Turkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu olan Mustafa Kemal Ataturk, askeri kokenli olup hayatı boyunca bircok savaşta bizzat bulunmuş ve komutanlık etmiştir. Bu savaşları şu şekilde sıralayabilriz:
31 Mart Vakası 13 Nisan 1909
Arnavutluk İsyanı 15 Ocak 1911
Trablusgarp Savaşı 29 Eylul 1911
İkinci Balkan Savaşı 1912- 1913
Canakkale Savaşı 18 Mart 1915
Doğu (Kafkas) Cephesi 1916-1917
Suriye-Filistin Cephesi 1917-1918
Kurtuluş Savaşı 1919 - 1923
Sakarya Savaşı 20 Ekim 1921
Buyuk Taarruz 4 Mart 1922[h=4]31 Mart Vakası (13 Nisan 1909)[/h]İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra İstanbul ’da oluşan yonetime karşı oluşturulmuş cok buyuk capta bir ayaklanmadır. Toplamda 13 gun surmuştur. En başta askeri bir yapı ile başlayan ayaklanma daha sonra dini kesimlerinden araya girmesi ile dini bir boyut kazanmıştır. İstanbul ’da hukumetin istifa etmesini sağlayan isyan ile isyancı askerler 7 gun boyunca İstanbul ’u kuşatmışlardır. Bu askerlerin hangi amac ile isyan ettikleri ve bu isyanın planlı ya da bilincli bir isyan olup olmadığı hala bilinmemektedir.
31 Mart faciasının birebir icerisinde bulunan ve olayları gozlemleyen Ataturk, Orgeneral İzzettin Calışlar ile isyan eden askerlere karşı savaşmışlardır. Ataturk ’un oluşturmuş olduğu Hareket Ordusu ’nun başarısı ve 31 Mart Vakasında yaşananlar daha sonra Ataturk ’un dilinden Ulusal Gazetesinden yayımlanmıştır.
[h=4]Arnavutluk İsyanı (15 Ocak 1911)[/h]Bu isyanı bastırmak uzere gorevlendirilen o donemde Harbiye Nazırı olan Mahmut Şevket olmuştur. Mahmut Şevket komutasındaki isyanı durdurmak icin gorevlendirilen kuvvet icerisinde Mustafa Kemal Ataturk de bizzat bulunmuştur. Mahmut Şevket ve Ataturk ’un de dahil olduğu ordu isyanı bir ay icerisinde bastırmıştır.
[h=4]Trablusgarp Savaşı (29 Eylul 1911)[/h]1911-1921 Turk-İtalyan Savaşı olarak da gecen savaş Osmanlı İmparatorluğu ile İtalya arasında gecmiştir. Bu savaş genel olarak Adriyatik Denizi, Ege Adaları, Canakkale boğazı ve Kızıldeniz uzerinde gercekleşmiştir. Birinci Balkan Savaşı ’nın da aynı zamanda başlaması uzerine sahip olduğu askeri gucu bircok savaş arasında paylaştırması sonucu başarısızlığa uğrayan Osmanlı İtalya ’ya karşı yenilmiş ve bu yenilgi sonucu Trablusgarp, Fizan ve Sirenayka bolgelerini kaybetmiştir. Daha sonra ise bu bolgelerin birleşmesi ile Libya Devleti kurulmuştur. Savaş sırasında her ne kadar İtalyan Gucleri Rodos ve Oniki Ada ’yı kuşatmış olsalar da savaş sonrası imzalanan Uşi antlaşması ile Oniki Ada yeniden Osmanlı ’ya verilmiştir.
Trablusgarp Savaşı sırasında Mustafa Kemal Ataturk binbaşı rutbesi ile Tobruk Muharebesini yoneterek askeri alandaki başarısını gostermiştir. 8 Ekim tarihinde başlayan Balkan Savaşları nedeni ile Osmanlı İtalya ile anlaşmaya razı olmuş ve savaştan cekilmiştir. Savaş sonucu İtalya ’nın şartları kabul edildi ve 15 Ekim 1912 ’de İsvicre ’nin Ouchy (Uşi) kentinde antlaşma imzalandı.
