sosyal sorumluluk projeleriyle cevredeki sorunlara cozum ureten, topluma insan kazandıran, maddi ve manevi yetişkin gonullulerin katılımını sağlayan, kendine guvenen ve girişimci gencler yetiştirilmesi amaclanmaktadır. Geliştirilen projeler sayesinde genclerin sorumluluk sahibi ve yaşamda aktif bireyler olması sağlanmaktadır.
TSK Mehmetcik Vakfı: 1982 ’de kurulan vakıf; Turk Silahlı Kuvvetleri ’nde yaptığı hizmet sırasında hayatını kaybeden Mehmetciklerin yakınlarına, gazi olan Mehmetciklere ve yakınlarına yardım eden, maddi ihtiyaclarını karşılayan bir yardım vakfıdır.
Turk Eğitim Vakfı (TEV): Vakıf, eğitim alanında gittikce artan ihtiyaclar devlet tarafından karşılanamadığı icin topladığı bağışlarla eğitim alanında gelişmeyi ve refah duzeyine ulaşmayı amaclamaktadır. Bu amac doğrultusunda ceşitli calışmalar yuruten vakıf, 1967 yılından beri hizmet vererek ve pek cok oğrenciye burs imkÂnı sağlamaktadır.
Turk Kalp Vakfı: 1975 yılında faaliyetine başlayan vakıf, kalp ve damar hastalıkları konusunda hizmet vermektedir. Kalp ve damar hastalıklarının tanı ve tedavisinde ileri teknolojinin olanaklarını kullanarak hastalarına en iyi hizmeti sunmaktadır.
Turk Tanıtma Vakfı: Turkiye ’nin dış ulkelere tanıtımını yapmayı, kulturel, sosyal, tarihi, siyasi ve turistik alanlarda calışmalarda bulunmayı ve Turkiye ’nin imajını olumlu yonde etkileyen faaliyetlerde bulunmayı hedefleyen vakıf 1982 yılında kurulmuştur.
Turkiye Diyanet Vakfı: 1975 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı ’nın faaliyetlerine katkı amacıyla kurulan vakıf, din hizmetlerinin daha geniş alanlara ulaşmasını ve dini hizmet verecek bireylerin yetiştirilmesini sağlamayı amaclamaktadır.
Turkiye Eğitim Gonulluleri Vakfı (TEGV): Temel eğitime katkıda bulunmak amacıyla ilkoğretim cağındaki cocukların eğitim programları ve etkinliklerle eğitilmesini amaclayan vakıf kuruluşundan bugune dek eğitim alanında pek cok ilke imza atmıştır. Ulke capında kurduğu Eğitim Parkları, Ateşboceği Gezici Oğrenim Birimleri ve Genel Oğrenim Birimleri sayesinde ulkedeki oğrencilere ucretsiz oğrenim imkÂnı sağlamaktadır. Yaptığı sosyal sorumluluk projeleri sayesinde ulkemizde en cok faaliyet gosteren vakıf olmuştur.
Turkiye Gucsuzler ve Kimsesizlere Yardım Vakfı (TGV): Oluşturduğu gonullu ekibiyle ulkemizde yoksul ve yardıma muhtac durumda olanlara maddi ve manevi destek vermeyi amaclamaktadır.
Turkiye İnsan Hakları Vakfı: Buyukşehirlerde kurulan rehabilitasyon merkezleriyle işkenceye ve kotu muameleye maruz kalan kişilere destekte bulunulması amaclanmaktadır.
Vehbi Koc Vakfı: 17 Ocak 1969 ’da Vehbi Koc tarafından kurulan vakıf; eğitim, sağlık ve kultur alanlarında hizmet vermektedir. Pek cok hastane, okul ve muze ile ulke ekonomisine ve gelişmesine katkıda bulunmayı amaclamaktadır. Ayrıca her sene universite oğrencilerine belirli bir başarı karşısında burs imkÂnı da sağlamaktadır.