[h=4]İkinci Balkan Savaşı (1912- 1913)[/h]Balkan Savaşları sırasında dort ulkeye karşı birden savaşan Osmanlı Devleti, Balkan Savaşları ’nı kaybetmiştir. Bu savaş sonrası Londra Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmaya gore, Osmanlı Devleti Balkan ve Trakya topraklarını kaybetmiştir. İkinci Balkan Savaşı ’da Balkan Devletleri ’nin kazandıkları toprakları kendi aralarında paylaşamamaları sonucu cıkmıştır. Bu sırada Trablusgarp ’ta ordu komutasında gorev yapan Mustafa Kemal Ataturk ise bu savaşın sonra ermesi ile İstanbul ’a donmuş ve İkinci Balkan Savaşı ’nın patlak vermesi ile Gelibolu ’da yeniden gorevlendirilmiştir.
İkinci Balkan Savaşı sırasında Trakya ’da gosterdiği başarısından dolayı Mustafa Kemal Ataturk Sofya ateşeliğine atanmıştır. Osmanlı Devleti ’nin Birinci Balkan Savaşı ile Gelibolu ve Trakya ’da kaybettiği toprakların bir kısmını İkinci Balkan Savaşı ile geri kazanmasında Mustafa Kemal ’in askeri başarısı yine etkili olmuştur.
[h=4]Canakkale Savaşı (18 Mart 1915)[/h]Birinci Dunya Savaşı esnasında Osmanlı Devleti ’nin savaştığı en guclu cephelerden bir tanesi Canakkale Cephesi olmuştur. Birinci Dunya Savaşı ’nın en kanlı cephelerinden birisi olan Canakkale Cephesi ’nde Rusya ’ya yardım etmek isteyen İngiltere ve Fransa ile savaşılmıştır. Fransa ve İngiltere ’nin Rusya ’ya yardım etmek istemesinin altında yatan neden ise Rusya ’nın zayıflayan ekonomisini guclendirerek Rusya ’nın Osmanlı Devleti ’ni savaş dışı bırakmasını sağlayabilmekti. Bu amaclar ile Fransa ve İngiltere Canakkale Cephesi ’ne bir saldırı duzenlediler.
İlk olarak deniz savaşları ile başlayan Canakkale Savaşı İngiliz ve Fransız ’ların Canakkale Boğazı ’ndan geciş sırasında ağır kayıplar vermesi ile ilerledi. Denizde ağır kayıplar veren bu devletler Gelibolu ’ya asker cıkararak Osmanlı Devleti ’ne karadan saldırmayı planlamışlarsa da Gelibolu ’da Mustafa Kemal Ataturk ’un komutasındaki Turk ordusu, bu saldırıyı yine denizde olduğu gibi başarılı bir şekilde onlemeyi başarmıştır. Gelibolu Yarımadası ’nda Mustafa Kemal Ataturk ’un duşman askerlerine karşı gosterdiği başarısı onun albaylık rutbesine yukselmesini sağlamıştır. Bu savaşlar sırasında yaklaşık olarak 253.000 subay, er ve erbaş şehit olmuştur. Duşman orduları Fransız ve İtalyanlar ise yine aynı şekilde Turkler kadar cok kayıplar vermişler ve 1915 senesin 20 Aralık tarihinde Anafartalar ve Arıburnu ’ndan kesin olarak cekilmişlerdir.
[h=4]Doğu (Kafkas) Cephesi (1916-1917)[/h]Mustafa Kemal Ataturk 11 Mart 1916 tarihinde Kolordu Komutanı olarak Diyarbakır, Muş ve Bitlis cephesinde Ruslara ve Ruslar ile birleşen Ermenilere karşı savaşmıştır. 8 Ağustos 1916 tarihinde Bitlis ’de ve 14 Mayıs 1917 tarihinde Muş cephesinde duşmana karşı zafer elde edilmiş ve bu bolgeler duşman işgalinden kurtulmuştur. 1 Nisan 1916 tarihinde Mustafa Kemal Ataturk ’e Doğu (Kafkas) Cephesi olarak da bilinen Diyarbakır, Muş ve Bitlis cephelerinde gostermiş olduğu başarısından dolayı Tuğgenerallık Rutbesi verilmiştir. Bu cephede gosterilen başarı sonrası Rus birlikleri geri cekilmiştir.
[h=4]Suriye-Filistin Cephesi (1917-1918)[/h]1914 senesinde Suveyş Kanalı ’na tamamen sahip olan İngilizler 1917 senesinde de Gazze ’ye saldırmışlardır. Burada gecen savaşlar Birinci ve İkinci Gazze Savaşları olarak gecmektedir. Turklerin gostermiş olduğu başarısı sonrası İngilizler Gazze ’de bir yenilgi elde etmişlerdir. Bu yenilgi sonrası takviye gucleri ile askeri gucunu kuvvetlendiren İngilizler, Filistin Cephesi ’ne yoğun baskılar yapmışlardır. Bu sure icerisinde 7. Ordu Komutanlığı ’na atanmış olan Mustafa Kemal Ataturk Yıldırım Ordular Komutanı General Falkenhayn ile yaşadığı anlaşmazlık uzerine bu gorevinden istifa etmiştir.
24 Ekim 1917 tarihinde İngilizler 138.000 asker ile taarruza gecmişler ve Birusseba-Gazze savaşını kazanmışlardır. 1918 senesinde Mustafa Kemal Ataturk istifa ettiği 7. Ordu Komutanlığı ’na yeniden donerek İngilizlere karşı orduyu komuta etmiştir. Asker sayısını 460.000 e cıkaran İngilizler ise Filistin ’i ele gecirmeyi başarmışlardır.
Bu cephede Mustafa Kemal Ataturk, hem İngilizlere hem de Arap silahlı cetelerine karşı savaşmıştır. Sonunda İngilizleri durdurmayı başarmış ve 31 Ekim 1918 Mondros Mutarekesi sonrası Yıldırım Ordular Grubu Komutanlığı ’na atanmıştır.
[h=4]Kurtuluş Savaşı (1919 - 1923)[/h]Turk ordusunun buyuk bir azimle savaştığı bir cephe olan Kurtuluş Savaşı Cephesi 31 Mart 1921 senesine kadar surmuş ve cok kanlı gecmiştir. Mustafa Kemal Bu savaş sonrası `milletin makus talihini yenen bir savaş olmuştur` şeklinde bir ifade ile bu savaşın onemini anlatmıştır.
[h=4]Sakarya Savaşı (20 Ekim 1921)[/h]Mustafa Kemal Ataturk Yunanlara karşı savaşılan bu cepheye 18 Temmuz 1921 tarihinde bizzat gelerek gozlemlemiştir. Ordunun yeniden guclendirilebilmesi icin Sakarya ’ya kadar cekilmesini soyleyen Ataturk Yunan ordularına karşı bir şans elde etmiştir. Bu cephede savaşırken Başkomutan unvanı alan Ataturk, 12 Ağustos 1921 gunu bu unvanı ile ordunun başına gecmiştir.
31 Mart Vakası 13 Nisan 1909
Arnavutluk İsyanı 15 Ocak 1911
Trablusgarp Savaşı 29 Eylul 1911
İkinci Balkan Savaşı 1912- 1913
Canakkale Savaşı 18 Mart 1915
Doğu (Kafkas) Cephesi 1916-1917
Suriye-Filistin Cephesi 1917-1918
Kurtuluş Savaşı 1919 - 1923
Sakarya Savaşı 20 Ekim 1921
Buyuk Taarruz 4 Mart 1922[h=4]31 Mart Vakası (13 Nisan 1909)[/h]İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra İstanbul ’da oluşan yonetime karşı oluşturulmuş cok buyuk capta bir ayaklanmadır. Toplamda 13 gun surmuştur. En başta askeri bir yapı ile başlayan ayaklanma daha sonra dini kesimlerinden araya girmesi ile dini bir boyut kazanmıştır. İstanbul ’da hukumetin istifa etmesini sağlayan isyan ile isyancı askerler 7 gun boyunca İstanbul ’u kuşatmışlardır. Bu askerlerin hangi amac ile isyan ettikleri ve bu isyanın planlı ya da bilincli bir isyan olup olmadığı hala bilinmemektedir.
31 Mart faciasının birebir icerisinde bulunan ve olayları gozlemleyen Ataturk, Orgeneral İzzettin Calışlar ile isyan eden askerlere karşı savaşmışlardır. Ataturk ’un oluşturmuş olduğu Hareket Ordusu ’nun başarısı ve 31 Mart Vakasında yaşananlar daha sonra Ataturk ’un dilinden Ulusal Gazetesinden yayımlanmıştır.
[h=4]Arnavutluk İsyanı (15 Ocak 1911)[/h]Bu isyanı bastırmak uzere gorevlendirilen o donemde Harbiye Nazırı olan Mahmut Şevket olmuştur. Mahmut Şevket komutasındaki isyanı durdurmak icin gorevlendirilen kuvvet icerisinde Mustafa Kemal Ataturk de bizzat bulunmuştur. Mahmut Şevket ve Ataturk ’un de dahil olduğu ordu isyanı bir ay icerisinde bastırmıştır.
[h=4]Trablusgarp Savaşı (29 Eylul 1911)[/h]1911-1921 Turk-İtalyan Savaşı olarak da gecen savaş Osmanlı İmparatorluğu ile İtalya arasında gecmiştir. Bu savaş genel olarak Adriyatik Denizi, Ege Adaları, Canakkale boğazı ve Kızıldeniz uzerinde gercekleşmiştir. Birinci Balkan Savaşı ’nın da aynı zamanda başlaması uzerine sahip olduğu askeri gucu bircok savaş arasında paylaştırması sonucu başarısızlığa uğrayan Osmanlı İtalya ’ya karşı yenilmiş ve bu yenilgi sonucu Trablusgarp, Fizan ve Sirenayka bolgelerini kaybetmiştir. Daha sonra ise bu bolgelerin birleşmesi ile Libya Devleti kurulmuştur. Savaş sırasında her ne kadar İtalyan Gucleri Rodos ve Oniki Ada ’yı kuşatmış olsalar da savaş sonrası imzalanan Uşi antlaşması ile Oniki Ada yeniden Osmanlı ’ya verilmiştir.
Trablusgarp Savaşı sırasında Mustafa Kemal Ataturk binbaşı rutbesi ile Tobruk Muharebesini yoneterek askeri alandaki başarısını gostermiştir. 8 Ekim tarihinde başlayan Balkan Savaşları nedeni ile Osmanlı İtalya ile anlaşmaya razı olmuş ve savaştan cekilmiştir. Savaş sonucu İtalya ’nın şartları kabul edildi ve 15 Ekim 1912 ’de İsvicre ’nin Ouchy (Uşi) kentinde antlaşma imzalandı.[h=4]İkinci Balkan Savaşı (1912- 1913)[/h]Balkan Savaşları sırasında dort ulkeye karşı birden savaşan Osmanlı Devleti, Balkan Savaşları ’nı kaybetmiştir. Bu savaş sonrası Londra Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmaya gore, Osmanlı Devleti Balkan ve Trakya topraklarını kaybetmiştir. İkinci Balkan Savaşı ’da Balkan Devletleri ’nin kazandıkları toprakları kendi aralarında paylaşamamaları sonucu cıkmıştır. Bu sırada Trablusgarp ’ta ordu komutasında gorev yapan Mustafa Kemal Ataturk ise bu savaşın sonra ermesi ile İstanbul ’a donmuş ve İkinci Balkan Savaşı ’nın patlak vermesi ile Gelibolu ’da yeniden gorevlendirilmiştir.
İkinci Balkan Savaşı sırasında Trakya ’da gosterdiği başarısından dolayı Mustafa Kemal Ataturk Sofya ateşeliğine atanmıştır. Osmanlı Devleti ’nin Birinci Balkan Savaşı ile Gelibolu ve Trakya ’da kaybettiği toprakların bir kısmını İkinci Balkan Savaşı ile geri kazanmasında Mustafa Kemal ’in askeri başarısı yine etkili olmuştur.
[h=4]Canakkale Savaşı (18 Mart 1915)[/h]Birinci Dunya Savaşı esnasında Osmanlı Devleti ’nin savaştığı en guclu cephelerden bir tanesi Canakkale Cephesi olmuştur. Birinci Dunya Savaşı ’nın en kanlı cephelerinden birisi olan Canakkale Cephesi ’nde Rusya ’ya yardım etmek isteyen İngiltere ve Fransa ile savaşılmıştır. Fransa ve İngiltere ’nin Rusya ’ya yardım etmek istemesinin altında yatan neden ise Rusya ’nın zayıflayan ekonomisini guclendirerek Rusya ’nın Osmanlı Devleti ’ni savaş dışı bırakmasını sağlayabilmekti. Bu amaclar ile Fransa ve İngiltere Canakkale Cephesi ’ne bir saldırı duzenlediler.
İlk olarak deniz savaşları ile başlayan Canakkale Savaşı İngiliz ve Fransız ’ların Canakkale Boğazı ’ndan geciş sırasında ağır kayıplar vermesi ile ilerledi. Denizde ağır kayıplar veren bu devletler Gelibolu ’ya asker cıkararak Osmanlı Devleti ’ne karadan saldırmayı planlamışlarsa da Gelibolu ’da Mustafa Kemal Ataturk ’un komutasındaki Turk ordusu, bu saldırıyı yine denizde olduğu gibi başarılı bir şekilde onlemeyi başarmıştır. Gelibolu Yarımadası ’nda Mustafa Kemal Ataturk ’un duşman askerlerine karşı gosterdiği başarısı onun albaylık rutbesine yukselmesini sağlamıştır. Bu savaşlar sırasında yaklaşık olarak 253.000 subay, er ve erbaş şehit olmuştur. Duşman orduları Fransız ve İtalyanlar ise yine aynı şekilde Turkler kadar cok kayıplar vermişler ve 1915 senesin 20 Aralık tarihinde Anafartalar ve Arıburnu ’ndan kesin olarak cekilmişlerdir.[h=4]Doğu (Kafkas) Cephesi (1916-1917)[/h]Mustafa Kemal Ataturk 11 Mart 1916 tarihinde Kolordu Komutanı olarak Diyarbakır, Muş ve Bitlis cephesinde Ruslara ve Ruslar ile birleşen Ermenilere karşı savaşmıştır. 8 Ağustos 1916 tarihinde Bitlis ’de ve 14 Mayıs 1917 tarihinde Muş cephesinde duşmana karşı zafer elde edilmiş ve bu bolgeler duşman işgalinden kurtulmuştur. 1 Nisan 1916 tarihinde Mustafa Kemal Ataturk ’e Doğu (Kafkas) Cephesi olarak da bilinen Diyarbakır, Muş ve Bitlis cephelerinde gostermiş olduğu başarısından dolayı Tuğgenerallık Rutbesi verilmiştir. Bu cephede gosterilen başarı sonrası Rus birlikleri geri cekilmiştir.
[h=4]Suriye-Filistin Cephesi (1917-1918)[/h]1914 senesinde Suveyş Kanalı ’na tamamen sahip olan İngilizler 1917 senesinde de Gazze ’ye saldırmışlardır. Burada gecen savaşlar Birinci ve İkinci Gazze Savaşları olarak gecmektedir. Turklerin gostermiş olduğu başarısı sonrası İngilizler Gazze ’de bir yenilgi elde etmişlerdir. Bu yenilgi sonrası takviye gucleri ile askeri gucunu kuvvetlendiren İngilizler, Filistin Cephesi ’ne yoğun baskılar yapmışlardır. Bu sure icerisinde 7. Ordu Komutanlığı ’na atanmış olan Mustafa Kemal Ataturk Yıldırım Ordular Komutanı General Falkenhayn ile yaşadığı anlaşmazlık uzerine bu gorevinden istifa etmiştir.
24 Ekim 1917 tarihinde İngilizler 138.000 asker ile taarruza gecmişler ve Birusseba-Gazze savaşını kazanmışlardır. 1918 senesinde Mustafa Kemal Ataturk istifa ettiği 7. Ordu Komutanlığı ’na yeniden donerek İngilizlere karşı orduyu komuta etmiştir. Asker sayısını 460.000 e cıkaran İngilizler ise Filistin ’i ele gecirmeyi başarmışlardır.
Bu cephede Mustafa Kemal Ataturk, hem İngilizlere hem de Arap silahlı cetelerine karşı savaşmıştır. Sonunda İngilizleri durdurmayı başarmış ve 31 Ekim 1918 Mondros Mutarekesi sonrası Yıldırım Ordular Grubu Komutanlığı ’na atanmıştır.
[h=4]Kurtuluş Savaşı (1919 - 1923)[/h]Turk ordusunun buyuk bir azimle savaştığı bir cephe olan Kurtuluş Savaşı Cephesi 31 Mart 1921 senesine kadar surmuş ve cok kanlı gecmiştir. Mustafa Kemal Bu savaş sonrası `milletin makus talihini yenen bir savaş olmuştur` şeklinde bir ifade ile bu savaşın onemini anlatmıştır.
[h=4]Sakarya Savaşı (20 Ekim 1921)[/h]Mustafa Kemal Ataturk Yunanlara karşı savaşılan bu cepheye 18 Temmuz 1921 tarihinde bizzat gelerek gozlemlemiştir. Ordunun yeniden guclendirilebilmesi icin Sakarya ’ya kadar cekilmesini soyleyen Ataturk Yunan ordularına karşı bir şans elde etmiştir. Bu cephede savaşırken Başkomutan unvanı alan Ataturk, 12 Ağustos 1921 gunu bu unvanı ile ordunun başına gecmiştir.